ماه امرداد: چهاردهم تا هفدهم

ماه امرداد: چهاردهم تا هفدهم

چهاردهم امرداد

روز پنجشنبه چهاردهم امرداد سال ۱۲۳۱ سه تن از پیروان باب ناصرالدین‌شاه را ترور کردند و این نقطه‌ی چرخش سیاست‌های او درباره‌ی بابی‌ها شد. با این همه مهم‌ترین رخداد چهاردهم امردادماه آن است که مظفرالدین‌شاه قاجار در سال ۱۲۸۵ هجری خورشیدی فرمان مشروطه را در آن امضا کرد و به این ترتیب تجدد سیاسی در ایران به کرسی نشست. دوازده سال بعد نشریه‌های مشروطه‌خواهان چندان رونق گرفته بود که وقتی روزنامه‌ی نوبهار را توقیف کردند، در همین روز به سال ۱۲۹۷ ملک‌الشعرای بهار با همان شکل و قطع روزنامه‌ی زبان آزاد را چاپ کرد که امتیازش به یکی از دوستانش تعلق داشت. بهار شعر «بث‌الشکوی» را در شرح توقیف روزنامه‌اش سرود و در همین جا چاپ کرد:

تا بر زبر ری است جولانم آزرده و مستمند و نالانم…

در همین روز به سال ۱۳۳۴ پنجاهمین جشن سالگرد مشروطه‌ی ایران با شکوه زیاد برگزار شد که به مناسبتش تمبر هم چاپ کردند.

‍ در سیاست جهان این روز با چندین تحول نظامی و نهادی مصادف بوده است. در سال ۲۵ میلادی گوانگ‌وو^[1] سلسله‌ی هان را پس از عصر فترتی که دودمان شین^[2] پدید آورده بود، احیا کرد. در ۱۳۵ میلادی سپاهیان رومی دژ بِتار^[3] را در مرکز فلسطین فتح کردند و بعد از کشتار سهمناک مردم منطقه پس از چهار سال بر شورش شمعون بارکوخبا^[4] غلبه کردند. در ۲۸۹ هجری خورشیدی آخرین موج تاخت و تاز دانمارکی‌ها در انگلستان پس از شکست مهاجمان از قوای ادوارد مهتر^[5] و اتلرد در نبرد تاتن‌هال^[6] پایان یافت و در ۳۱۸ قوای زامورا^[7] به رهبری عبدالرحمن سوم اموی بر سپاهیان لئون^[8] به فرماندهی رامیروی دوم^[9] در نبرد آلاندیک^[10] غلبه کردند و راه پیشروی مسیحیان در قلمرو مسلمانان را بستند.

نامه‌های پاپیروس بارکوخبا به سردارانش که در غاری در بتار کشف شده

در سال ۱۲۰۳ کنستانتین کاناریس^[11] رهبر نیروهای استقلال‌طلب یونان در نبرد ساموس^[12] بر ناوگان متحد مصر و عثمانی غلبه کرد. در ۱۲۹۳ در پی ترور آرشیدوک اتریش در صربستان و در آغازگاه جنگ جهانی اول صربستان به آلمان و اتریش به روسیه اعلان جنگ داد و این دو روز پس از اعلان جنگ انگلستان به آلمان بود. در ۱۳۱۹ اتحاد جماهیر شوروی لاتویا را اشغال کرد و به قلمرو خود افزود و در ۱۳۲۰ آلمانی‌ها در نبرد اسمولنسک^[13] روس‌ها را شکست دادند و سیصد هزار سرباز ارتش سرخ را اسیر گرفتند!

در سال ۱۳۳۹ بورکینا فاسو از فرانسه مستقل شد، در ۱۳۴۴ با عبور سربازان پاکستانی از خط مرزی جنگ بین هند و پاکستان آغاز شد و در ۱۳۵۸ مائوئیست‌های افغانستان که سازمان رهایی افغانستان را با رهبری فیض احمد تأسیس کرده بودند، با همکاری مجاهدین اسلام‌گرا کوشیدند قدرت را با شورش نظامی به دست بگیرند ولی موفق نشدند. (تصویر زیر آرم پرچم این گروه را نشان می‌دهد.)

Afghanistan Liberation Organization (emblem).png

این روز در ضمن با زندانیان و شورششان هم نسبتی داشته است. در ۱۳۲۳ و اواخر جنگ جهانی دوم ۱۱۰۴ زندانی جنگی ژاپنی در اقدامی هماهنگ از اردوگاهی در استرالیا گریختند و ۵۴۵ نفرشان موفق به فرار شدند. هرچند همه‌شان در نهایت کشته شدند یا خودکشی کردند و یا دوباره دستگیر شدند. دقیقاً در همین روز شورشیان لهستانی اردوگاه کار اجباری گسیووسکا^[14] در نزدیکی ورشو را گرفتند و همه‌ی ۳۴۸ زندانیان یهودی‌اش را آزاد کردند. این اردوگاه کمتر از یک سال بعد به زندان و شکنجه‌گاه ن ک و د (پلیس سیاسی شوروی) و بعدتر به اردوگاه کار اجباری رژیم کمونیستی لهستان تبدیل شد. باز در همین روز، بنا به روایت‌های متفقین، نازی‌ها از این روز به مدت یک هفته بین چهل تا پنجاه هزار شهروند و زندانی جنگی و سیاسی را در محله‌ی وولا^[15] در ورشوی لهستان کشتار کردند. بنا به این روایت، کل این انبوه اجساد سوزانده شده و خاکسترش در سوراخی در زمین دفن شد، در نتیجه جسدهای این قربانیان هرگز کشف نشد و پذیرفتن این روایت به امری ایمانی و اعتقادی سیاسی وابستگی پیدا کرد! در ضمن نلسون ماندلا^[16] هم در چنین روزی به سال ۱۳۴۱ در آفریقای جنوبی زندانی شد و سی و هشت سال بعد را در زندان ماند.

زندانیان اردوگاه کار اجباری گسیووسکا پس از آزادی

محل منسوب به کشتار وولا

‍رخدادهای پراکنده‌ی دیگری هم در این روز رخ داده‌اند. در ۹۱۷ گونزالو خیمِنِز دِ کوئسادا^[17] در کلمبیای امروزین شهر بوگوتا را بنیان نهاد که در آغاز اردوگاه ماجراجویان و غارتگران اسپانیایی بود، در ۹۶۱ هجری خورشیدی سر همفری گیلبرت^[18] اولین مهاجرنشینی انگلیسی در آمریکا را در نیوفاندلند^[19] و لابرادور^[20] تأسیس کرد. در ۱۲۴۰ ارتش آمریکا رسم تازیانه زدن به سربازان را لغو کرد، در ۱۳۰۵ در نیویورک سیستم ویتافون^[21] که توسط برادران وارنر^[22] برای صداگذاری بر فیلم به کار گرفته شده بود، برای نخستین بار برای گذاشتن صدا بر فیلم «دون‌ژوان^[23]» مورد استفاده قرار گرفت. در ۱۳۶۰ هم رونالد ریگان^[24] به کارمندان خطوط کنترل هوایی که اعتصاب کرده بودند فرمان داد به سر کار خود برگردند و چون ایشان اطاعت نکردند، هر ۱۱۳۵۹ نفرشان را از کارشان اخراج کرد! Sir Humphrey Gilbert Compton Castle.jpg

سر همفری گیلبرت

Soichiro Honda portrait.JPG

سویچیرو هوندا

Gonzalo Jimenez de Quesada.jpg گونزالو خیمنز د کوئسادا

زادگان نامدار این روز عبارت‌اند از گی دو موپاسان^[25] نویسنده‌ی فرانسوی (۱۲۲۹)، طاهر سیف‌الدین رهبر مذهبی فرقه‌ی شیعه‌ی داوودی در هند (۱۲۶۷)، آرتم ایوانویچ میکویان^[26] سیاستمدار روس (۱۲۸۴)، و نیل آرمسترانگ^[27] فضانورد آمریکایی (۱۳۰۹). عبیدالله بن یحیی بن خاقان مروزی وزیر خلیفه متوکل عباسی (۲۵۶)، قمرالملوک وزیری اولین خواننده‌ی زن ایرانی که صدایش ضبط شد (۱۳۳۸) و سویچیرو هوندا^[28] بنیانگذار شرکت هوندا (۱۳۷۰) هم در این روز درگذشته‌اند.

Taher Saifuddin.jpg

طاهر سیف‌الدین

$G:\pix\projects\west\1024px-First-nighters_posing_for_the_camera_outside_the_Warners'_Theater_before_the_premiere_of_-Don_Juan-_with_John_Barrymore,_-_NARA_-_535750.jpg$

نمایش اولین فیلم گویا در سینمای برادران وارنر

پانزدهم امرداد

‍ روز پانزدهم امرداد سال ۱۲۸۸ سید حسن تقی‌زاده از رهبران مهم مشروطه‌خواهان آذربایجان از راه تبریز رسید و با استقبال پرشور مردم وارد تهران شد. عده‌ی زیادی از مردم تا کرج به استقبال وی رفته بودند و ورودش به تهران با نواختن موزیک و رژه‌ی مجاهدین همراه بود. در ۱۲۹۸ امان‌الله‌خان افغان در نبرد بر انگلیسی‌ها غلبه کرد و سال بعدش (۱۲۹۸) به دستور وثوق‌الدوله که تازه به صدارت رسیده بود،‌ اداره‌ی نظميه موظف شد كليه‌ی اعضاي كميته‌ی مجازات را كه در چند سال اخير مرتكب چندين فقره قتل شده بودند دستگير كند.

یک سال بعد در شب جمعه پانزدهم امرداد سال ۱۲۹۹ در بازار رشت آتش‌سوزی‌ای آغاز شد که سربازان روس به دلایل امنیتی موهومی مانع فرو نشاندن آن می‌شدند. در نتیجه هشت کاروانسرا و یک کلیسا و ۳۸۰ حجره بازار در آتش سوخت و شواهدی هست که نشان می‌دهد روس‌های بلشویک در این هنگامه کالاهای مردم را از بازار ربوده و به روسیه حمل می‌کرده‌اند.

Batalla de Boyaca de Martin Tovar y Tovar.jpg

نبرد بویاچا

Francis II, Holy Roman Emperor by Friedrich von Amerling 003.jpg

فرانسیس دوم امپراتور مقدس روم

در چنین روزی به سال ۱۱۸۵ فرانسیس دوم^[29] کناره‌گیری کرد و به این ترتیب امپراتوری مقدس روم منحل شد و امپراتوری اتریش جای آن را گرفت. در ۱۱۹۸ سیمون بولیوار^[30] در نبرد بویاچا^[31] در ونزوئلا بر قوای اسپانیایی غلبه کرد و آزادی‌خواهان را بر این سرزمین چیره ساخت، در ۱۲۰۴ بولیوی از اسپانیا استقلال یافت و در ۱۲۴۰ انگلستان لاگوس در نیجریه را تسخیر کرد و به خاک خود منضم ساخت.

در ۱۳۳۴ مهندسان ارتباطات توکیو -که شرکت نیای سونی محسوب می‌شود- اولین رادیو ترانزیستوری‌اش را در ژاپن فروخت و در ۱۳۷۰ تیم برنرز لی^[32] مقالاتی را منتشر کرد و در آن ایده‌ی شبکه‌ی جهانی اینترنت (world wide web) را پیشنهاد کرد و در همین روز تاکاکو دوئی^[33] اولین زنی بود که در ژاپن سخنگوی نمایندگان مجلس شد.

در ۱۳۲۴ یک بمب‌افکن آمریکایی اولین بمب اتمی موسوم به «پسر کوچولو^[34]» را بر شهر هیروشیما انداخت (عکس بالا). در نتیجه هفتاد هزار نفر در جا کشته شدند و چند ده هزار نفر در اثر مسمومیت رادیوآکتیو طی چند سال بعد جان باختند. در ۱۳۳۹ انقلابیون کوبا اموال شرکت‌های خارجی از جمله آمریکایی‌ها را در اختیار دولت گذاشتند و آن‌ها را ملی اعلام کردند. در ۱۳۴۱ جامائیکا از انگلستان استقلال یافت و در ۱۳۶۹ انگلستان به دنبال حمله‌ی عراق به کویت این کشور را در خلیج فارس محاصره‌ی اقتصادی کرد.

چندین رخداد پراکنده‌ی مهم دیگر هم در این روز رخ داده‌اند که برخی‌ نوآورانه و برخی غم‌انگیز هستند. در ۱۲۶۹ در زندان آوبورن^[35] در نیویورک برای نخستین بار یک محکوم به اعدام با صندلی الکتریکی کشته شد. او قصابی بیسواد بود به نام ویلیام کِملِر^[36] که با تبر زنش را به قتل رسانده بود! شامگاه پانزدهم امرداد سال ۱۳۰۹ آخرین لینچ سنتی سیاهپوستان در ایندیانای آمریکا انجام پذیرفت (تصویر بالا). در جریان این حادثه توده‌ی مردم دو سیاهپوست (گویا بی‌گناه) را که به دزدی و قتل متهم بودند از زندان بیرون کشیدند و کتک زدند و به قتل رساندند. جالب آن که ۲۹ سال بعد (در ۱۳۳۸) در همین روز همان مردم نقش لینکلن^[37] را در مقام قهرمان مبارزه با نژادپرستی روی سکه‌های پنی‌ جای دادند، که هنوز هم همان‌جاست.

رخداد غم‌انگیز این روز هم آن بود که در ۱۳۸۰ یک آتش‌سوزی در منطقه‌ی اِروادی^[38] در تامیل‌نادوی^[39] هند به مرگ فجیع ۲۸ بیمار روانی انجامید. این بیماران در یک مؤسسه‌ی خیریه‌ی مذهبی بستری بودند که به یک شیخ سعودی اهل مدینه به اسم قطب‌السلطان سید ابراهیم شهید ولی‌الله تعلق داشت. در این مؤسسه بیماران را برای بیرون راندن ارواح خبیث از بدنشان کتک می‌زدند و شب‌ها با زنجیر به تخت‌هایشان می‌بستند. به همین خاطر در جریان آتش‌سوزی که شب رخ داد بیماران گرفتار ماندند و در آتش سوختند. این مؤسسه پس از این فاجعه مورد حمله قرار گرفت و تعطیل شد.

Erwadi Fire1.jpg

آتش‌سوزی اروادی

William Kemmler.jpg

ویلیام کملر

Tim Berners-Lee-Knight-crop.jpg

تیم برنرز لی

The Perugia Altarpiece, Side Panel Depicting St. Dominic.jpg

دومینیک قدیس

Nicolas Malebranche.jpg

نیکولاس مالبرانش

آلفرد تنیسون

برخی از زادگان نامدار این روز را می‌توان چنین برشمرد: نیکولاس مالبرانش^[40] فیلسوف فرانسوی (۱۰۱۷)، لرد آلفرد تنیسون^[41] شاعر انگلیسی (۱۱۸۸)، الکساندر فلمینگ^[42] کاشف انگلیسی آنتی‌بیوتیک (۱۲۶۰) و اندی وارهول^[43] نقاش و هنرفروش مدرن آمریکایی (۱۳۰۷).

Andy Warhol 1975.jpg

اندی وارهول

راست: فلمینگ هنگام گرفتن نوبل از شاه سوئد گوستاو پنجم در ۱۳۲۴

در پانزدهم امرداد سال ۱۲۹ هجری خورشیدی مروان دوم خلیفه‌ی اموی پس از شکست‌های پیاپی سردارانش از ابومسلم خراسانی در جنگ زاب از سفاح عباسی شکست خورد و به مصر گریخت و در آنجا کشته شد، در سال ۶۰۰ دومینیک قدیس^[44] اسپانیایی بنیانگذار فرقه‌ی دومینیکن درگذشت. او نیای فکری تفتیش عقاید قرون وسطا بود. باقی درگذشتگان نامدار این روز عبارت‌اند از تئودور آدورنو^[45] فیلسوف آلمانی (۱۳۴۸)، پاپ پل ششم^[46] (۱۳۵۷) و شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر دوران پهلوی (۱۳۷۰.)

پاپ پل ششم

Portrait of Bakhtiar.jpg

شاپور بختیار

تئودور آدورنو

شانزدهم امرداد

روز پنجشنبه شانزدهم امرداد سال ۱۲۳۰ هجری خورشیدی در شماره‌ی ۲۷ روزنامه‌ی وقایع اتفاقیه که امیرکبیر بنیانش نهاده بود، آگهی‌ای برای فروش کتاب انتشار یافت و این نخستین نمونه از این دست در مطبوعات ایران بود. بیش از نیم قرن بعد همین روند گسترش مطبوعات جدید و سازماندهی انجمن‌های مشروطه‌خواه باعث شد محمدعلی‌شاه نتواند مجلس را ببندد و آزادی‌خواهان را سرکوب کند. با این همه کشمکشی میان دو طرف همچنان باقی بود. روز شانزدهم امرداد ۱۲۸۸ سيدحسن کاشانی مدير روزنامه‌ی حبل‌المتين به اتهام اهانت به قانون محمدي تحت تعقيب دادگستري قرار گرفت. درست یک سال بعد روز دوشنبه ۱۶ امرداد ۱۲۸۹ درگیری‌ای در پارک اتابک رخ داد و مجاهدین تبریزی که سلاحشان را تحویل دولت نمی‌دادند و نزد ستارخان سنگر بسته بودند به دست قوای دولتی به رهبری یپرم‌خان خلع سلاح شدند و ستارخان در این میان از ناحیه‌ی پا زخمی شد. یک سال بعد (۱۲۹۰) باز مستبدین برای به دست گرفتن قدرت خیز برداشتند و در چنین روزی که سه شنبه‌ هم بود، ارشدالدوله توانست در نبردی بر قوای ملی غلبه کند؛ اما کارش پیش نرفت. در همین روز مورگان شوستر^[47] که در خدمت وزارت مالیه‌ی ایران بود ماژور استوکس^[48] انگلیسی را استخدام کرد و ژاندارمری در شمال ایران مالیات ملاکان را گردآوری کرد. اما در همین حدود جنبش جنگل شروع می‌شد و کمی بعد که بلشویک‌ها در روسیه به پیروزی رسیدند از آن راه به شمال ایران رخنه کردند. در ۱۲۹۹ به همین خاطر استاروسِلسکی^[49] که به مقام امیرتومانی رسیده بود مأمور پاکسازی گیلان از بلشویک‌ها شد.

با این همه تاریخ جهان در این روز شاهد رخدادهای خشونت‌بارتری بوده است. در سال ۳۲۲ پیش از میلاد دولت‌شهرهای یونان به رهبری آتن با آنتی‌پاتر^[50] سردار مقدونی جنگیدند و در نبرد کرانون^[51] شکست خوردند. یونانی‌ها پس از آن به اقتدار اسکندر گردن نهادند و خودمختاری دولت‌شهرهای یونانی که در عصر هخامنشی برقرار بود پایان یافت. در سال هشتم هجری خورشیدی آوارها^[52] و اسلاوها^[53] به محاصره‌ی کنستانتینوپل^[54] پایان دادند. حدود یازده قرن بعد همین اسلاوها در قالب کشور روسیه سازمانی سیاسی پیدا کردند و در سال ۱۰۹۳ نیروی دریایی نوپای روسیه در نبرد گانگوت^[55] بر ناوگان سوئد پیروز شدند و نخستین نمایش قدرت خود را انجام دادند.

نبرد گانگوت

در ۱۳۱۲ قوای عراقی به رهبری بکر صدقی عسکری به منطقه‌ی سمیل در شمال موصل حمله بردند و بین پنج تا شش هزار تن از شهروندان آسوری این منطقه را کشتار کردند. بکر صدقی خود کُرد بود، اما به آرمان‌های پان‌عربی دولت نوپای عراق پیوسته بود و مبلغ این جریان بود. در ۱۳۷۷ هم بمب‌گذاری در سفارت آمریکا در دارالسلام تانزانیا و نایروبی کنیا به مرگ ۲۱۲ نفر انجامید. یک سال بعد (۱۳۷۸) هم سپاه بین‌المللی اسلام به رهبری مجاهد بن عبدالخطاب از چچن خروج کرد و در داغستان با قوای روسی جنگید.

این روز با چند رخداد پراکنده هم مصادف بوده است. در ۱۳۱۹ دولت نازی منطقه‌‌ی آلزاس لورن^[56] را بدون جنگ بار دیگر به قلمرو آلمان بازگرداند و در ۱۳۳۹ ساحل عاج از فرانسه استقلال یافت. در ۱۳۲۳ شرکت آی.‌بی.ام. اولین ماشین‌حساب خود را ساخت در ۱۳۷۵ هم ناسا اعلام کرد شهاب‌سنگ ALH 84001 که احتمالاً از سیاره‌ی بهرام جدا شده نشانه‌هایی از حیات ابتدایی را در خود دارد.

باکتری‌های احتمالی بر شهاب‌سنگ ALH 84001

دو آدمکش صاحب سبک: بکر صدقی عسکری و الیزابت باتوری

در این روز دو شخصیت جالب توجه هم زاده شده‌اند. یکی‌شان ولید جنبلاط^[57] سیاستمدار و خبرنگار لبنانی و رهبر دروزی‌هاست (۱۳۲۸) و دیگری الیزابت باتوری^[58] زن اشراف‌زاده‌ی بلغاری (۹۳۹). الیزابت قاتل زنجیره‌ای بود و زنان را می‌دزدید و بعد از شکنجه به قتل می‌رساند. کتاب گینس او را در میان قاتلان زن دارای بالاترین شمار قربانیان دانسته‌ است و در برخی منابع شمار کشتگانش را ۶۵۰ نفر تخمین زده‌اند!

پل دیراک^[59] فیزیکدان انگلیسی در این روز (۱۲۸۱) زاده شد و بن جانسون^[60] شاعر انگلیسی (۱۰۱۶) و دیگو ولاسکوئز^[61] نقاش اسپانیایی (۱۰۳۹) هم در این روز درگذشته‌اند.

دیگو ولاسکوئز

Dirac 4.jpg

پل دیراک

هفدهم امرداد

این روز با جنب و جوش‌هایی در دوران مشروطه قرین بوده است. روز شنبه هفدهم امرداد ۱۲۸۷ سپاهیان مستبدین به تبریز حمله کردند و محله‌ی امیرخیز را که کانون مشروطه‌خواهان بود محاصره کردند. اما ستارخان تنها با ۲۴ مجاهد از جان گذشته در پیچ و خم کوچه‌های این محله برابرشان ایستاد و راه پیشروی نیرویی دو هزار نفره را سد کرد!

یک سال بعد، روز یکشنبه هفدهم امرداد سال ۱۲۸۸ هجری خورشیدی مدیر روزنامه‌ی حبل‌المتین به خاطر مقاله‌‌ی «اذا فسد العالِم فسد العالَم» به جرم توهین به شریعت محمدی محاکمه شد. او در این مقاله به درخشش و شکوه ایران باستان اشاره کرده بود و نوشته بود که زمانی نیمی از جمعیت جهان شهروند دولت هخامنشی بودند و «اقتدارات سیروس کبیر» از هند تا بین‌النهرین جاری بود. از دید نویسنده‌ی این مقاله ایران در سراسر دوران پیش از اسلام با وجود فترت کوتاهِ پس از تازش اسکندر این اقتدار را حفظ کرده بود، اما پس از ظهور اسلام دورانی از زوال و سقوط را تجربه کرد و از این رو نویسنده انحطاط ایران را به اعراب و مسلمانان مربوط می‌دانست. انتشار این مقاله سر و صدای زیادی به پا کرد و رئیس عدلیه که مساوات و از مشروطه‌خواهان تندرو بود امتیاز حبل‌المتین را باطل کرد و مدیر مسئولش در دادگاه به دو سال زندان محکوم شد. اما کمی بعد او را با شفاعت دو تن آزاد کردند، که یکی‌شان دکتر ملکزاده فرزند ملک‌المتکلمین و (جالب آن که) دیگری سید عبدالله بهبهانی بود. در همین روز به سال ۱۲۹۸ هم قرارداد بدنام ۱۹۱۹^[62] بسته شد که ایران را زیر نفوذ انگلستان قرار می‌داد و به همین خاطر با مقاومت سیاستمداران روبرو شد و پس از مدتی باطل شد.

رخدادهای سیاسی و اجتماعی این روز به نسبت پراکنده‌اند. در ۸۸۸ هجری خورشیدی کریشنا دِوَه رایَه^[63] به تاج و تخت دولت چیتوری در جنوب هند دست یافت و در مقام سومین شاه دودمان تولووَه^[64] بیست سال سلطنتش را آغاز کرد. در ۱۱۶۸ وزارت جنگ آمریکا با فرمان اولین رئیس‌جمهور آمریکا جرج واشینگتن^[65] تأسیس شد. در ۱۲۴۲ دستبرد بزرگ به قطار در انگلستان انجام گرفت و یک دسته‌ی پانزده نفره از راهزنان ۶/۲ میلیون پوند اسناد بانکی را از یک قطار به سرقت بردند. در ۱۳۵۳ ریچارد نیکسون^[66] در یک برنامه‌ی تلویزیونی پربیننده استعفای خود از ریاست جمهوری را اعلام کرد و در ۱۳۷۷ طالبان به کنسولگری ایران در مزارشریف حمله کردند و ده دیپلمات و یک خبرنگار ایرانی را به قتل رساندند.

کریشنا دوه‌رایه

Jacques Balmat 2.jpg

ژاک بالما

تیکوبراهه و رصدخانه‌اش

در تاریخ نوآوری‌های فنی و علمی، این روز پیوند شگفت‌انگیزی با هوانوردی برقرار می‌کند و با حرکت انسان در ارتفاع‌های زیاد مربوط می‌شود. قدیمی‌ترین در این میان به سال ۹۵۵ مربوط می‌شود و این روزی است که تیکو براهه^[67]، ستاره‌شناس دانمارکی، ساخت رصدخانه‌ی اورانیبورگ^[68] را در جزیره‌ی هْوِن^[69] آغاز کرد. نزدیک به دویست سال بعد، در۱۱۶۵، برای نخستین بار ژاک بالما^[70] و دکتر میشل گابریل پاکارد^[71] قله‌ی مون بلان^[72] را فتح کردند، که هوانوردی نبود، اما ارتفاع گرفتن از زمین محسوب می‌شد!

در هفدهم امرداد ۱۲۸۷ ویلبر رایت^[73] در لومَن^[74] اولین نمایش عمومی پرواز با هواپیمایش را اجرا کرد، در ۱۳۰۸ کشتی هوایی گراف زپلین^[75] سفرش به دور دنیا را آغاز کرد و در ۱۳۲۵ پرواز نخستین نمونه از بمب‌افکن‌های ب-۳۶ انجام گرفت که بزرگ‌ترین هواپیمای با موتور پیستونی و اولین هواپیمای قاره‌پیمای جنگی که در ضمن نخستین ماشین حمل بمب اتمی هم بود که به طور انبوه تولید صنعتی می‌شد.

بمب‌افکن ب-۳۶

هواپیمای ویلبر رایت

زادگان مشهور این روز عبارت‌اند از: سنت دومینیک^[76] بنیانگذار فرقه‌ی دومینیکن (۵۴۹)، امیلیانو زاپاتا^[77] انقلابی مکزیکی (۱۲۵۸)، و در میان رفتگان این روز هم می‌توان از این نام‌ها یاد کرد:‌ ترایانوس^[78] امپراتور روم (۱۱۷میلادی)، امانوئل هرمان فیشته^[79] فیلسوف آلمانی (۱۲۵۸)، فریدون رهنما روشنفکر ایرانی (۱۳۵۴) و آیت‌الله ابوالقاسم خویی (۱۳۷۱).

Ayatollah Khoi-1.jpg