بخش چهارم: اسطورهی معجزهی سیاسی یونان
گفتار نخست: داستان دولتشهرهای یونانی
سخن سوم: قصهی شهرهای آتیکایی
در میان دولتشهرهای آتیکایی، آتن شاخصترین نظام سیاسی را داشت. این شهر در 900 پ.م. از عصر ظلمت خارج شد. نخستین نشانهی این احیای فرهنگی، پیدایش کوزههایی بود که گذشته از کارآییشان به عنوان ابزار و اثاثیهی خانه، به عنوان اثر هنری هم ارزش داشتند. سبک کوزهگری آتنی از منطقهی آیولی وامگیری شده بود.
چنان که گفتیم، آتنیها و آرگوسیها نسبت به ديگر دولتشهرهای یونانی از جمعیت بومی بیشتری برخوردار بودند و از آمیختگی فاتحان ایونی و بومیان وابسته به فرهنگ موکنای تشکیل یافته بودند. به همین دلیل هم همچنان سنتها و روایتهای مربوط به تمدن باستانی موکنای را در خاطرههای خود حفظ کرده بودند و تبار شاهانشان را تا 1400 پ.م. عقب میبردند، که دوران شکوه تمدن موکنای بود.
چنان که توکودیدس نقل میکند، مردم آتن معتقد بودند نخستین کسی که دوازده قبیلهی آتنی را با هم متحد کرده، پهلوان نامدار تِسِئوس[1] بوده است. با وجود اين، از دید توکودیدس آتن در آن دوران شهری يكپارچه نبود، بلکه از دوازده شهر همسایه تشکیل شده بود[2] و به همین دلیل هم با اسم جمع آتنای ( ) به معنای «آتن ها» خوانده می شد و این نام در زبان های اروپایی همچنان باقی مانده است، چون ایشان نام آتن را با علامت جمع به صورت Athens ثبت میکنند. شهروندان آتن به یکی از این ده قبیله تعلق داشتند: اِرِختِئیس، آیگِئیس، پاندیونیس، لِئونتیس، آکامانتیس، اوینِئیس، کِکروپیس، هیپوتونیس، آیانتیس، و آنتیوخیس.
سایر مردمی که در این قبيلهها عضویت نداشتند یا برده بودند یا بیگانه (مِتیک: ). این گروه اخیر، کسانی را در بر می گرفت که به آتن کوچیده بودند یا از وصلت آتنی ها با چنین کسانی زاده شده بودند. اینان فاقد حقوق سیاسی و برخی از حقوق مدنی تلقی می شدند و جایگاه شان چیزی بین بردگان و شهروندان آزاد بود. بیگانه ها می بایست مالیاتی به دولت بدهند که برای مردان یک دراخما و برای زنان مجرد نیمدراخما در ماه بوده است. این مالیات را مِتویکیون () می نامیدند.
ادامه مطلب: بخش چهارم: اسطورهی معجزهی سیاسی یونان – گفتار دوم: داستان تاریخ سیاسی یونان
رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب