پیشدرآمد
انجمن زروان سازمانی مردمنهاد و فرهنگی است که به تازگی در وزارت کشور به ثبت رسیده است. پیشینهی این انجمن به کانون خورشید (تاسیس سال ۱۳۷۹) باز میگردد و بنیانگذارانش دانشجویان کلاسهای زروان بودهاند که از سوی این موسسه برگزار میشده است. انجمن زروان از همگرایی کسانی تشکیل شده که دستگاه نظری زروان و رویکرد سیستمی به مفهوم انسان و جامعه را میپسندند و سی صفتِ منِ پارسی را در مقام مرامنامهای اخلاقی قبول دارند و میکوشند تا آن ویژگیها را در خویشتن و دیگران نهادینه سازند.
شاخصهای انجمن زروان
آرمان: بیشینه کردن قلبم (قدرت-لذت-معنا-بقا) در من، دیگری و جهان
هدف: بازسازی هویت در حوزهی تمدن ایرانی، با آفریدن منهای پارسی
راهبرد: بهسازی فرهنگ از راه توانمندسازی افراد، یا به تعبیری دیگر، نیرومند ساختن چارچوب مدیریتی سازمانها از راه توانمند کردن «من»های برسازندهشان
دستگاه نظری: دیدگاه زروان، که عبارت است از چارچوبی جامعهشناختی- روانشناختی که از نظریهی سیستمهای پیچیده برآمده و به خاطر اهمیت مفهوم زمان در آن، زُروان (در زبانهای کهن ایرانی، یعنی زمان) نام گرفته است. این دستگاه نظری توسط دکتر شروین وکیلی تدوین شده و در قالب هفت کتاب و حدود سی مقاله انتشار یافته است.
شرط عضویت: داشتن پیمان دربارهی قواعد اخلاقی من پارسی، و داشتن خویشکاری. یعنی فرد با داشتن دست کم پنج پیمان (راستگویی، برنده-برنده بازی کردن، دانشاندوزی، تولید یا مصرف هنر، احترام به جانداران) و انتخاب کاری که باعث افزوده شدن بر قلبمِ خودش و دیگران شود، یارِ انجمن شمرده میشود.
شرایط لغو عضویت: هرکس میتواند به سادگی با اعلام این که توانایی یا میل نگهداشتن پیمان را ندارد از انجمن خارج شود. عهدشکنی دربارهی پیمانها هم به گسسته شدن پیوند یاری منتهی میشود. اگر کسی طی یک فصل دستاورد ملموس و روشنی برای خویشکاریاش نداشته باشد، از وضعیت پیدا به ناپیدا انتقال مییابد و حق مشارکت در برنامههای اجرایی و تصمیمگیریهای جمعی را از دست میدهد. اما تا وقتی که پیمانها را حفظ کرده یار انجمن شمرده میشود. تنها سختگیری در انجمن به رعایت پیمانهای اخلاقی مربوط میشود و کسانی که عهدهای اخلاقیشان را زیر پا میگذارند خود به خود به خاطر باطل شدن پیمانشان از انجمن خارج میشوند.
ساختار: انجمن از سلسله مراتبی از هموندان تشکیل شده که بسته به شمار پیمانهای اخلاقیای که با دیگران دارند، دامنهای از مسئولیتها و اختیارات را دریافت میکنند. هرچه شمار صفتهای منِ پارسی که یک تن دربارهشان پیمان دارد بیشتر باشد، دایرهی اختیارات و عمق مسئولیتی که دارد هم بیشتر میشود. انجمن علاوه بر این ساختار عمودیِ مبتنی بر پیمان، یک ساختار افقی مبتنی بر خویشکاری نیز دارد. در این لایه افرادی که خویشکاریهای مشابه دارند در پیوند با هم زیرسیستمهای کارکردی انجمن را پدید میآورند. این زیرسیستمها بسته به شمار اعضا و بزرگی دستاوردشان گروه، حلقه یا طرح نام میگیرند. (مثل گروه کتابخوانی، یا حلقهی اندیشه، یا طرح بازی زروان).
پیشداشتهای بنیادین
۱) انجمن زروان نهادی غیرانتفاعی، غیرسیاسی و غیرمذهبی است. یعنی کسب درآمد برای افراد، مداخله در توزیع قدرت سیاسی در نهادهای رسمی، و ورود به عرصهی شخصی دین و ایمان افراد خارج از دایرهی خویشکاریهای آن است. آزادیهای شخصی افراد برای داشتن عقاید مذهبیشان، موضعگیریهای سیاسیشان، یا راهبردهای شخصیشان برای امرار معاش محترم شمرده میشود، اما تنها در حدی که آن را در خارج از ساختار سازمانی انجمن باقی میگذارند.
۲) انجمن زروان بر اساس بیشینه کردنِ آزادیهای همونداناش طراحی شده است. از این رو هیچ فرمان و حکمی در آن وجود ندارد. همه چیز پیشنهادی است که افراد میتوانند آن را بپذیرند یا نپذیرند. به این ترتیب این که فرد چه پیمانهایی را داشته باشد و چه خویشکاریهایی را برآورده کند یکسره به انتخابهای شخصیاش باز میگردد. تنها حد کمینهای که داریم پنج پیمان یاری است و این که خویشکاری به شکلی ملموس به افزوده شدن به قلبمِ فرد و اطرافیانش بینجامد. هرکس در انجمن میتواند نقش کارکردی، قواعد کاری، و ساز و کارهای عملیاتی خود را انتخاب و تعریف کند و مسئولیت میدانی از کارکردها که اطراف خود پدید میآورد بر عهدهی اوست. تا وقتی که قواعد اخلاقی منِ پارسی رعایت میشود و خویشکاریهایی سودمند و افزایندهی توانمندی و تندرستی و شادکامی و معنا برآورده میشوند، همه چیز مجاز است. هرچند همگان حق دارند میدان مورد نظر خود را در این فضای آزاد پدید آورند، اما حق مداخله در میدانهای کارکردی دیگران را ندارند. سلسله مراتب سازمانی انجمن بر اساس میدانهای بزرگ و کوچکی سازمان مییابد که به شکلی تکاملی و همافزا در مسیر زمان توسط هموندان پدید میآید، با هم ادغام میشود، یا تمایز یافته و تفکیک میشود.
۳) دستگاه نظری زروان یک چارچوب علمی و عقلانی است که ماهیتی رسیدگیپذیر و تجربی دارد و برای ساماندهی سیستمهای مدیریتی و بهسازی نظامهای شخصیتی طراحی شده است. هیچ گزارهی قطعی یا مفهوم نقدناپذیری در آن وجود ندارد و همهی گوشه و کنار آن میتواند بازبینی، نقد و اصلاح شود. با وجود آزادی مطلق برای آغازِ نقد و بازبینی، در پایان این راه تنها نقدهایی در انجمن به رسمیت شناخته میشوند که معیارهای عقلانی و علمیِ مرسوم در فضاهای دانشگاهی را با استاندههایی جهانی برآورده کنند.
۴) انجمن زروان سازمانی داوطلب، مردمنهاد و خودسازمانده است که بر اساس عهد و پیمانهای بینافردی کار میکند. سختگیری زیادی دربارهی عهدشناسی در انجمن وجود دارد و فرض بر آن است که وقتی کسی کاری را یا پیمانی را با میل خود تعریف کرد و پذیرفت، آن را حتما بر آورده خواهد کرد. از این رو وقتشناسی، خوشقولی، و جدی بودن قول و قرارها در انجمن پیشفرض گرفته میشود و در صورتی که نقض شود هموندانِ «پیدا» را «ناپیدا» میکند. واژگونهی این مسیر زمانی طی میشود که عضو ناپیدا انضباط و خوشقولی را تمرین کرده و بیاموزند و بتوانند بار دیگر اعتماد و میل دوستانش برای همکاری را به دست بیاورد.
شیوهی عضویت
۱٫ سی صفت منِ پارسی (مقالهی «سیمای پارسی») و چند متن مقدماتی دربارهی دیدگاه زروان (مقالهی «دربارهی زروان»، فصلی از کتابهای «نظریهی قدرت» یا «روانشناسی خودانگاره») را بخوانید و ببینید با چارچوب نظری و مرامنامهی اخلاقی انجمن موافقید یا نه. این متون بر کانال تلگرام (https://telegram.me/sherwin_vakili) و تارنمای دکتر وکیلی (www.soshians.ir) یافت میشود. اگر موافق بودید:
۲٫ خود را ارزیابی کنید و ببینید میتوانید در پنج زمینهی راستگویی، برنده-برنده بازی کردن، دانشاندوزی، تولید یا مصرف هنر، و احترام به جانداران و پاسداشت جانداران و طبیعت پیمان ببندید؟ اگر آمادگی همپیمانی با زروان را در خود دیدید:
۳٫ چند متن پایه دربارهی قلبم (شاخصهای چهارگانهی مرکزی همهی کارکردهای انجمن) را بخوانید. فصلِ مربوط به متغیرهای بنیادین در کتاب «نظریهی قدرت» متنی سودمند در این زمینه است. برای خود خویشکاریای انتخاب کنید. طوری که شفاف و روشن و دقیق باشد. یعنی معلوم باشد که میخواهید چه کنید و چطور صفتهای اخلاقی مورد نظر را نهادینه و نیرومند میکنید و چطور قلبم را در خود و دیگران افزایش میدهید. وقتی خویشکاریتان را برگزیدید:
۴٫ نقشهی فرایندی که طی آن به خویشکاریتان میرسید را ترسیم کنید. فرایند در نهایت به صورت یک مجموعه از چرخهها و مسیرهای اجرایی صورتبندی میشود و کل آن بر یک صفحهی کاغذ جای میگیرد. یعنی ترسیماش یک مهارت مدیریتی ساده است که با خواندن مقالهی «ترسیم فرایندها» آن را یاد خواهید گرفت.
۵٫ با یک نفر از هموندان انجمن زروان که دست کم ده پیمان را داشته باشد تماس بگیرید و با او پیمان ببندید و خویشکاریتان را با او در میان بگذارید و برای ترسیم دقیقتر آن و پشتیبانی مدیریتی و اجراییاش از او کمک بگیرید. هم پیمان شدن به سادگی با اعلام این که پنج اصل اخلاقی را رعایت میکنید، رسمیت مییابد و اعلام خویشکاری هم هیچ آداب و ترتیب خاصی ندارد. فقط مهم است که همه چیز برای خودتان روشن باشد و آن را برای انجمن هم روشن کنید. کسی که با او پیمان میبندید مسئولیت پشتیبانی و یاری دادن به شما را میپذیرد و عیارِ شما محسوب میشود.
۶٫ میتوانید با دکتر شروین وکیلی هم پیمان ببندید، هرچند که او به خاطر زمان اندکش نمیتواند نقش عیار را بر عهده بگیرد. پس بهتر است که هم با او و هم با عیاری که انتخاب میکنید پیمان داشته باشید. پیوستنتان به انجمن را به همراه خویشکاری و فرایندتان از راه تلگرام (@sherwinvakili) یا ایمیل (sherwinvakili@yahoo.com) به او خبر بدهید.