تاریخ نهاد در عصر ساسانی

 

“تاریخ نهاد در عصر ساسانی”

شروین وکیلی

 

“تاریخ نهاد در عصر ساسانی”

شروین وکیلی

پیشکش به

مهر مادرم آذردخت

و یاد پدرم انوشیروان

 

 

shorafarin.jpg

“تاریخ نهاد در عصر ساسانی”

نویسنده: دکتر شروین وکیلی

نسخه چاپی:نشر شورآفرین (نوبت چاپ: اول ۱۳۹۷)

نسخه الکترونیکی: انتشارات داخلی موسسه فرهنگی – هنری خورشید راگا

بهره‌برداری از مطالب این کتاب با ذکر مرجع آزاد است.

 

 

طی یک و نیم هزاره‌‌ی گذشته، دودمان‌‌ها، دولت‌‌ها و دستگاه‌‌های سیاسی گوناگونی در ایران‌‌زمین به قدرت رسیده‌‌اند که خود را ادامه‌‌ی مستقیم یا شکلی احیاشده از دولت ساسانی قلمداد می‌‌کرده‌‌اند. دولت‌‌ها و نظام‌‌های سیاسی‌‌ای که چنین داعیه‌‌ای نداشتند هم به ناگزیر خود را در تقابل با نظم ساسانی و هم‌‌چون پادنهادی برای آن تعریف می‌‌کرده‌‌اند و این الگویی است که طی قرن گذشته در دولت‌‌های پدیدآمده بر ایران‌‌زمینِ تجزیه‌‌شده شاهدش هستیم. در واقع، تنها در هسته‌‌ی مرکزی ایران‌‌زمین که هم‌‌چنان نام ایران را حمل می‌‌کند

 

 

 

فهرست

دیباچه

نخست:‌‌ پیش‌‌درآمد

دوم: گوشزدی درباره‌‌ی نگارش تاریخ‌‌ها

سوم: منابع

بخش نخست:‌‌ زمینه‌‌ی ساختاری

گفتار نخست: بستر جغرافیایی و مرزبندی قلمروها

گفتار دوم: زبان ملی و زبان‌‌های قومی

گفتار سوم: اقوام و تیره‌‌ها

نخست: در جنوب غربی

دوم: در شمال غربی

سوم: در جنوب شرقی

چهارم: در شمال شرقی

گفتار چهارم: اقوام و دولت‌‌های حاشیه‌‌نشین

نخست: مرو و کوشان

دوم: کیداری‌‌ها

سوم: هپتالی‌‌ها

چهارم: سارمات‌‌ها

پنجم: آلان‌‌ها

ششم: ترکان

هفتم: هون‌‌ها

هشتم: عرب‌‌ها

دولت حضر

دولت پالمیر

بخش دوم: زیرسیستم‌‌های اجتماعی

گفتار نخست: حقوق

نخست: آیین دادرسی

دوم: بردگی

سوم: پیوند فقه و حقوق

چهارم: حقوق جزائی

پنجم: زندان

ششم: قوانین ارث

گفتار دوم: جایگاه زنان

نخست: منزلت زنان در فقه زرتشتی

دوم: ارث و مالکیت زنان

سوم: قوانین و هنجارهای ازدواج

چهارم: چندهمسری

پنجم: منطق خانواده‌‌مدارانه‌‌ی پیوند زناشویی

ششم: حقوق کودکان

هفتم: زنان و قدرت سیاسی

هشتم: هم‌‌آغوشی و جنسیت زنانه

نهم: منع هم‌‌جنس‌‌گرایی

دهم: ازدواج با محارم

گفتار سوم: طبقات اجتماعی

نخست: طبقه‌‌ی دبیران

دوم: طبقه‌‌ی بازرگانان

گفتار چهارم:‌‌ شهر در تعادل کوچگرد و شهرنشین

گفتار پنجم: تبعید و جابه‌‌جایی جمعیت

بخش سوم: سازمان دودمانی

گفتار نخست: خاندان ساسانی 

نخست: دوره‌‌ی تاسیس  (1)    (2)

دوم: عصر شاپور

سوم: عصر یزدگردها

چهارم: عصر پیروز ـ‌‌ قباد

پنجم: عصر خسروان

گفتار دوم: اشراف

نخست:‌‌ خاندان سورن

دوم: خاندان اسپهبدان

سوم:‌‌خاندان کارن

چهارم: خاندان مهران

پنجم: خاندان کنارنگ

ششم: خاندان گشنسپ و باوند

هفتم: خاندان اشکانی  (1)     (2)

بخش چهارم: دستگاه سیاسی

گفتار نخست: پایداری سامان دولت

گفتار دوم: سرمشق‌‌های بدفهمی تاریخ ساسانی

گفتار سوم: پایتخت و دیوان‌‌سالاری  (1)     (2)

گفتار چهارم: سازماندهی اقتصادی

گفتار پنجم: دربار  (1)     (2)     (3)

گفتار ششم: ارتش

نخست: ساختار  (1)     (2)

دوم: کارکرد

دوره نخست: عصر تاسیس  (1)     (2)

دوره‌‌ی دوم: عصر شاپور

دوره‌‌ی سوم: عصر قباد

دوره‌‌ی چهارم: عصر انوشیروان

دوره‌‌ی پنجم: عصر خسرو پرویز

گفتار هفتم: تاریخ فروپاشی دولت ساسانی  (1)     (2)     (3)

بخش پنجم: دولت‌‌های همسایه‌‌ی ایران زمین

گفتار نخست: چین  (1)     (2)

گفتار دوم: روم  (1)     (2)     (3)     (4)

گفتار سوم: هند

کتابنامه