جمعه , فروردین 10 1403

گزارشی از دوره‌ی آموزشی تاریخ اندیشه‌ی ایرانی

گام دوم: عصر پادشاهی‌ها

اردیبهشت و خرداد 1392

 در نخستین نشست این دوره‌ی آموزشی که به استادی دکتر شروین وکیلی برگزار می گردد، متن اسطوره‌ی «گیلگمش» خوانده شد و مورد بحث قرار گرفت. ارتباط گیلگمش و «انکیدو» الگوی اندرکنش انسان و خدایان، ساختار ادبی گیلگمش، صور خیال و عناصر نمادین در آن و ارجاع‌های برون‌متنی به اساطیر دیگر میانرودانی در آن مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به نقش ایزدبانوی اینانا در این داستان پرداخته شد و ارتباط کاهن اینانا (شمهت: روسپی معبد) و  انکیدو در کنار اندرکنش اینانا و گیلگمش تحلیل شد. در نهایت دو بخشِ اصلیِ متن، از هم تفکیک شد. بخش نخست که در آن گیلگمش نقش شاه-پهلوان را ایفا می‌کند و اندرکنش نزدیکش با انکیدو (نیمه‌ی طبیعی و وحشی‌اش) دارد، و نیمه‌ی دوم که در نقش پهلوان ماجراجویی به سفری طولانی می‌رود تا بر مرگ غلبه کند و در این حالت خودش به تصویری از انکیدو شباهت می‌یابد.

 در دومین نشست، اسطوره‌ی آفرینش بابلی (انوما الیش) مورد بررسی قرار گرفت. بخش‌هایی از اصل متن خوانده شد و روایت آن با اسطوره‌ی کنعانیِ آفرینش (داستان بعل و یم) و همچنین روایت سفر پیدایش تورات مقایسه شد. هویت «مردوک» به عنوان خدای جوان و جنگاورِ نظم‌دهنده، در برابر تیامت که ایزدبانوی سالخورده و منفعلِ آشوب است، مورد تاکید قرار گرفت و روند آفرینش انسان ما گلِ رس و خونِ کینگو (سپهسالار آشوب) بررسی شد، که روایتی باستانی از مفهوم گناه نخستین تواند بود. لوح هفتم انوماالیش که در آن به پنجاه نام مردوک اشاره شده، از نظر سبک و ساخت تحلیل شد و متاخرتر از بقیه‌ی متن دانسته شد و محتوای آن با هرمزدیشت و رام‌یشت و مفهوم نام خداوند در این منابع اوستایی مقایسه شد.

سومین نشست، به خواندن اسطوره‌ی سومری «رویای دوموزی» اختصاص داشت و مفهوم مرگ و جاودانگی، محور اصلی‌اش بود. در این جلسه بخش‌هایی از متن سومری خوانده شد و درباره‌ی شعربودنِ آن و سبک‌شناسی ادبیات میانرودان باستان اشاره‌هایی شد، بعد محتوای اصلی متن که مضمون ایزدِ شهیدشونده است، در کنار اساطیر مربوط به زندگی گیاهی و مناسک کشاورزی تحلیل شد. آیین رستاخیز گیاهی و تعمیم‌یافتن‌اش به احیای مردگان مورد اشاره قرار گرفت و رگه‌های همسان از کشمکش میان چوپان و کشاورز از دوموزی تا هابیل وارسی شد.

چهارمین نشست، به خواندن اسطوره‌ی «هبوط ایشتار به جهان زیرین» اختصاص داشت. در این نشست متن اسطوره خوانده شد و سبک روایی آن و کارکرد زبان مقدس در آن به کمک چند متن دیگر تفسیر شد. «دعای دفع بلای سگ‌گزیدگی» و «نامه‌ی کورکورتوم به برادرش اریبا سین» خوانده شد. درباره‌ی روند چیرگی متن بر زیست‌جهان و تقدس‌یافتنِ کلمه و نوشتار بحثی انجام گرفت. آرای برخی از فیلسوفان معاصر به ویژه دریدا درباره‌ی متافیزیک حضور و غلبه‌ی گفتار بر نوشتار مورد نقد قرار گرفت. در نهایت این چیرگی متن بر تجربه‌ی عینی به کمک وارسی قانون‌نامه‌های جهان باستان (لیپیت عشتر، حمورابی، قوانین هیتی) بررسی شد و ظهور کلیدواژه‌هایی مانند عدالت در کنار رده‌بندی انواع انسان (ارباب/ برده + زن/ مرد) در بستری جامعه‌شناسانه تحلیل شد.

همچنین ببینید

روزه تکامل

دوره‌ی تکامل و عصب‌شناسی(در زمان – فروردین ۱۴۰۳)

دوره‌ی تکامل و عصب‌شناسی(در زمان – فروردین ۱۴۰۳) دوره‌ی تکامل و عصب‌شناسی ۱) دوره‌ی سوسیوبیولوژی …

یک دیدگاه

  1. این دوره دوباره تکرار می شه؟ اگر که میشه لطفا بگید که چه جور میشه ثبت نام کرد؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *