تبارشناسی اساطیری شب یلدا

تبارشناسی اساطیری شب یلدا دکتر شروین وکیلی شب یلدای سال ۱۳۹۵ در دانشگاه شیراز یلدا واژه‌ای است با تبار سامی که احتمالا ریشه‌ای سریانی دارد و معنای آن زاده شدن است. پس شب یلدا یعنی شب زایش، اما در این شبِ طولانی چه کسی زاده شده است؟ با مرور منابع باستانی مشخص می‌شود که یلدا شبِ تولدِ ایزد مهر است اما شگفت آنکه مهر ایزد روشنایی بوده و جلوه‌ی بیرونی آن خورشید است. پس چگونه ممکن است خورشید در طولانی ترین و ظلمانی ترین شب سال متولد شود؟

Yalda is a Semitic word that probably is of Syriac origin and means “being born.” So Yalda Night means “the night of being born.” But who is born in this long night? A review of ancient resources shows that Yalda is the birth night of Mithra. But Mithra is the god of light, and its external representation is the sun. So, why is the sun born on the longest and darkest night of the year?

شروین وکیلی، متولد ۱۳۵۳، دکترای جامعه‌شناسی دارد و در چند رشته‌ی دیگر از جمله فیزیولوژی اعصاب تحصیل کرده است. در حوزه‌هایی متنوع، از جمله تاریخ و اسطوره‌شناسی پژوهش‌‌ می‌کند و نظریاتش در قالب کتاب‌ها و مقاله‌هایی پرشمار انتشار یافته است. دستگاه نظری‌اش «زُروان» خوانده می‌شود که مدلی است سیستمی برای فهم رابطه‌ی «من شخصی» و «نهاد اجتماعی». موضوع اصلی اندیشه‌اش بازسازی تمدن ایران‌ زمین و هویت ایرانی است.