گفتار پنجم: خط مغولی

گفتار پنجم: خط مغولی

قلمرو: مغولستان

زبان: مغولی، بوریات، اویرات،خیبِه، گالیک

دوره‌‌ی رواج: ۴۵۸۳ تا ۵۴۰۰ تاریخی(۱۲۰۴– ۲۰۲۰م.)

دولت‌‌ پشتیبان: امپراتوری مغول

خط مغولی اولین نویسه‌‌ایست که برای نوشتن زبان مغولی و خویشاوندانش به کار گرفته شده و مشتقی از خط سغدی است. این خط را به مغولی «قودوم مُونْگْغُول بیچیک» می‌‌نامند که یعنی «خط مغولی قدیمی». کاربرد این خط پس از عصر استعمار و تحمیل خط کریلیک و چینی به مردم مغولستان به تدریج رو به افول نهاده است. خط مغولی به صورت عمودی از بالا به پایین و از چپ به راست نوشته می‌‌شود.

زبان مغولی هجایی است و بنابراین حروف سغدی تقریبا با همان ارزش اولیه برای نمایاندن هجاها به کار گرفته شده‌‌اند. خطاطی مغولی ترکیبی از خطاطی ایرانی و چینی است و هم با قلم نی و هم با قلم‌‌مو نوشته می‌‌شود. این خط در دوران چنگیزخان و همزمان با ورود مغول‌‌ها به میدان تاریخ از اویغورها وامگیری شد و تا به امروز کاربرد خود را حفظ کرده است.

واکبرها در خط مغولی