گفتار سوم: سیستم تکاملی

گفتار سوم: سیستم تکاملی

با توجه به مفاهیمی که گفته شد، می‌‌توانیم به سادگی یک کلیدواژه‌‌ی مهم را تعریف کنیم:

سیستم تکاملی^[1] سیستمی خودزاینده است که دارای زیرسیستمِ همانندساز باشد، در جریان همانندسازی اشتباه کند و زیر تأثیر انتخاب طبیعی قرار بگیرد.

پس سیستم تکاملی با این ویژگی‌ها تعریف می‌شود:

– در آن زیرسیستم همانندساز از زیرسیستم اندرکنشگر تمایز پیدا کرده است؛

– سیستم همانندساز در جریان کار خود دستخوش خطا می‌شود. این شرط در ماهیت روند همانندسازی نهفته است. فرآیند رونویسی اطلاعات شکلی از پردازش اطلاعات است و همواره با نوفه آغشته است؛

– کارکرد زیرسیستم اندرکنشگر و در نتیجه کارآیی زیرسیستم همانندساز به حضور و امکان برخورداری از منابعی وابسته است که محدود و مورد رقابت هستند.

نخستین کسی که اهمیت این سه شرط را برای سیستم‌‌های تکاملی درک کرد داروین بود و به همین دلیل هم نخستین کتاب در زمینه‌‌ی سیستم‌‌های تکاملی اصل انواعِ داروین بود که به شرح چگونگی تکامل سیستم‌‌های زنده اختصاص یافته بود. به همین دلیل هم مرسوم است وقتی که از تکامل و سیستم‌‌های تکاملی صحبت می‌‌شود، جانداران در ذهن مجسم شوند و بسیاری از افراد هم دامنه‌‌ی سیستم‌‌های تکاملی را به موجود زنده محدود می‌‌دانند.

در واقع، جانداران تنها یکی از انواع سیستم‌‌های تکاملی هستند. البته شاید به این دلیل که خود ما نوعی از این سیستم‌‌ها هستیم همواره جانداران برای ما مهم‌تر و جالب‌تر بوده‌‌اند.

با این همه، سیستم‌‌های تکاملی دیگری را هم در سطوح مختلف سلسله‌مراتب می‌‌توان یافت. در سطح زیستی بدن جانداران، در سطح روانی هویت‌های روان‌شناختی، در سطح اجتماعی جوامع و در سطح فرهنگی منش‌ها نمونه‌‌هایی از این سیستم‌‌ها هستند. در واقه سطوح فراز بر مبنای مقیاسِ سیستم‌های تکاملی مهمی که در پیرامون ما وجود دارند تعریف شده‌‌اند. بی‌‌تردید در سطوح دیگر و قلمروهای متفاوت اشکال دیگری از این سیستم‌‌ها را می‌‌توان یافت.

1. evolutionary system ↑

ادامه مطلب: گفتار چهارم: من/ دیگری/ جهان

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب