ماه فروردین: بیستم تا بیست‌و‌چهارم

ماه فروردین: بیستم تا بیست‌و‌چهارم

بیستم فروردین

بیستم فروردین در میان اقوام ایرانی به گرجی‌ها تعلق دارد. چون در تاریخ معاصرمان رخدادهای مهم مربوط به این مردم در این روز واقع شده است. در بیستم فروردین ۱۳۶۸ تظاهرات صلح‌آمیز مردم گرجستان که برای جدایی از اتحاد جماهیر شوروی انجام شده بود و با اعتصاب غذا همراه بود، با خشونت کمونیست‌ها سرکوب شد و در نتیجه چند صد نفر زخمی و بیست تن کشته شدند. اما شورش‌های مردمی ادامه یافت تا آن که دو سال بعد (۱۳۷۰) در همین روز گرجستان از شوروی جدا شد و استقلال پیدا کرد. بعدتر هم وقتی گرجی‌ها می خواستند در سال ۱۳۸۸ بر ضد حکومت میخائیل ساکاشویلی^[1] راهپیمایی کنند، همین روز را برای این کار برگزیدند و شصت هزار تن برای این منظور در تفلیس تظاهرات کردند (نگاره‌ی زیرین).

الگویی مشابه از ستم و انتقام مردمی را در عراق هم می‌بینیم. چون در بیستم فروردین ۱۳۵۹ بود که صدام پس از سه روز شکنجه محمد باقر صدر و خواهرش بنت‌الهدی صدر را به قتل رساند، و باز در همین روز بود که (۱۳۸۲) حکومتش سقوط کرد و مردم مجسمه‌هایش را فرو افکندند. ناگفته نماند که حمله‌ی صهیونیست‌ها به دیر یاسین و کشتار صد نفر از مردم آنجا هم در همین روز (۱۳۲۷) رخ داد، تا ببینیم نتیجه‌ی این یکی چه می‌شود!

از نظر سازمانی در ایران دو رخداد معاصر نه چندان مهم در این روز رخ داده است. یکی آن که نمایندگان اتاق‌های تجاری ولایت‌ها در این روز (۱۳۱۲) در عمارت شرکت سهامی تهران جمع شدند و با حضور نخست‌وزیر وقت اولین کنفرانس بزرگ اقتصادی اتاق‌های تجاری شهرها را در کشور برگزار کردند. دیگر آن که سیزده سال بعد (۱۳۲۵) سرلشکر حسن ارفع که پیشتر رئیس ستاد ارتش بود به امر نخست‌وزیر بازداشت شد.

پایین کشیدن مجسمه‌ی صدام در عراق

در سطح جهانی این روز با چند رخداد ناهمگون مصادف بوده است. در ۶۱۱ خورشیدی مغول‌ها به شهر کای‌فنگ^[2] پایتخت دولت نیرومند جین تاختند و آنجا را محاصره کردند. در بیستم فروردین سال ۶۲۰ خورشیدی مغول‌ها در جنگ لیگنیتس^[3] بر قوای متحد آلمان و لهستان غلبه کردند. امیلیانو زاپاتا شورشی نامدار مکزیکی در همین روز (۱۲۹۸) در مورلوس در کمینگاهی به قتل رسید، آلمان نازی هم در همین روز (۱۳۱۹) نروژ و دانمارک را اشغال کرد. این را هم بگوییم که سه سال قبل در بیستم فروردین ۱۳۱۶ اولین هواپیمای ساخت ژاپن که تا اروپا پرواز کرده بود در لندن به زمین نشست و جالب این که اسم این هواپیما کامیکازه بود!

در همین روز به سال ۷۹۲ هنری پنجم^[4] شاه انگلستان شد و در ۱۲۳۹ ادوارد لئون اسکات دو مارتین‌ویل^[5] فرانسوی نخستین صدای انسان موجود ضبط شده را بر فونوگراف ثبت کرد. در ۱۳۲۴ کمیسیون انرژی اتمی آمریکا تأسیس شد و در ۱۳۴۶ اولین هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ وارد خطوط هوایی شد.

فرانسوا رابله

شارل بودلر

فرانسیس بیکن

زادگان این روز عبارت‌اند از: شارل بودلر^[6] شاعر فرانسوی (۱۲۰۰) و اریک لودندورف^[7] سپهسالار نامدار آلمانی (۱۲۴۴). در مقابل مسلمه بن مخلد انصاری حاکم مصر (سال ۶۱ هجری خورشیدی)، فرانسوا رابله^[8] ادیب فرانسوی (۹۳۲)، فرانسیس بیکن^[9] فیلسوف انگلیسی (۱۰۰۵)، جبران خلیل جبران^[10]، شاعر و نقاش لبنانی (۱۳۱۰)، ‌فردیناند تونیِس^[11] جامعه‌شناس آلمانی (۱۳۱۵)، هانس رایشنباخ^[12] فیلسوف علم آلمانی (۱۳۳۲). در ایران هم نورالدین زرین‌کلک انیماتور و تصویرگر کتاب های کودکان و نوجوانان در بیستم فروررین ۱۳۱۶ در مشهد زاده شد.

امیلیانو زاپاتا

تیار دو شاردَن

بیست و یکم فروردین

بیست و یکم فروردین پیش از هرچیز یادآور دیوانسالاران بزرگ ایرانی و سازمان‌دهندگان نامدار اجتماعی است که دامنه‌ی اثرشان از حریم ایران‌زمین نیز فراتر رفته است. دو نمونه‌ی برجسته‌اش عبارت‌اند از خواجه نظام‌الملک، معمار دولت سلجوقی، که در آدینه ۲۱ فروردین ۳۹۷ خورشیدی در نوغان توس (مشهد امروزین) زاده شد و خواجه احمد بناکتی از اهالی بناکت در نزدیکی سیردریا که در همین روز به سال ۶۶۱ از دنیا رفت. او صدراعظم قوبیلای قاآن و بنیان‌گذار دیوانسالاری دولت یوآن در چین بود و نظم اقتصادی و اداری دولت مغولان در این قلمرو را برقرار ساخت و با کوششهای او بود که دولت چین در عصر مغولان از نظام دیوانی ایرانی برخوردار شد و جالب آن که زبان رسمی دیوان چین در این دوران یک قرنی، پارسی بود. در پیوند با همین چهره‌ها باید از نستوریوس^[13] بنیانگذار مسیحیت نستوری (رسمی‌ترین شاخه‌ی ایرانی مسیحیت) نیز یاد کرد که در همین روز به سال ۴۲۸ به مقام سر اسقفی قسطنتنیه رسید.

نستوریوس

خواجه نظام‌الملک

این روز در ضمن سالگرد کشمکش‌ها و درگیری‌ها و جبهه‌آرایی‌های سیاسی هم هست. در چهارشنبه بیست و یکم فروردین سال سوم هجری جنگ مسلمانان با یهودیان بنی قینقاع در مدینه آغاز شد. در ۱۲۰۰ خورشیدی به دنبال بالا گرفتن جنبش استقلال‌طلبانه‌ی یونانی‌ها و جنگ‌هایشان با ترک‌های عثمانی، گریگوری پنجم^[14] سراسقف قسطنتنیه به خاطر هواداری از شورشیان یونانی به دستور خلیفه به دار آویخته شد و جسدش را در بسفر انداختند. همچنین در همین روز (۱۳۶۷) بود که قوای بعثی عراق مریوان را بمباران شیمیایی کردند.

به بسفر افکندن جسد گریگوری پنجم در نقاشی پیتر فون هِس^[15]

درست صد سال بعد در همین روز (۱۳۰۰) رضاخان سردار سپه که در آن زمان فرمانده دیویزیون قزاق بود، در بیرون دروازه‌دولت در حضور احمدشاه و هئیت وزیران و سفیران خارجی رزمایشی اجرا کرد و قدرت‌نمایی کرد. نتیجه‌اش سه سال بعد در همین روز (۱۳۰۳) به بار نشست و آن زمانی بود که مجلس صدارت مستوفی‌الممالک را که مورد نظر احمد شاه بود نپذیرفت و رضاخان را به صدر اعظمی بازگرداند.

چهل و یک سال پس از این جریان، در بیست و یکم فروردین ۱۳۴۴ یکی از اعضای همان طبقه‌ی نظامی قصد جان پسر همین سردار سپه را کرد و آن هنگامی بود که رضا شمس‌آبادی در کاخ مرمر محمدرضاشاه را ترور کرد، اما چالاکی شاه جوان جانش را نجات داد و از این حمله آسیب مرگباری ندید. اما سایه‌ی ترور از این روز برداشته نشد، چون در همین روز (۱۳۷۸) بود که علی صیاد شیرازی، فرمانده‌ی نیروی زمینی ارتش در دوران جنگ ایران و عراق، در مقابل خانه‌اش ترور شد.

در خارج از مرزهای ایران‌زمین این روز با چند رخداد نظامی و یا فرهنگی مصادف بوده است. یکی که نقش عامل انسانی در آن کمینه بوده، عبور ستاره‌ی دنباله‌دار هالی از پنج میلیون کیلومتری زمین است که در ۲۱ فروردین سال ۲۱۶ خورشیدی رخ داد. در بقیه آدمیان نقش بیشتری داشتند: در ۱۲۴۰ جنگ‌های داخلی آمریکا آغاز شد، در ۱۳۲۰ فاشیست‌ها در بالکان به قدرت رسیدند و دولت کرواسی را تأسیس کردند که تا چهار سال بعد به روایتی سیصد هزار تن از یهودیان و صرب‌ها و کولی‌ها را کشتار کرد. هری ترومن^[16] نیز در همین روز (۱۳۳۰) ژنرال مک آرتور^[17] را از فرماندهی کل قوای آمریکا در کره برکنار کرد.

رخدادهای علمی فرهنگی هم در این روز اندک نبوده است. ملکه آن^[18] در این روز (۱۰۸۹) اولین فرمان برای رعایت حقوق مؤلف را در انگلستان صادر کرد. در ۱۲۸۳ عارف انگلیسی آلیستر کراولی^[19] کتاب قانون خود را منتشر کرد، هشت سال بعد (۱۲۹۱) کشتی تایتانیک^[20] سفر نافرجام خود را آغاز کرد، در ۱۳۰۴ اسکات فیتزجرالد^[21] کتاب گتسبی بزرگ^[22] را منتشر کرد و نخستین انسان که یوری گاگارین^[23] باشد به فضا پرتاب شد (۱۳۴۰). پاپ جان بیست و سوم هم در این روز (۱۳۴۲) با صدور حکم  Pacem in terrisبرای اولین بار همگان –و نه فقط کاتولیک‌ها- را مخاطب قرار داد.

آخرین عکس به جا مانده از کشتی تایتانیک پیش از آن که غرق شود.

در همین روز (۱۳۵۰) تیم پینگ پنگ آمریکا برای مسابقه به چین رفت و به این ترتیب روابط بین دو کشور به شکلی غیررسمی از سر گرفته شد و شکلی تازه از روابط بین‌الملل آغاز شد که آن را دیپلماسی پینگ‌پنگ می‌نامند. یک سال بعد (۱۳۵۱) به میمنت این قضیه چینی‌ها به طور تصادفی در معبد خیزران در شانگ دونگ نسخه‌هایی کهن از دو متن مهم «هنر جنگ» سون تسه^[24] و «رساله‌ی نظامی» سون بین^[25] را کشف کردند. در ضمن در همین روز (۱۳۵۱) ۷۴ کشور پیمان منع سلاح‌های بیولوژیک را امضا کردند. از جمله حوادث تلخ این روز زمین لرزه‌ای به‌شدت هفت و یک دهم ریشتر بود که بامداد همین روز (۱۳۵۱) استان فارس را لرزاند و بیش از پنج هزار و سیصد نفر از هموطنان را از بین برد.

زادگان انیرانیِ بیست و یکم فروردین عبارت‌اند از هوگو گروتیوس^[26] حقوقدان و فیلسوف هلندی (۹۶۲)، ژوزف پولیتزر^[27] ادیب آمریکایی (۱۲۲۶)، لئون بلوم^[28] سیاستمدار فرانسوی (۱۲۵۱)، عمر شریف هنرپیشه‌ی مصری (۱۳۱۱)، و استیون سیگال^[29] هنرپیشه‌ی آمریکایی (۱۳۳۱). در مقابل در این روز ژوزف لویی لاگرانژ^[30] ریاضیدان و منجم ایتالیایی (۱۱۹۲)، و اگوست لومیر فرانسوی^[31] بنیانگذار فناوری سینما (۱۳۳۳).

عمر شریف

 

 بازنمایی خواجه احمد بناکتی در سریال مارکو پولو و در نگاره‌ی چینی عصر یوآن

بیست و دوم فروردین

این روز در تاریخ ایران‌زمین با آغاز شورش خراسانیان بر جناح عرب‌گرای خلافت عباسی مصادف است. در این روز بود که پس از درگذشت هارون، پسر مهترش امین در بغداد بر تخت خلافت تکیه زد. اما بزرگان خراسانی که در مراسم دید و بازدید نوروزی با هم رایزنی‌هایی کرده بودند، به جای او پسر کهتر هارون یعنی مأمون را به خلافت برگزیدند که در مرو پرورده شده بود و چون مادری ایرانی داشت، بیش از امین نماینده‌ی فرهنگ ایرانی قلمداد می‌شد. در بیست و یکم فروردین سال ۱۸۸ خراسانیان دعوت به اسم مأمون را آشکار کردند و بسیج سپاه برای حمله به بغداد را آغاز کردند.

بار یافتن سفیران امپراتور تئوفیلوس به رهبری یوحنای گرامری نزد مأمون به روایت متنی یونانی

در تاریخ معاصرمان این روز بیشتر با پویایی نیروهای استعماری و مقاومت‌های ایرانیان در برابرش پیوند خورده است. در همین روز به سال ۱۳۰۰ بود که انگلیسی‌ها در اردن امیر عبدالله را به حکومت رساندند و در ۱۳۳۳ علی امینی که در دولت سپهبد زاهدی سرپرست وزارت اقتصاد و دارایی بود، پس از فرو افتادن مصدق، رایزنی با دولت‌های غربی برای تثبیت ملی شدن نفت ایران را از سر گرفت. عهدنامه‌ی سری صلح میان شیمون پرز^[32] و ملک حسین شاه اردن هم در همین روز (۱۳۶۶) بسته شد.

در سطح جهانی این روز با پایان یافتن اقتدار نظام‌های سیاسی نامداری مصادف بوده است. در بیست و دوم فروردین ۱۱۹۳ عهدنامه‌ی فونتن‌بلو^[33] امضا شد و بر مبنای آن ناپلئون را از قدرت عزل کردند. حدود پنجاه سال بعد در ۱۲۷۴ شوگون یوشینوبو^[34] دژ اِدو را به قوای امپراتور ژاپن تسلیم کرد و به این ترتیب عصر شوگونی توکوگاوا پایان یافت و عصر جدید امپراتوری آغاز شد. در ۲۲ فروردین ۱۳۰۶ چیانگ کای شک^[35] دستور داد متحدان کمونیستش در شانگهای کشتار شوند، در نتیجه اتحاد ملی‌گرایان و کمونیست‌ها گسست و ۳۰۰-۴۰۰ (یا به روایتی پنج هزار) کمونیست در این میان به قتل رسیدند و عیدی امین دیکتاتور اوگاندا از قدرت عزل شد (۱۳۵۸). البته همه‌ی رخدادهای این روز به عزل منتهی نمی‌شد. چنان که مردم ونزوئلا در این روز به سال ۱۳۸۱ به خیابان‌ها ریختند و دویست هزار تن در کاراکاس راهپیمایی کردند و خواستار برکناری هوگو چاوز شدند. اما چاوز با یاری پلیس و شماری از هوادارانش به ایشان حمله برد و نوزده نفر را کشت و عده‌ی زیادی را زخمی کرد و به این ترتیب از یک عزل تاریخی دیگر جلوگیری به عمل آورد!

هواداران هوگو چاوز در ضدتظاهرات کاراکاس

بیست و دوم فروردین سالگرد چند رخداد فرهنگی و علمی هم هست. باخ^[36] پاسیون مشهورِ سنت ماتیو^[37] را در چنین روزی به سال ۱۱۰۸ خورشیدی اجرا کرد، اولین روز درختکاری در نبراسکا برگزار شد (۱۲۵۱)، جوناس سالک^[38] خبر ساخت واکسن فلج اطفال را داد (۱۳۳۴)، آپولو سیزده^[39] به فضا پرتاب شد (۱۳۴۹) و اپل-۱ به بازار عرضه شد (۱۳۵۵). در ضمن در این روز دو رخداد جالب سیاسی هم واقع شده است. یکی آن که آیشمن^[40] را که اسرائیلی‌ها از آمریکای جنوبی ربوده بودند، در این روز (۱۳۴۰) در اورشلیم محاکمه کردند.

آدولف آیشمن

سپتیموس سوروس

زادگان و رفتگان این روز چندان نامدار نیستند. سپتیموس سِوِروس^[41] امپراتور جنگاور روم که با ایران هم درگیری زیادی داشت در همین روز در سال ۱۴۵ میلادی زاده شد، کوزیمو دِ مدیچی^[42] سیاستمدار ایتالیایی (۷۶۸) و جان کربس زیست‌شناس مشهور هم در همین روز (۱۳۲۴) به دنیا آمدند. از جمله‌ی رفتگان این روز باید از صمد سرداری‌نیا که کتاب‌های زیادی درباره‌ی تاریخ تبریز نوشته (۱۳۸۷).

بیست و سوم فروردین

روز بیست و سوم فروردین در ایران‌زمین با سفرهایی که ماهیت سیاسی و نظامی دارند پیوند خورده است. در این روز به سال چهارم هجری خورشیدی صد و پنجاه تن از مسلمانان به رهبری ابوسلمه عبدالاسد مخزومی به قلمرو بنی اسد حمله بردند و رمه‌هایشان را به غنیمت گرفتند. حدود سیزده قرن بعد (در ۱۳۰۰) قوای دولتی به فرماندهی ماژور محمود پولادین سفری را به غرب کشور آغاز کردند تا حکم عزل اکبرمیرزا صارم‌الدوله والی سرکش کرمانشاه را اجرا کنند، اما صارم‌الدوله مقاومت کرد و در جریان درگیری بین قوای ژاندارم و هواداران والی زد و خورد شدیدی رخ داد که در نتیجه پانزده نفر به قتل رسیدند. در همین روز (۱۲۷۹) مظفرالدین‌شاه هم اولین سفرش به فرنگ را آغاز کرد.

مطفرالدین‌شاه در فرنگستان

در سطح جهانی روز بیست و سوم فروردین به شکل جالب توجهی با صنعت هوانوردی پیوند خورده است. در ۱۳۰۷ هواپیمای برِمِن^[43] که توسط یونکرز^[44] ساخته شده بود برای نخستین بار اقیانوس اطلس را هوایی پیمود، در ۱۳۱۶ فرانک ویتل^[45] نخستین موتور جت را در انگلستان آزمایش کرد، یوری گاگارین^[46]، نخستین فضانورد جهان، با فضاپیمای «وستوک ۱^[47]» به فضا رفت (۱۳۴۰) و به‌مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور به‌طور کامل پیمود و عصر سفرهای فضایی انسان با این پرواز آغاز گشت و در ۱۳۶۰ اولین شاتل فضاپیما (کلمبیا) به فضا پرتاب شد. رخدادهای دیگر مهم این روز ارتباطی به هوانوردی پیدا نمی‌کنند. مثلا گورستان دسته‌جمعی جنگل کاتین که به فاجعه‌ی مشابهی مربوط می‌شد و کشتار هزاران افسر لهستانی به دست ارتش سرخ شوروی را افشا کرد، در همین روز به سال ۱۳۲۲ کشف شد؛ هرچند بلشویک‌ها تقصیر خود را در این مورد انکار کردند و پیشاپیش اسنادی جعلی در جیب قربانیان گذاشته بودند که گناه را متوجه آلمان نازی کند و تا چند سال پس از پایان جنگ جهانی دوم روایت رسمی از ماجرا همچنین بود. در ضمن بیل کلینتون را هم در همین روز (۱۳۷۸) به جرم دروغگویی مجازات کردند.

بیل  کلینتون

 گنایئوس پمپه

این روز در ضمن با مرگ سیاستمداران غربی تقارن عجیبی دارد. گنایئوس پمپه^[48] سردار نامدار رومی (سال ۴۵ میلادی) و گوردیان^[49] اول و دوم امپراتورهای روم (۲۳۸ م.) در این روز درگذشتند. فرانکلین روزولت^[50]، تنها رئیس‌جمهور آمریکا که چهار بار در مقام خود انتخاب شده بود و فاتح واقعی جنگ جهانی دوم بود، هم در همین روز (۱۳۲۴) درگذشت و معاونش هری ترومن زمام امور را به جایش در دست گرفت. احمد بن‌بلا سیاستمدار استعمارستیز الجزایری نیز در این روز (۱۳۹۱) درگذشت. از میان زادگان این روز هم باید از ساموئل بکت^[51] نویسنده‌ی ایرلندی (۱۲۸۵)، یولیوس نایرره^[52] سیاستمدار تانزانیایی (۱۳۰۱) و گری گاسپاروف^[53] قهرمان روس شطرنج (۱۳۴۲) یاد کرد.

احمد بن بلا

گوردیان اول

گوردیان دوم

یولیوس نایرره  

بیست و چهارم فروردین

در این روز در قلمرو سرزمینمان چند رخداد کوچک رخ داده که اغلب به سرزمین‌های حاشیه‌ایِ جداشده از پیکر ایران‌زمین مربوط می‌شود. در مرکز مهم‌ترین رخداد تاریخ معاصرمان این بوده که پس از شکست مستبدان و فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان، مجلس دوم در این روز (به سال ۱۲۸۸) منعقد شد و بار دیگر نظام سیاسی کشور به طور رسمی به مشروطه تبدیل شد و این چارچوب به طور صوری تا هفتاد سال بعد دوام آورد. ملک‌الشعرای بهار به مناسبت همین امر قصیده‌ی مشهور «اینک وقت کار است» را سرود و برای نمایندگان مجلس فرستاد.

کشتار مردم پنجاب در جالیان‌والا باغ به دست انگلیسی‌ها

اما در سرزمین‌های استعمارزده‌ی گرداگرد ایران‌زمین مهم‌ترین واقعه کشتار اَمریتسار^[54] بود. در ۲۴ فروردین ۱۲۹۹ مردم شهر اَمریتسار در پنجاب تظاهرات صلح‌آمیز بیست هزار نفره‌ای در اعتراض به قوانین نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز انگلیسی‌ها برگزار کردند و در بوستانی به نام جالیان‌والا باغ^[55] تجمع کردند. انگلیسی‌ها هم نیروی مسلح خود را به سراغ ایشان فرستادند و به شکلی سازمان‌یافته به کشتار مردم دست گشودند. طوری که در این روز بیش از هزار تن به قتل رسیدند و پانصد تن مجروح شدند. افسر انگلیسی‌ای که دستور تیراندازی به مردم را داده بود در دادگاهی فرمایشی محاکمه و تبرئه شد و همچون قهرمانی به کشورش بازگشت!

در سطح جهانی بیست و چهارم فروردین سالگرد رخدادهایی است که بیشتر با دین ارتباط پیدا می‌کنند. نخست این که در این روز (در ۵۸۳ خورشیدی) جنگاوران صلیبی که به بهانه‌ی نجات روم شرقی و سرزمین مقدس به مرزهای باختری ایران‌زمین حمله آورده بودند، پس از ورود به قسطنتنیه (یعنی پایتخت جایی که به یاری‌اش شتافته بودند) لگام گسیختند و مردم را کشتار کردند و دست به غارت شهر گشودند!

رخدادهای دیگر این روز هم ارتباطی با دین برقرار می‌کنند. در ۱۰۷۸ گورو گوبیند سینگ^[56] که دهمین رهبر سیک‌ها بود، در آناندپور صاحبِ پنجاب نظام خالصه را تأسیس کرد که سیستم فرقه‌ای سیک‌ها و نظام رهبری‌شان تا به امروز است. در ۱۱۲۱ جرج فردریک هندل^[57] آهنگساز مشهور اوراتوریوی مسیح^[58] را در دوبلین اجرا کرد و با استقبال فراوان روبرو شد. در ۱۲۰۸ انگلستان به کاتولیک‌ها اجازه داد به عنوان نماینده‌ی پارلمان انتخاب شوند و تا آن هنگام کاتولیک‌ها از دستیابی به مقام‌های سیاسی بالا محروم بودند.

پیکر افسران لهستانی کشته‌شده در جنگل کاتین

طبق معمول، در این روز مجموعه‌ای از رخدادهای تصادفی هم کنار هم قرار گرفته است. در ۱۲۴۹ موزه‌ی متروپولیتن^[59] نیویورک افتتاح شد، در ۱۲۸۸ یهودیان شهر تل‌آویو را کنار اورشلیم باستانی تأسیس کردند، در ۱۳۲۴ قوای روس و بلغار وین را گرفتند و در عمل جنگ جهانی دوم خاتمه یافت. کارخانه‌ی ولوو در گوتنبرگ^[60] سوئد نخستین خودروی خود را تولید کرد (۱۳۰۶)، خوشه‌های خشم^[61] نوشته‌ی جان اشتاین‌بک^[62] منتشر شد (۱۳۱۸)، در همین روز به سال ۱۳۳۲ آلن دالس^[63] که رئیس سازمان سیا بود برنامه‌ای سرّی را برای کنترل ذهن افراد آغاز کرد. در ۱۳۴۳ سیدنی پواتیه^[64] به خاطر بازی در فیلم «لاله‌های دشت^[65]» جایزه‌ی اسکار گرفت و نخستین هنرپیشه‌ی سیاهپوستی شد که به این فضیلت نایل می‌شد. در ۱۳۴۵ هم عبدالسلام عارف به ریاست جمهوری عراق رسید و مایه قدرت گرفتن بعثی‌ها در عراق شد.

گورو گوبیند سینگ

ژاک لاکان

توماس جفرسون

روز بیست و چهارم فروردین زادروز شمار زیادی از نامداران است و جالب آن که مشاهیر نامداری در این روز از دنیا نرفته‌اند. ابن رشد فیلسوف نامدار مسلمان (۵۰۵)،توماس جفرسون^[66] رییس‌جمهور آمریکا (۱۱۲۲)، هانری کربن^[67] فیلسوف فرانسوی (۱۲۸۲)، ژاک لاکان^[68] پزشک و فیلسوف فرانسوی (۱۲۸۰) و ملک فیصل شاه سعودی (۱۲۸۵) در این روز زاده شدند و جالب آن که همگی با دانش و فرهنگ و فلسفه ارتباطی برقرار می‌کنند. ولادیمیر مایاکوفسکی^[69] شاعر دربار استالین (۱۳۰۹) و برونو باوئر^[70] فیلسوف آلمانی هم در این روز (۱۲۶۱) درگذشته‌اند.

مناسبت: مهم‌ترین اهمیت این روز برای مردم ایران‌زمین به اندرکنش با استعمار باز می‌گردد. چه استعمار روس که در این تاریخ با فتح تهران و تأسیس مجلس دوم شکست خورد و چه استعمار انگلیس که با کشتار جالیان‌والا باغ پیروزی پرهزینه‌ای به دست آورد.

 

 

1. Mikheil Saakashvili ↑
2. Kaifeng ↑
3. Battle of Legnica ↑
4. Henry V of England ↑
5. Édouard-Léon Scott de Martinville ↑
6. Charles Baudelaire ↑
7. Erich Ludendorff ↑
8. François Rabelais ↑
9. Francis Bacon ↑
10. Gibran Khalil Gibran ↑
11. Ferdinand Tönnies ↑
12. Hans Reichenbach ↑
13. Nestorius ↑
14. Pope Gregory V ↑
15. Peter von Hess ↑
16. Harry S. Truman ↑
17. Douglas MacArthur ↑
18. Anne, Queen of Great Britain ↑
19. Aleister Crowley ↑
20. RMS Titanic ↑
21. F. Scott Fitzgerald ↑
22. Great Gatsby ↑
23. Yuri Gagarin ↑
24. Sun Tzu ↑
25. Sun Bin ↑
26. Hugo Grotius ↑
27. Joseph Pulitzer ↑
28. Léon Blum ↑
29. Steven Seagal ↑
30. Joseph-Louis Lagrange ↑
31. Auguste Lumière ↑
32. Shimon Peres ↑
33. Treaty of Fontainebleau ↑
34. Tokugawa Yoshinobu ↑
35. Chiang Kai-shek ↑
36. Johann Sebastian Bach ↑
37. St Matthew Passion ↑
38. Jonas Salk ↑
39. Apollo 13 ↑
40. Adolf Eichmann ↑
41. Septimius Severus ↑
42. Cosimo de’ Medici ↑
43. Bremen ↑
44. Junkers ↑
45. Frank Whittle ↑
46. Yuri Gagarin ↑
47. Vostok 1 ↑
48. gnaeus pompeius ↑
49. Gordian ↑
50. Franklin D. Roosevelt ↑
51. Samuel Beckett ↑
52. Julius Nyerere ↑
53. Garry Kasparov ↑
54. Amritsar massacre ↑
55. Jallianwala Bagh ↑
56. Guru Gobind Singh ↑
57. George Frideric Handel ↑
58. Messiah oratorio ↑
59. The Metropolitan Museum of Art ↑
60. Gothenburg ↑
61. The Grapes of Wrath ↑
62. John Steinbeck ↑
63. Allen Dulles ↑
64. Sidney Poitier ↑
65. Lilies of the Field ↑
66. Thomas Jefferson ↑
67. Henry Corbin ↑
68. Jacques Lacan ↑
69. Vladimir Mayakovsky ↑
70. Bruno Bauer ↑

 

 

ادامه مطلب: ماه فروردین: بیست‌و‌پنجم تا بیست‌و‌نهم

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب