پنجشنبه , آذر 22 1403

مناسبت‌های پیشنهادی تابستان

مناسبتهای پیشنهادی تابستان

اول تیر، هرمزد روز: روز رصدخانه و اخترشناسی تجربی، سالگرد درگذشت غیاث‌الدین جمشید کاشانی، بنیانگذار رصدخانه‌ی سمرقند و بزرگ‌ترین اخترشناس و ریاضی‌دان جهان در روزگار خویش (۸۰۸ خورشیدی)

چهارم تیر، شهریور روز: روز بزرگداشت راه ابریشم، سالگرد کشف متون باستانی تورفان در سال ۱۲۷۹ توسط راهبی تائویی به نام وانگ یوان‌لو در غاری در منطقه‌ی دون‌هوانگ.

پنجم تیر، اسفند روز: یادبود هجوم‌های بیگانگان به ایران. در این روز خواجه نصیرالدین طوسی درگذشت (۶۵۳) که سیاست نزدیکی به مهاجمان مغول و رام کردن و متمدن‌ ساختن‌شان را در پیش گرفته بود. نهصد سال قبلش (در ۳۶۳ میلادی) امپراتور روم یولیانوس در جریان حمله به ایران شکست خورد و کشته شد. در سال ۱۱۰۲ هم روس‌ها پس از بمباران شدید باکو این شهر را که به ویرانه‌ای تبدیل شده بود فتح کردند. اینها سه شیوه‌ی رویارویی ایرانیان با مهاجمان بیگانه بوده است: رام‌سازی، نابودسازی، و شکیبایی.

هفتم تیر، امرداد روز: روز منع سلاحهای شیمیایی؛ در این روز به سال ۱۳۶۶ برای نخستین بار در تاریخ جهان مردم غیرنظامی یک شهر –سردشت- به فرمان صدام حسین توسط بمب‌های شیمیایی مورد حمله قرار گرفتند. هفت سال بعد (۱۳۷۳) اعضای فرقه‌ی اوم شین‌ریکیو در ژاپن هم با گاز سمی سارین در متروی توکیو به شهروندان حمله کردند.

سیزدهم تیر، تیر روز: جشن تیرگان، روز بزرگداشت مدافعان ایران زمین در برابر مهاجمان بیگانه: در دوران اساطیری آرش کمانگیر که بر تورانیان چیره شد، و در دوران تاریخی (به سال ۵۶۶) صلاح‌الدین ایوبی که در نبرد حطین بر سپاهیان گای لوسینان صلیبی و قوای فرنگی غلبه کرد.

پانزدهم تیر، دی‌به‌مهر روز: روز جهانگردی دریایی؛ در این روز به سال ۵۹۰ دریاسالار نامدار ایرانی‌تبار چینی ژِنگ‌هه از سومین سفر ماجراجویانه‌اش بازگشت.

نوزدهم تیرماه، فروردین روز: بزرگداشت هند، در این روز به سال ۱۱۸۵ اولین شورش مسلحانه‌ي سازمان‌یافته‌ی هندیان بر ضد اشغالگران انگلیسی در دژ وِلور آغاز شد و چون ارتشی‌های هندی در آن نقش اصلی را بر عهده داشتند، شورش «سپاهی‌ها» (sepoy) نام گرفت.

بیست و سوم تیر، دی‌به‌دین روز: روز بزرگداشت خُتَن، در این روز به سال ۱۳۵ هجری خورشیدی سپهسالاری ایرانی‌تبار و سغدی که به چینی آن‌ لوشان نامیده می‌شود، با محاصره‌ی پایتختِ دودمان تانگ امپراتور شوان‌زونگ را به گریز وادار کرد و دولتی در خُتَن بنیاد کرد که چینی‌ها آن را یان نامیده‌اند.

بیست و پنجم تیر، ارد روز: روز هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه (سال ۶۲۲ میلادی) همین روز با نابودی قلعه‌های اسماعیلیه به دست هلاکو خان مغول (۶۳۲) و تولد ناصرالدین‌شاه (۱۲۱۰) هم مصادف است.

بیست و ششم تیرماه، اشتاد روز: بزرگداشت دودمان صفوی. در این روز به سال ۸۶۶ هجری خورشیدی شاه اسماعیل بنیانگذار سلسله‌ی صفوی زاده شده است

بیست و هفتم تیر، آسمان روز: روز اندلس، در این روز به سال ۹۰ هجری خورشیدی سردار ایرانی‌تبار مسلمان طارق بن زیاد در جنوب اسپانیا قوای ویزیگوت به رهبری رودریک را شکست داد و اندلس را فتح کرد.

بیست و هشتم تیر، زامیاد روز: روز حدیث و محدثان، سالگرد تولد محمد بخاری محدث نامدار ایرانی (۱۸۹).

سی‌ام تیر، انیران روز: بزرگداشت نهضت ملی‌گرایی مدرن. در سال ۱۳۲۹ پنجاه هزار نفر از مردم مشهد به پشتیبانی از ملی شدن صنعت نفت راهپیمایی کردند و یک سال بعد در ۱۳۳۰، وقتی مصدق از قدرت کنار زده شد و قوام جانشینش شد، مردم تهران در مقیاسی بزرگ‌تر چنین کردند و در نتیجه قوام سرنگون و بار دیگر مصدق در مقام صدارت استوار شد.

سوم امرداد، اردیبهشت روز: روز عرفان باختری: زادروز ابن عربی (۵۴۴) اسحاق لوریا عارف یهودی قلمرو عثمانی (۹۱۳) که بنیانگذار جریانی نو در عرفان دین اسلام و یهود هستند.

چهارم امرداد، شهریور روز: سالگرد جنگ صفین (سال ۳۶ هجری خورشیدی)

ششم امرداد، خرداد روز: بزرگداشت قوم پشتون، در چنین روزی به سال ۱۲۵۹ نیروهای افغان به رهبری ایوب‌خان در نبرد میوَند بر سپاهیان مهاجم انگلیسی به رهبری جرج باروز چیره شدند و حدود هزار تن از دو هزار و پانصد انگلیسی مهاجم را کشتار کردند.

هفتم امردادماه، امرداد روز: جشن امردادگان، سالگرد پیروزی ارتش بابل بر اورشلیم (۵۸۷ پیش از میلاد) و غلبه‌ی نیروهای مسلمان بودند بر مهاجمان صلیبی که دمشق را در محاصره گرفته بودند (در ۵۲۷ هجری خورشیدی).

هشتم امرداد، دی‌به‌آذر روز: بزرگداشت شهرسازی ایرانی، روز تاسیس شهر بغداد

دوازدهم امرداد، ماه روز: بزرگداشت آیین مسیحیت نستوری، در چنین روزی به سال ۴۳۵ میلادی نستوریوس اسقف اعظم کنستانتینوپل که به فرمان امپراتور بیزانس تئودوسیوس از مقام خود خلع شده بود به مصر تبعید شد و روند شکل‌گیری کلیسای ایرانی در برابر کلیسای رومی آغاز شد.

سیزدهم امرداد، تیر روز: بزرگداشت اندیشه‌ی اشراقی و روز شهاب‌الدین سهروردی؛ یکشنبه سیزدهم امردادماه سال ۵۷۰ هجری خورشیدی (۴ رجب ۵۸۷ ق.) شیخ شهاب‌الدین سهروردی معروف به شیخ اشراق به دست متعصبان مذهبی و نیروهای سیاسی مخالفش کشته شد.

پانزدهم امرداد، دی‌به‌مهر روز: روز سپاه‌جامگان و بزرگداشت خراسان، در این روز به سال ۱۲۹ هجری خورشیدی مروان دوم خلیفه‌ی اموی پس از شکست‌های پیاپی سردارانش از ابومسلم خراسانی در جنگ زاب از سفاح عباسی شکست خورد و به مصر گریخت و در آنجا کشته شد، و به این ترتیب سلسله‌ی اموی برچیده شد.

بیستم امرداد، ورهرام روز: روز بزرگداشت دشمنان دلیر؛ در این روز به سال ۴۸۰ پیش از میلاد یک رسته از سپاهیان ایرانی که برای فتح آتن در یونان پیشروی می‌کردند، در تنگه‌ی ترموپولای (ترموپیل) با مقاومت یونانی‌هایی روبرو شدند که به روایتی رهبری‌شان را اسپارتی‌ها بر عهده داشتند. ایرانیان دشمنان را کشتند و به راهشان ادامه دادند، اما آوازه‌ی دلیری ایشان در اسناد دوران‌ هخامنشی ثبت شد.

بیست و سوم امرداد، دی‌به‌دین روز: بزرگداشت مهدی صاحب‌الزمان (همتای نیمه‌ی شعبان). به روایت منابع شیعی، روز دوشنبه بیست و سوم امرداد سال ۲۴۷ هجری خورشیدی مهدی بن حسن عسکری زاده شد که امام زمان است و میلادش بنا بر تقویم قمری در پانزدهم شعبان جشن گرفته می‌شود.

بیست و چهارم امرداد ماه، دین روز: روز بزرگداشت فتوحات مسلمانان. در چنین روزی به سال پانزدهم هجری خورشیدی سپاهیان اسلام به رهبری خالد بن ولید در نبرد یرموک با قوای بیزانس جنگیدند و پیروز شدند و آسورستان را تصرف کردند. در ۳۰۶ سپاهیان اسلام تارانتو [1] در جنوب ایتالیا را فتح کردند، در ۳۶۱ اوتوی دوم فرمانروای امپراتوری مقدس روم از سپاهیان مسلمان که زیر فرمان ابوالقاسم امیر سیسیل می‌جنگیدند در نبرد کاپو کولوناشکست خورد. در۸۴۰ هم دولت ترابوزان تسلیم سلطان محمد دوم عثمانی شد و امپراتوری روم شرقی در عمل از میان رفت. در ضمن در روز شنبه بیست و چهارم امرداد سال ۵۴۳ (۱۷ رمضان ۵۵۹ ق.) امام حسن دوم نزاری پیشوای اسماعیلیان اعلام قیامت کرد و گفت که روز قیامت رسیده و شریعت پس از این منسوخ شده است!

بیست و پنجم امرداد، ارد روز: یادبود جنبش قرمطیان؛ روز دوشنبه بیست و پنجم امرداد سال ۳۰۲ هجری خورشیدی ابوطاهر سلیمان جنابی رهبر قرمطی‌های بحرین با چهارصد سوار و پانصد پیاده به بصره حمله کرد و در جنگی سبک مفلحی والی بصره را کشت و همه‌ی وفاداران به خلیفه را از دم تیغ گذراند. در همین روز به سال ۱۲۸۸ مشروطه‌خواهان تهران را فتح کردند.

بیست و هفتم امرداد، آسمان روز: روز حقوق زنان، در سال ۱۳۰۷ گرفتن شناسنامه‌ی مستقل برای زنان -سه سال پس از مردان- اجباری شد. زنان البته پیشتر هم می‌توانستند شناسنامه بگیرند و پس از تأسیس اداره‌ی سجل احوال در سال ۱۲۹۷، اولین شناسنامه‌ی جدیدی که در ایران صادر شد به یک زن تعلق داشت و به تاریخ ۳/۱۰/۱۲۹۷ برای دختری به نام فاطمه ایرانی مُهر خورد. در ۲۷ امرداد ۱۲۹۹ اصل نوزدهم قانون اساسی آمریکا تصویب شد و بر مبنای آن زنان حق رأی به دست آوردند.

سی و یکم امرداد، اَورداد روز: بزرگداشت نبرد چالدران، که در سال ۸۹۳ رخ داد.

اول شهریور، هرمزد روز: روز بزرگداشت ابن سینا، که در همین روز به سال ۳۵۹ هجری خورشیدی در بخارا زاده شد. در همین روز به سال سیزدهم هجری خورشیدی ابوبکر هم درگذشت و عمر به خلافت رسید، و امام رضا هم در ۱۹۷ هجری خورشیدی درگذشت.

سوم شهریور، اردیبهشت روز: بزرگداشت کتابخانه‌های جدید، در این روز به سال ۱۳۱۶ رضا شاه همراه با دکتر مهدی بیانی در مراسمی تأسیس کتابخانه‌ی ملی ایران را اعلام کردند.

چهارم شهریور، شهریور روز: جشن شهریورگان و بزرگداشت مردان و جنگاوران

پنجم شهریور، اسفند روز: روز بزرگداشت پهلوانان: سالگرد درگذشت قحطبه بن شبیب طایی سردار ابومسلم خراسانی (۱۲۸)، و همچنین زادروز عباس‌میرزا (۱۱۶۸) و غلامرضا تختی (۱۳۰۹).

هشتم شهریور، دی‌به‌آذر: روز هشدار درباره‌ی نیروهای استعمارگر؛ سالگرد ترور اتابک امین‌السلطان صدراعظم ایران (۱۲۸۶)، و همزمان امضا شدن قرارداد بدنام ۱۹۰۷ بین انگلستان و روسیه در سن‌پترزبورگ، که یکی از مفادش تشکیل پلیس جنوب به دست انگلیسی‌ها بود که در همین روز (۱۲۹۵) انجام شد. در همین روز به سال ۱۲۹۹ هم کنفرانس ملل شرق در باکو ختم شد و این یکی از اولین گردهمایی‌های کمونیست‌های ایرانی بود که به شوروی وابسته شده بودند

سیزدهم شهریور، تیر روز: بزرگداشت جنبش تنباکو و روز تحریم دخانیات. در این روز به سال ۱۲۷۰ ناصرالدین‌شاه تلگراف شاه الغای امتیاز تنباکو را اعلام ‌کرد، و جنبش تحریم تنباکو به پیروزی رسید.

چهاردهم شهریور، گوش روز: بزرگداشت مذهب حنفی، سالگرد تولد امام ابوحنیفه (۷۸ هجری خورشیدی)

نوزدهم شهریور، فروردین روز: بزرگداشت مذهب اسماعیلی، در این روز به سال ۴۶۹ هجری خورشیدی حسن صباح بر قلعه‌ی الموت در قزوین استیلا یافت.

بیست و یکم شهریور، رام روز: روز دروغ‌زدایی از تاریخ، سالگرد نبرد ماراتون (۴۹۰ پ.م)، کشتار یونانی‌ها و ارمنی‌ها (۲۵ تا ۱۰۰ هزار نفر) در ازمیر به دست قوای پان‌ترک وفادار به آتاتورک (سال ۱۳۰۱). اولی که درگیری ساده‌ای بود به جنگی تمام عیار تحریف شد و دومی که کشتاری تمام عیار بود به درگیری‌ای کوچک.

بیست و سوم شهریور، دی‌به‌دین روز: بزرگداشت خلافت عباسی؛ شب سه خلیفه (به سال ۱۶۵ هجری خورشیدی)، هارون‌الرشید پس از مرگ برادرش هادی به خلافت رسید و در همین روز پسرش مأمون هم زاده شد.

روز بیست و نهم شهریور، مانتره‌سپند روز: بزرگداشت مدینه، در این روز در سال صفر هجری حضرت محمد و ابوبکر به مدینه رسیدند و هجرت پایان یافت و دوران مدنی در تاریخ صدر اسلام شروع شد.

سی و یکم شهریور، اورداد روز: یادبود دفاع از کشور، به سال ۱۳۵۹ عراق به ایران حمله کرد.

 

 

  1. Taranto

 

 

ادامه مطلب: ماه تیر: اول تا پنجم

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب