تمرین (4)
یک موضوع انتخاب کنید و یک گشایش روی آن بگویید.
دانشجو: «خودکشی ننگ نیست».
دو دقیقه دفاع کنید.
دانشجو: قضاوتهای ارزشی راجع به خودکشی زیاد است. افراد همیشه تصور میکنند کسی که خودکشی کرده در حالت طبیعی این تصمیم را گرفته است. بررسیهایی که انجام شده از نظر علمی نشان میدهد که همهی افراد احتمال این را دارد که روزی خودکشی کنند و مجموعهای از عوامل ژنتیکی در این امر دخیلاند. ممکن است فردی که ما فکر میکنیم هیچ دلیلی برای خودکشی ندارد دست به خودکشی بزند. آزمایشها نشان میدهد نود درصد افرادی که خودکشی میکنند سروتونین و دوپامین مغزشان به شدت پایین بوده و این باعث میشود فرد خودکشی کند و پیش از این اقدام دچار توهمات خودکشی میشود. درست نیست در مورد فردی که خودکشی میکند قضاوت ارزشی داشته باشیم. بررسیای که بر روی دوقلوهای همسان انجام شده نشان میدهد اگر یکی از آنها خودکشی کند به احتمال پنجاه درصد آن یکی هم خودکشی میکند. اگر دوقلوها ناهمسان باشند، یعنی از نظر ژنتیکی با هم فرق داشته باشند، این احتمال خیلی کمتر میشود. آزمایشی که بر روی موشها انجام دادهاند نشان میدهد اگر در یک موش سروتونین و دوپامین در حد طبیعی باشد و ما با تزریق میزان این دو را پایین بیاوریم، علائم افسردگی در آنها پیدا میشود. خطرناکترین پیامد افسردگی خودکشی است. پس خودکشی ننگ نیست، زیرا فردی که خودکشی میکند بیمار بوده و در حالت عادی این اتفاق نمیافتد. نود و پنج درصد موارد اینگونه است و پنج درصد دیگر برمیگردد به خودکشیهای فداکارانه که مثلاً در جنگها اتفاق میافتد.
خوب بود. آیا دوستمان توانست به خوبی از نظرش دفاع کند؟ آیا بحثش چارچوب مشخص داشت؟ چارچوبش چه بود؟
دانشجو: زیستشناسانه بود.
میتوانستید عنوان را تغییر دهید و بگویید «خودکشی نوعی بیماری است»، یا «خودکشی مبانی زیستی دارد». خوب بود، بحث را نسبتاً خوب چیدید، ولی اختلال اول اینکه روش را ابتدا توضیح ندادید. خوب است در ابتدای بحث مقدمهچینی کنید و یکدفعه وارد موضوع نشوید.
چیزی که خیلی باید به آن دقت کنید، و البته خطرناک است، این است که مجسم کنید من فیزیولوژی اعصاب خوانده باشم و به اعداد و ارقامی که گفتید ایراد بگیرم. همیشه وقتی میخواهید ارجاع علمی دهید فرض کنید بزرگترین متخصص آن رشته در جمع حضور دارد، پس خیلی احتیاط کنید. دادن اعداد و ارقام از یک طرف خطرناک است و از یک طرف خیلی خوب است به شرط اینکه از عددی که میگویید کاملاً مطمئن باشید و بتوانید از آن دفاع کنید. استفاده از کلیدواژههای تخصصی نیز، اگر نسبت به آنها اطمینان دارید، خوب است.
با اینکه روند استدلالتان خوب بود بخشی که من در جایگاه داور به این بحث نمره نمیدادم ارجاعاتتان بود که دقیق نبود. ارجاعات علمی را دقیق بدهید. گروهی که قرار است پشتیبانی بدهند در این مورد بسیار مؤثرند.
دانشجو: به نظر من خیلی خوب بود ولی اشکالی که داشت این بود که خیلی صد درصدی بحث شده بود.
این برمیگردد به لحن. لحن یعنی شیوهی سخن گفتن؛ یک حرف را به چند شکل میتوان گفت. من میتوانم یک جمله را با لحن عامیانه ، با زبان علمی، شاعرانه و یا دینی بگویم. لحن دوستمان در این بحث علمی بود و در چارچوب علم حرف میزد.
ادامه مطلب: لحن و زبان در مناظره