سوشیانس تارنمای رسمی شروین وکیلی
گفتار هفتم: خط گرانثا
قلمرو: جنوب هندوستان
زبان: مالایام، سانسکریت، تامیلی
دوره‌‌ی رواج: قرن ۴۲ تا ۴۵ تاریخی ( ق ۸- ۱۱ م.)
خط گرانثا یکی از زادگان خط پالاوی است که در منطقه‌‌ی کرالا و تامیل نادو در جنوب هند پدید آمد و خط مالایاگام جدید از آن مشتق شده است. نام این خط از کلمه‌‌ی سانسکریت «گْرَنْثَه» گرفته شده که همتای همان «گره» در پارسی است و به شکل خمیده و گِرد الفبای این نویسه یا گره زدن برگ‌‌های نخلِ حاوی متن در یک قالب کتاب‌‌گونه اشاره می‌‌کند.
رواج خط پالاوی در جنوب هند پیامد گسترش راه ابریشم به آن منطقه بوده و یکی از پیامدهای نظم پارسی در دوران ساسانی محسوب می‌‌شد. خط پالاوی از قرن ۳۸ ( ق ۴ م.) در جنوب هند پدیدار شد و تا پایان عصر ساسانی (قرن ۴۱/ ق ۷ م.) فقط برای نوشتن متون دینی هندو به زبان سانسکریت به کار می‌‌رفت و استفاده از آن محدود به سنگ‌‌نگاره‌‌ها و آوندنگاره‌‌ها بود.[1]
پس از فروپاشی دولت ساسانی پیوند میان این خط و طبقه‌‌ی نخبه‌‌ی بازرگانان و کاهنان هندو نیز قطع شد و از این خط برای نوشتن زبان‌‌های بومی تامیل استفاده شد. در نتیجه از قرن ۴۲ (ق۸ م.) خطی پدید آمد که گرانثا یا گرانثای میانه نامیده می‌‌شود، با این فرض که شکل قدیمی‌‌تر آن پالاوی گرانثای قدیم نامیده شود. خط گرانثا تا قرن ۴۸ (ق ۱۴ م.) رواج داشت و بعد از آن به گرانثای جدید تبدیل شد که متون هندویی را هم به زبان‌‌های دراویدی ثبت می‌‌کند. در دوران استعمار انگلیس قوم تامیل هم مثل سایر اقوام تشویق می‌‌شدند تا با تکیه بر تاریخ محلی خود در هویتی مستقل جای بگیرند و با همسایگان خود درگیر کشمکش و درگیری شوند. به همین خاطر ناسیونالیسم تامیل به طرد خط گرانثا و جایگزینی آن با خط تامیل گرایش داشت و در نهایت هم چنین اتفاقی رخ داد.[2]
پراتیاهارا سوترَه به خط گرانثا
کتیبه‌‌ی معبد هندویی مانداگاپاتّو به خط گرانثا، قرن ۴۱ (ق ۷ م.)
سند پیشکشی وِلْوی‌‌کولدا که در دوران پادشاهی پاندیَه در جنوب هند به صورت دوزبانه بر صفحه‌‌ی مسی نگاشته شده است، قرن ۴۲ (ق ۸ م.)
واکه‌‌ها در الفبای گرانثا
همخوان‌‌ها و هجاها در الفبای گرانثا
حروف ترکیبی و نظام عدد نویسی در خط گرانثا
برگی از سامَه‌‌ودا به خط گرانثا، نوشته شده به سال ۵۲۴۲ (۱۸۶۳م.)
ادامه مطلب: گفتار هشتم: خط تامیل
رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب