ماه آبان: هفتم تا نهم

ماه آبان: هفتم تا نهم

هفتم آبان

هفتم آبان‌‌ماه روز زایش کشور متحد ایران است. چون در این روز به سال ۵۳۹ پ.م. بود که کوروش بزرگ در رأس‌‌ سپاهیان پارسی به شکلی صلح‌‌جویانه وارد شهر بابِل شد و به این ترتیب آخرین بخشِ بازمانده از قلمرو جغرافیایی ایران‌‌زمین را فتح کرد و سراسر این حوزه‌‌ی تمدنی را در قالب یک کشور یگانه متحد ساخت. سپاهیان پارسی همراه کوروش در این روز در خیابان‌‌های بابل رژه رفتند و این نخستین رژه‌‌ی ثبت شده در تاریخ ارتش‌‌های جهان است. کوروش در همین روز جانِ نَبونید شاه پیشین بابل را که پس از نبردهای بسیار اسیر شده بود بخشید و او را به بخش‌‌های مرکزی ایران تبعید کرد و او در آنجا در آسایش زیست و سال‌‌ها بعد به مرگ طبیعی درگذشت.

در قرون میانه نیز در روز هفتم آبان جنگی مهم در قلمرو باختری ایران‌‌زمین داشته‌‌ایم و آن جنگی است که به سال ۷۲۳ رخ داد و صلیبی‌‌ها بخشی از شهر ازمیر را فتح کردند و به باد غارت دادند. در دوران معاصر این روز با چندین رخداد و تلاطم سیاسی قرین بوده است. در چنین روزی به سال ۱۲۷۷ ویلهلم^[1] امپراتور آلمان بعد از دیدار از مقبره صلاح‌‌الدین ایوبی در دمشق (تصویر زیر) و ابراز احترام به او بیانیه‌‌ای صادر کرد و جهاد او بر ضد «کافران» را ستود و در ضمن این خطابه گفت که «به سیصد میلیون مسلمان اطمینان می‌‌دهم که قیصر آلمان همیشه دوست پیروان محمد باقی خواهد ماند.»

در ۱۲۹۷ انگلستان و عثمانی طی قرارداد مدرس^[2] آتش‌‌بس اعلام کردند و به این ترتیب جنگ در باکو هم خاتمه یافت و خونریزی مهیب مردم این شهر تا مدتی پایان یافت. این دو دولت بین خود قرار گذاشتند که اداره‌‌ی باکو بر عهده‌‌ی سه نیروی نظامی انگلیس، عثمانی و آرانی باشد. بر اساس این عهدنامه در عمل عثمانی تسلیم قوای متفقین شد و به این شکل جنگ جهانی نخست در ایران‌‌زمین خاتمه یافت.

در ۱۳۰۳، یک سال پس از انقراض خلافت عثمانی در ترکیه، بحث تغییر سلطنت از دودمان قاجار به پهلوی در مجلس مطرح شد و در همین روز شیخ محمد یحیی واعظ قزوینی که از پیشگامان جنبش‌‌های کمونیستی در ایران بود وقتی برای تماشا به مجلس ملی رفته بود ترور شد و به قتل رسید. برخی از مشروطه‌‌خواهان نوشتند که او به خاطر شباهتش به ملک‌‌الشعرای بهار کشته شده و آماج اصلی بهار بوده است. خود بهار هم همین شایعه را پذیرفت و شعر «یک شب شوم» را درباره‌‌اش سرود. اما این برداشت نادرست است و واعظ قزوینی که عموی پدر مرتضی کیوان هم بود، به خودی خود فعال سیاسی برجسته و اثرگذاری محسوب می‌‌شد و به خاطر پیوندهایش با بلشویک‌‌های روسیه مورد تنفر جناحی تندرو از ارتشی‌‌ها بود که احتمالاً همان‌‌ها او را ترور کردند.

در همین روز به سال ۱۳۰۷ راه خرم‌‌آباد به دزفول و محمره افتتاح و مورد بهره‌‌برداری قرار گرفت. عده‌‌ی زیادی از رجال از جمله فرمانفرما، وثوق‌‌الدوله، سید محمد تدین، ظفرالسلطنه بختیاری و قوام‌‌الملک شیرازی به اتفاق اعضای هئیت دولت و روزنامه‌‌نگاران همراه با رضاشاه به جنوب ایران سفر کردند تا در این مراسم شرکت کنند.

این روز با کشمکش‌‌های اسرائیل و اعراب نیز پیوندی دارد. در ۱۳۲۷ سربازان اسرائیلی به روستای عرب‌‌نشین صَفصَف در جلیله حمله بردند و حدود شصت مرد روستا را به قتل رساندند و به زنان تجاوز کردند و برخی از ایشان را هم کشتند. در ۱۳۳۵ قوای اسرائیلی به منطقه‌‌ی سینا حمله بردند و قوای مصری را تا کانال سوئز پس زدند، در ۱۳۳۶ یک یهودی بیست و شش ساله به نام موشه دویک^[3] در زمانی که مراسمی دولتی در کنشتی در جریان بود، نارنجکی به داخلش انداخت و دیوید بن گوریون^[4] و پنج نفر از وزیرانش را به شدت زخمی کرد. در ۱۳۴۰ هم سوریه از جمهوری متحد عربی خارج شد.

هفتم آبان در تاریخ سیاسی و نظامی جهان به نسبت پرحادثه بوده است. در ۳۱۲ میلادی کنستانتین با تقلیدی ناشیانه از کوروش پیشاپیش سپاهیانش وارد قسطنتنیه شد و طی مراسمی به مقام امپراتوری روم رسید. در همین روز جسد امپراتور قبلی ماکسنتیوس^[5] را که به رود تیبر^[6] پرتاب شده بود، از آب گرفتند و به آن بی‌‌حرمتی کردند و سرش را از تن جدا کردند و در خیابان‌‌ها نمایش دادند. در ۳۴۸ هجری خورشیدی سپاهیان بیزانسی انطاکیه را گرفتند و در ۶۴۷ کُنرادین^[7] شاه صلیبی سیسیل و اورشلیم پس از شکست از قوای متحد فرانسوی و مسلمان در ناپل به دست فرانسوی‌‌ها گردن زده شد.

در سال ۱۰۰۷ هجری خورشیدی در جریان جنگ‌‌های مذهبی فرانسه لویی سیزدهم و کاردینال ریشیلیو^[8] موفق شدند پس از چهارده ماه محاصره هوگنوهای^[9] پروتستانی را که در شهر لاروشل^[10] حصاری شده بودند به تسلیم وادارند.

تسلیم لاروشل به لویی سیزدهم

نبرد دریایی ساوند 

در ۱۰۳۷ ناوگان هلند در نبرد دریایی ساوند^[11] بر قوای سوئد غلبه کرد، در ۱۲۱۰ نات ترنر^[12] برده‌‌ی فراری که شورشی خونین را در میان بردگان آغاز کرده بود، در ویرجینیا به دست برده‌‌داران اسیر شد. در ۱۳۲۳ در جریان جنگ جهانی دوم سربازان ارتش سرخ شوروی مجارستان را گرفتند و در ۱۳۴۳ جمهوری متحد تانگانیکا و زنگبار نام خود را به جمهوری تانزانیا تغییر داد. در ۱۳۵۹ هم هواپیمایی که برای شرکت در عملیات نجات گروگان‌‌های آمریکایی در ایران تجهیز شده بود در پایگاه هوایی اگلین^[13] در فلوریدا سقوط کرد و باعث شد برنامه‌‌ی این عملیات لغو شود.

سر والتر رالی

 گردن زدن کنرادین شاه اورشلیم

این روز در اروپا با دسیسه‌‌ها و قتل‌‌هایی سیاسی نیز مقارن بوده است. در ۷۶۹ در جریان اولین محاکمه‌‌ی جادوگران در پاریس سه نفر به این جرم به اعدام محکوم شدند، در ۹۹۷ سر والتر رالی^[14] نویسنده‌‌ی ماجراجوی انگلیسی به امر جیمز اول شاه انگلستان گردن زده شد و در ۱۳۲۱ انگلستان با تشکیل گردهمایی بزرگی از کشیشان و رهبران دینی نبردی تبلیغاتی را بر ضد نازی‌‌ها آغاز کرد و آلمانی‌‌ها را متهم کرد که درست یک سال پیش در گتوی کاوناس^[15] ده هزار یهودی را به ضرب گلوله کشتار کرده‌‌اند. سندی درباره‌‌ی چنین کشتاری یافت نشده و کشتار یهودیان یک سال پس از این ماجرا آغاز شد. در دوران معاصر هم به سال ۱۳۷۳ فرانسیسکو مارتین دوران^[16] به کاخ سفید حمله کرد و کوشید بیل کلینتون را به قتل برساند

این روز با چندین رخداد فرهنگی و علمی و اجتماعی پراکنده نیز مصادف بوده است. در ۸۷۱ کریستف کلمب به کوبا رسید، در ۱۰۱۵ مهاجران ماساچوست مدرسه‌‌ای دینی تأسیس کردند که بعدتر به دانشگاه هاروارد تبدیل شد، در ۸۸۰ هجری خورشیدی بزمی در کاخ پاپی در واتیکان برگزار شد که در تاریخ به اسم «باله‌‌ی فندق^[17]» شهرت یافته است. این مهمانی را چزاره برجیا^[18] پسر پاپ الکساندر ششم داده بود و در آن پنجاه روسپی برای پذیرایی از مهمانان خدمت می‌‌کردند! در ۱۰۵۴ لایب‌‌نیتس^[19] برای اولین بار از علامت s کشیده برای نمایش دادن انتگرال در ریاضیات استفاده کرد، در ۱۱۶۶ موتسارت^[20] اپرای دون جیووانی^[21] را در پراگ اجرا کرد، در ۱۲۴۲ هجده کشور در ژنو سازمان بین‌‌المللی صلیب سرخ را تأسیس کردند، در ۱۳۲۶ «توافق عمومی گمرک و تجارت^[22]» (GATT) شکل گرفت که مقدمه‌‌ی تأسیس سازمان تجارت جهانی بود. در ۱۳۳۹ محمدعلی کلی اولین مسابقه‌‌ی حرفه‌‌ای‌‌اش را در کنتاکی برنده شد و در ۱۳۴۳ گروهی از دزدان به رهبری «مورف اسکیت‌‌باز^[23]» مجموعه‌‌ای از جواهرات گرانبها از جمله ستاره‌‌ی هند را از موزه‌‌ی آمریکایی تاریخ طبیعی به سرقت برد. مورف قهرمان اسکیت‌‌بازی، آهنگساز، نویسنده و هنرمند بود و علاوه بر دزدی زنی را هم به قتل رسانده بود. او زندانی شد و بعدتر کشیش شد!

در همین روز به سال ۱۳۴۶ نمایشگاه Expo 67 در مونترآل پنجاه میلیون گردشگر را به خود جلب کرد، در ۱۳۴۸ اولین اتصال بین رایانه‌‌ها در قالب سیستم آرپانت ^[24] انجام شد و این مقدمه‌‌ی شکل‌‌گیری اینترنت بود، در ۱۳۹۴ هم در چین قانون «هر خانواده یک فرزند» پس از سی و پنج سال لغو شد.

یوزف گوبلز

عبدالله گل

 فرانتس دووال 

 جرج گورجیف

ژان لورون دالامبر

زادگان نامدار این روز عبارت‌‌اند از یوزف گوبلز^[25] وزیر تبلیغات آلمان نازی (۱۲۷۶)، فرانس دووال^[26] جانورشناس و رفتارشناس هلندی (۱۳۲۷)، عبدالله گل سیاستمدار و رئیس‌‌جمهور ترکیه (۱۳۲۹) و علی اردکانی مشهور به باباعلی هنرپیشه و طراح بازی ایرانی‌‌تبار آمریکایی (۱۳۵۴). ژان لورون دالامبر^[27] ریاضیدان فرانسوی (۱۱۶۲) ‌‌و جرج گورجِیف^[28] پیشوای روحانی ارمنی-فرانسوی (۱۳۲۸) هم در این روز درگذشته‌‌اند.

هشتم آبان

روز هشتم آبان سال ۱۶ هجری خورشیدی سپاه هفده هزار نفره‌‌ی مسلمانان در نبرد پل پولاد^[29] بر قوای بیزانسی به رهبری هراکلیوس^[30] که دو برابرشان عده داشتند غلبه کردند و شهر انطاکیه را گرفتند. در ۱۳۷ هم ناوگان ایران که سربازانش مسلمان بودند در جریان درگیری‌‌ها با جنوب چین بر قوای چینی غلبه یافتند و شهر گوانگ‌‌ژو^[31] را گرفتند و مخالفان را سرکوب کردند.

در دوران معاصرمان در این روز به سال ۱۲۲۰ بود که محمدخان امیرنظام زنگنه درگذشت. او پسر حاجی علی‌‌خان از نوادگان شیخ علی‌‌خان زنگنه بود که زمانی وزارت شاه سلیمان صفوی را داشت. محمدخان در دوران ولیعهدی عباس‌‌میرزا از کرمانشاه به تبریز آمد و در دستگاه وی وارد شد و در زمان جنگ‌‌های ایران و روس رشادت‌‌های زیادی به خرج داد و حامی و متحد سیاسی میرزا تقی‌‌خان امیرکبیر بود و در ارتقای مقام او در دربار قاجار نقشی مهم ایفا کرد.

نشست نمایندگان قدرت‌های پیروز درجنگ جهانی دوم در ورسای

در ۱۳۰۰ امیرپنجه حسین‌‌آقا فرمانده‌‌ی قزاق‌‌های اعزامی از تهران وارد مشهد شد، قوای نظامی همراه وی عبارت بودند از هفتصد قزاق، سیصد ژاندارم و سیصد سوار امنیه. دو سال بعد در ۱۳۰۲ رضاخان احمدشاه را که به سمت بغداد می‌‌رفت تا از آنجا به پاریس برود، مشایعت کرد. هجده سال بعد در همین روز به سال ۱۳۲۰ مجلس دوازدهم خاتمه یافت و در همین روز به دستور دکتر جلال عبده دادستان دیوان کیفری، سرپاس مختاری رئیس سابق شهربانی را در کرمانشاه بازداشت کردند. باز در همین روز بود که محمدعلی فروغی برای جلوگیری از اغتشاشی که مطبوعات به پا کرده بودند، به مجلس پیشنهاد کرد لایحه‌‌ای را برای سانسور روزنامه‌‌ها تصویب کنند. اما نمایندگان این پیشنهاد را رد کردند. در هشتم آبان سال ۱۳۵۲ پل بسفر در استانبول تکمیل شد و بخش اروپایی و آسیایی شهر را به هم متصل کرد، در ۱۳۵۷ آیت‌‌الله طالقانی و شورای انقلاب اسلامی راهپیمایی تاسوعا و عاشورا را سازماندهی کردند (تصویر زیر).

 

نبرد ریو سالادو

 در هشتم آبان سال ۶۴۹ هشتمین دور جنگ‌‌های صلیبی که با محاصره‌‌ی تونس دستخوش وقفه شده بود، با نوشتن عهدنامه‌‌ی صلح پایان یافت. دلیلش هم آن بود که رهبر صلیبی‌‌ها شارل اول سیسیلی بود که برادرش لویی نهم فرانسه چند ماه پیش درگذشته بود و به کشمکشی بین مدعیان قدرت دامن زده بود. در ۷۱۹ قوای متحد آلفونسوی چهارم شاه پرتغال و آلفونسوی یازدهم شاه کاستیل در نبرد ریو سالادو^[32] بر نیروهای مهاجم مسلمان به رهبری ابوالحسن علی بن عثمان سلطان مراکش غلبه کردند. در ۱۰۴۴ پرتغالی‌‌ها پس از شکست دادن ارتش کنگو، شاه این کشور را که نویتا آ نکانگا^[33] نام داشت گردن زدند. در ۱۱۸۵ هم ژنرال فریدریش فون رومبرگ^[34] که ۵۳۰۰ سرباز زیر فرمان داشت و گمان می‌‌کرد ارتشی بزرگ رویارویش قرار دارد، شهر استِتین^[35] را به قوای فرانسوی به فرماندهی ژنرال لاسال تسلیم کرد که تنها ۸۰۰ نفر سرباز در اختیار داشت! (تصویر زیر)

در ۱۱۹۶ سیمون بولیوار^[36] دولت مستقل ونزوئلا را تأسیس کرد، در ۱۲۸۴ تزار نیکلای دوم^[37] فرمانی صادر کرد و حقوق اساسی را برای مردم روسیه به رسمیت شمرد و حق تأسیس مجلس دوما را به ایشان داد و در ۱۲۹۹ حزب کمونیست استرالیا در سیدنی تأسیس شد. در ۱۳۵۴ هم به دنبال بیماری فرانکو^[38]، شاهزاده خوان کارلوس^[39] رهبری سیاسی اسپانیا را به دست گرفت، در ۱۳۸۳ شبکه‌‌ی الجزیره فیلمی ضبط‌‌شده از اسامه بن لادن را پخش کرد که در آن مسئولیت حمله‌‌ به برج‌‌های دوقلوی تجارت جهانی را بر عهده می‌‌گرفت و در ۱۳۹۳ سوئد اولین کشور اتحادیه‌‌ی اروپا شد که به طور رسمی دولت فلسطین را به رسمیت شناخت.

آگهی مسابقه‌‌ی محمدعلی و فورمن

 پل بسفر

هشتم آبان با چندین رخداد ریز و درشت جالب توجه هم مصادف بوده است.

در سال ۱۳۰۵ هری هودینی^[40] شعبده‌‌باز آمریکایی در اثر مشتی که از یکی از اطرافیانش به شوخی خورده بود دچار پارگی آپاندیس شد و درگذشت. در ۱۳۱۷ اورسون ولز^[41] از روی داستان جنگ جهان‌‌های^[42] اچ جی ولز^[43] نمایشنامه‌‌ای رادیویی اجرا کرد و به قدری این کار را خوب و واقع‌‌گرایانه انجام داد که برخی از شنوندگان آمریکایی گمان کردند به راستی موجودات فضایی به زمین حمله کرده‌‌اند و وحشتی عمومی در برخی از مناطق دامنگیر مردم شد. در ۱۳۲۰ فرانکلین روزولت^[44] فرمان داد آمریکا یک میلیارد دلار به قوای متفقین کمک مالی برساند

در همین روز به سال ۱۳۲۹ پاپ پیوس دوازدهم^[45] در واتیکان ادعا کرد که «معجزه‌‌ی خورشید» را دیده است و این پدیده‌‌ای جوی بود که باعث می‌‌شد خورشید ناپایدار و لغزان به نظر برسد و از سوی کاتولیک‌‌ها همچون معجزه‌‌ای تفسیر شد. در ۱۳۳۹ مایکل وودراف^[46] اولین عمل پیوند کلیه را در انگلستان انجام داد و در ۱۳۴۴ هنرپیشه‌‌ای انگلیسی به نام ‌‌ژان شریمپتون^[47] در مراسم مسابقه‌‌ی دربی در ملبورن دامنی کوتاه پوشید که ده سانتی‌‌متر بالاتر از زانویش را می‌‌پوشاند. لباس او نظر موافق و مخالف فراوانی برانگیخت و به مد شدن مینی‌‌ژوپ منتهی شد. در ۱۳۴۹ توفان و سیل شدید در ویتنام به مرگ ۲۹۳ نفر و بی‌‌خانمان شدن دویست هزار نفر منتهی شد و جنگ ویتنام را دچار وقفه کرد. در ۱۳۵۳ هم محمدعلی کلی در مسابقه‌‌ی مشت‌‌زنی مشهوری که در کینشازای زئیر انجام گرفت بر جرج فورمن^[48] غلبه کرد و بار دیگر قهرمان سنگین وزن جهان شد.

فن کلوگه

 ژیل دو لاتوره 

جان آدامز

 ازرا پاوند

دامن مشهور ژان شریمپتون

مایکل وودراف 

هشتم آبان زادروز این شخصیت‌‌های نامدار است: جان آدامز^[49] دومین رئیس‌‌جمهور آمریکا (۱۱۱۴)، ژرژ ژیل دولاتوره^[50] عصب‌‌شناس و روانشناس سوئیسی-فرانسوی (۱۲۳۶)، گونتر فون کلوگه^[51] سپهسالار آلمانی لهستانی‌‌تبار (۱۲۶۱)، ازرا پاوند^[52] شاعر آمریکایی (۱۲۶۴)، نوردوم سیهانوک^[53] شاه کامبوج (۱۳۰۱)، دیگو مارادونا^[54] فوتبالیست آرژانتینی (۱۳۳۹)، ایوانکا ترامپ^[55] تاجر آمریکایی و دختر دونالد ترامپ چهل و پنجمین رئیس‌‌جمهور آمریکا (۱۳۶۰)، پل ادسایی^[56] اسقف سوری ارتدوکس (۵۲۶ میلادی)، احمد بن محمد اربیلی شافعی مشهور به ابن خلقان فقیه و قاضی نامدار دمشق (۶۶۱ هجری خورشیدی)، اوتو رَنک روانکاو اتریشی (۱۳1۸) و کلود لوی استروس^[57] انسان‌‌شناس نامدار فرانسوی (۱۳۸۸) هم در این روز درگذشته‌‌اند.

نوردوم سیهانوک

ایوانکا ترامپ

اوتو رَنک

دیگو مارادونا 

نهم آبان

در چنین روزی به سال ۶۲ هجری خورشیدی در جریان شورش عبدالله بن زبیر بر اموی‌‌ها، سپاهیان اموی به رهبری حسین بن نُمَیر به مکه حمله بردند و آن را محاصره کردند و در نبردی که درگرفت بنای کعبه را آتش زدند و با خاک یکسان کردند. حدود دوازده قرن بعد در روز سه شنبه نهم آبان سال ۱۲۶۷ (۲۴ صفر ۱۳۰۶ ق.) اتابک امین‌‌السلطان صدراعظم ناصرالدین‌‌شاه امتیاز کشتیرانی در رود کارون را به انگلیسی‌‌ها داد.

درست یک سال بعد (۱۲۶۷) ناصرالدین‌‌شاه در راه برگشت از فرنگ بود که در یک فرسخی تبریز حالش به هم خورد و به بستر افتاد. عین‌‌الدوله که گمان می‌‌کرد شاه رو به موت است، خبر مرگش را برای پسر و ولیعهدش مظفر‌‌الدین میرزا برد. اما شاه در این روز بهبود یافت و با شنیدن این که عین‌‌الدوله و پسرش از خبر مرگش خوشحال شده‌‌اند خشمگین شد و دستور داد فرمانفرما و امیرنظام چند توسری به عین‌‌الدوله بزنند!

ناصرالدین شاه در کنار مجسمه‌‌ی خودش در باغشاه

در نهم آبان سال ۱۲۸۸ ستارخان كه در اردبيل گرفتار و محصور رحيم‌‌خان و شاهسون‌‌ها شده بود با عده‌‌ی كمي از همراهانش فرار كرد و خود را به تبريز رسانيد. در ۱۲۹۶ فتحعلی‌‌خان خویی (خویسکی) در کنگره‌‌ی حزب مساوات از استقلال قفقاز از روسیه هواداری کرد. در همان روز در نبرد بئر شبا^[58] که در زمینه‌‌ی جنگ جهانی اول میان سپاهیان انگلیسی مستقر در مصر و عثمانی‌‌ها در فلسطین رخ داد، برای واپسین بار سواره‌‌نظام به کار گرفته شد (تصویر زیر).

در ۱۲۹۸ احمدشاه که در مهمانی‌‌ لرد کرزن در لندن حضور یافته بود، کمی پس از آن که قرارداد استعماری ۱۹۱۹ را تأیید کرده بود، موقع پایین آمدن از پله‌‌های قصر لرد کرزن زمین خورد و از پله‌‌ها به پایین افتاد. چون شاه بدنی بسیار فربه داشت این منظره مایه‌‌ی ریشخند حاضران شد و نمایندگان ایرانی حاضر در مهمانی را شرمنده و خشمگین کرد. جالب آن که درست شش سال بعد در همین روز (۱۳۰۴) بود که مجلس ملی ایران احمدشاه را از سلطنت خلع کرد. در مجلس مؤسسان محمدعلی فروغی کفیل نخست‌‌وزیر به هواداری از الغای سلطنت قاجار سخن گفت و در مقابلش سید حسن تقی‌‌زاده در دفاع از تداوم این سلسله سخنرانی کرد. در نهایت هواداران تغییر سلطنت پیروز شدند و به مناسبت انقراض دودمان سلطنتی قاجار در تهران دوازده توپ در کردند. چهار دهه بعد، در سال ۱۳۴۶ آیت‌‌الله طالقانی از زندان آزاد شد و سی و یک سال بعد در ۱۳۷۷ صدام حسین اعلام کرد که دیگر با سازمان ملل درباره‌‌ی نظارت بر سلاح‌‌هایش همکاری نمی‌‌کند و این مقدمه‌‌ی حمله‌‌ی غربیان به عراق بود. در ۱۳۰۱ هم با کناره‌‌گیری سلطان محمد ششم، نظام سلطنتی عثمانی منقرض شد.

سکه‌‌ی مقتدر خلیفه‌‌ی عباسی

 سکه‌‌ی رومولوس آگوستوس

در سال ۴۷۵ میلادی رومولوس آگوستوس^[59] امپراتور روم غربی شد، در ۱۲۹۰ در جریان جنگ ایتالیا و لیبی اولین جنگ هوایی همراه با بمباران توسط هواپیماهای ایتالیایی انجام پذیرفت و خلبانی به نام گیولیو گاووتی^[60] چند بمب کوچ بر جبهه‌‌ی لیبی فرو ریخت. در ۱۲۹۷ هجری خورشیدی امپراتوری اتریش-هنگری از میان رفت، در ۱۳۳۴ جنگ ویتنام آغاز شد و در ۱۳۳۵ انگلستان و فرانسه برای گشودن کانال سوئز به بمباران مصر روی آوردند. در ۱۳۴۲ هم نظامیان در ویتنام جنوبی کودتا کردند.

گیولو گاووتی و هواپیمای بمب‌‌افکنش

با این همه این روز با مرگ‌‌های نابهنگام و قتل‌‌هایی سیاسی پیوند خورده است. در چنین روزی به سال ۱۳۰۴ میخائیل فرونزه^[61] سردار ارتش سرخ و آدمکش بلشویک که کشتار مردم خیوه و بخارا و سرکوب مقاومت ایرانیان در سغد و خوارزم را به انجام رسانده بود، در حالی که ظاهراً نیازی به عمل جراحی نداشت با اصرار استالین و میکویان که رقیبان سیاسی‌‌اش بودند به دست جراحان سپرده شد و بر تخت عمل درگذشت!

در ۱۳۶۳ ایندیرا گاندی^[62] به دست دو نگهبان سیک ترور شد و به قتل رسید. اغتشاش‌‌هایی به دنبال آن در دهلی و شهرهای دیگر پدید آمد که در جریان آن سه هزار شهروند سیک به قتل رسیدند. شاید به دنبال پیشینه‌‌ی این مرگ و میرها در این روز بود که در همین روز به سال ۱۳۸۲ ماهاتیر محمد پس از بیست و دو سال به زبان خوش از قدرت کناره‌‌گیری کرد و جای خود را به عبدالله احمد بنداوی داد.

نهم آبان در ضمن در تاریخ دین و فرهنگ و علم و رخدادهای پراکنده‌‌ی دیگر هم اهمیت دارد. در سال ۸۹۶ هجری خورشیدی مارتین لوتر^[63] نامه‌‌ی ۹۵ ماده‌‌ای‌‌اش را بر در کلیسای ویتنبرگ^[64] کوبید و جنبش پروتستانیسم را آغاز کرد. در ۹۶۶ کتابخانه‌‌ی دانشگاه لیدن^[65] بر عموم گشوده شد و در ۹۹۳ اولین اجرای نمایشنامه‌‌ی Bartholomew Fair  اثر بن جانسون^[66] در لندن بر صحنه رفت. در ۱۲۹۲ بزرگراه لینکلن که اولین بزرگراه آمریکا بود گشایش یافت. در ۱۳۲۰ سردیس‌‌های چهار رئیس‌‌جمهور آمریکا در کوه راشمور^[67] پس از چهارده سال کار دشوار پایان یافت و دو سال بعد در ۱۳۲۲ در جریان جنگ جهانی دوم برای نخستین بار رادار در نیروی دریایی آمریکا به کار گرفته شد. در ۱۳۴۰ پیکر استالین به خاطر انحرافی که در آرای لنین ایجاد کرده بود از گور مجللش در مقبره‌‌ی لنین برداشته و زیر سنگ قبری عادی کنار دیوار کرملین به خاک سپرده شد. در ۱۳۴۲ بزرگ‌‌ترین رادیوتلسکوپ جهان در رصدخانه‌‌ی آرِسیبو^[68] در پورتوریکو آغاز به کار کرد و در همین روز به سال ۱۳۹۰ جمعیت زمین به هفت میلیارد تن رسید.

رادیوتلسکوپ آلسیبو

ساخت سردیس‌‌های کوه راشمور

ظهی حدید

ایندیرا گاندی  

نهم آبان روز تولد این نامداران است: یوهان ورمیر^[69] نقاش هلندی (۱۰۱۱)، جان کیتز^[70] شاعر انگلیسی (۱۱۷۴)، چیانگ کای شک^[71] سیاست‌‌مدار چینی (۱۲۶۶)، چارلز اطلس^[72] (1271) قهرمان بدنسازی آمریکا و از بنیانگذاران رشته‌‌ی پرورش اندام و اولین آموزشگر بدنسازی، ادوارد سعید نظریه‌‌پرداز ادبی فلسطینی و نویسنده‌‌ی کتاب شرق‌‌شناسی (۱۳۱۴)، زُها حدید معمار عراقی (۱۳۲۹) و پیتر جکسون^[73] کارگردان نیوزلندی (۱۳۴۰) و سازنده‌‌ی ارباب حلقه‌‌ها.

چارلز اطلس

یوهان ورمیر

جان کیتز  

در روز نهم آبان سال ۳۱۱ مقتدر خلیفه‌‌ی عباسی که حسین بن منصور حلاج را در دورانش و با صلاحدیدش کشته بودند، از وزیرش مونس مظفر شکست خورد و به قتل رسید. دِیل کارنِگی^[74] نویسنده‌‌ی آمریکایی در ۱۳۳۴ و بعد از او گابریل رنودو فلاماریون^[75] اخترشناس فرانسوی در ۱۳۴۱ و فدریکو فلینی^[76] کارگردان ایتالیایی در ۱۳۷۲ جان سپردند.

میخائیل فرونزه 

دِیل کارنِگی

 فدریکو فلینی

پیتر جکسون

 

 

1. Wilhelm ↑
2. Armistice of Mudros ↑
3. Moshe Dwek ↑
4. David Ben-Gurion ↑
5. Maxentius ↑
6. River Tiber ↑
7. Conradin ↑
8. Cardinal Richelieu ↑
9. Huguenots ↑
10. La Rochelle ↑
11. Battle of the Sound ↑
12. Nat Turner ↑
13. Eglin Air Force Base ↑
14. Sir Walter Raleigh ↑
15. Kaunas ↑
16. Francisco Martin Duran ↑
17. Banquet of Chestnuts ↑
18. Cesare Borgia ↑
19. Gottfried Leibniz ↑
20. Wolfgang Amadeus Mozart ↑
21. Don Giovanni ↑
22. General Agreement on Tariffs and Trade ↑
23. Murf the Surf ↑
24. ARPANET ↑
25. Joseph Goebbels ↑
26. Frans de Waal ↑
27. Jean le Rond d’Alembert ↑
28. George Gurdjieff ↑
29. Battle of the Iron Bridge ↑
30. Heraclius ↑
31. Guangzhou ↑
32. Battle of Río Salado ↑
33. Nvita a Nkanga ↑
34. Friedrich von Romberg ↑
35. Stettin ↑
36. Simón Bolívar ↑
37. tsar Nicholas II ↑
38. Francisco Franco ↑
39. Juan Carlos ↑
40. Harry Houdini ↑
41. Orson Welles ↑
42. The War of the Worlds ↑
43. H. G. Wells ↑
44. Franklin Roosevelt ↑
45. Pope Pius XII ↑
46. Michael Woodruff ↑
47. Jean Shrimpton ↑
48. George Foreman ↑
49. John Adams ↑
50. Georges Gilles de la Tourette ↑
51. Günther von Kluge ↑
52. Ezra Pound ↑
53. Norodom Sihanouk ↑
54. Diego Maradona ↑
55. Ivanka Trump ↑
56. Paul of Edessa ↑
57. Claude Lévi-Strauss ↑
58. Battle of Beersheba ↑
59. Romulus Augustus ↑
60. Giulio Gavotti ↑
61. Mikhail Frunze ↑
62. Indira Gandhi ↑
63. Martin Luther ↑
64. Wittenberg ↑
65. Leiden University Library ↑
66. Ben Jonson ↑
67. Rushmore ↑
68. Arecibo ↑
69. Johannes Vermeer ↑
70. John Keats ↑
71. Chiang Kai-shek ↑
72. Charles Atlas ↑
73. Peter Jackson ↑
74. Dale Carnegie ↑
75. Gabrielle Renaudot Flammarion ↑

76. Federico Fellini ↑

 

 

ادامه مطلب: ماه آبان: دهم تا دوازدهم

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب