فرگشت – بخش دوم – فصل اول – ریخت شناسی تحلیلی

بخش دوم عنصر انساني

فصل اول عنصر انسانی 

ريخت‌شناسي تحليلي انسان

انسان، موجودی است كه از نظر ظاهری با بقيه‌‌‌ی جانورانِ هم‌‌‌خانواده‌‌‌اش تفاوت دارد. بر روی دو پا راه رفتن، نداشتن مو بر بدن، توزيع ويژه‌‌‌ی رنگيزه‌‌‌ها بر سطح پوست، و ساخت غيرمعمول جمجمه‌‌‌ی انسان، همه و همه نشانگر نوعی تخصص يافتگی و ويژه شدن اندام‌ها و عناصر كالبدشناختی هستند.

اگر بخواهيم ــ بر مبنای تلاشی ساده‌‌‌انگارانه ــ تمام اين ويژگي‌ها را به يك شاخص تحويل كنيم، مهم‌‌‌ترين شاخص تعيين‌‌‌كننده‌‌‌ی ريخت ظاهری در انسان را، اندازه‌‌‌ی مغزش خواهيم يافت.

چنان‌که در بخش پيشين ديديد، راست‌‌‌قامت شدن انسان باستانی، حركتش بر روی دوپا و استفاده‌‌‌اش از ابزارهای ساده، مستقل از رشد مغز وی بوده‌‌‌اند. تمام اين كاركردها پيش از این‌که حجم مغز انسان به اندازه‌‌‌ی كنونی برسد پديد آمده بوده‌‌‌اند، و بنابراين رشد حجمی مغز انسان روندی مستقل، و فقط تا حدودی تعيين‌‌‌كننده‌‌‌ی ساير كاركردها، بوده است.

در اين گفتار، خواهيم كوشيد تا دركی بهتر در مورد شكل ظاهری انسان پيدا كنيم. يك زيست‌‌‌شناس آزموده، می‌‌‌تواند با نگريستن به ريخت ظاهری يك جانور، حقايق فراوانی را در مورد رفتار، تغذيه، بوم‌‌‌شناسی و فيزيولوژی آن بيان كند. هدف ما در اين گفتار، بازخواندن ويژگي‌های زيست‌‌‌شناختی انسان، با توجه به شكل ظاهری‌‌‌اش است. در اين بستر، هر شاخص ريختی و هر ويژگی ظاهری به عنوان دستاوردی از يك روند تكاملی پردامنه تفسير می‌‌‌شود. يعنی بدن انسان را، مانند پيكر هر جانور ديگری، می‌‌‌توان به عنوان بستری رسوبی در نظر گرفت كه تغييرات تكاملی سازگاركننده و موفق، به همراه دگرگونی‌های غيرخطرناك، در لابه‌‌‌لای لايه‌‌‌های ریختی آن حفظ شده‌‌‌اند و می‌‌‌توانند به مثابه ابزاری برای بازسازی آنچه گذشته به كار گرفته شوند.

ادامه مطلب: بخش دوم- فصل اول – اندازه بدن

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب