گفتار هشتم: خط تامیل

گفتار هشتم : خط تامیل

قلمرو: جنوب هندوستان

زبان: تامیلی

دوره‌‌ی رواج: قرن ۴۲ تا ۵۴ تاریخی ( ق ۸- ۲۰ م.)

خط تامیل ( : تامیل آریچووَتی) نیز از خط‌‌هایی است که در اوایل دوران ساسانی در هند پدیدار شد و از قرن ۳۸ (ق ۴ م.) نمودهایش را در سرزمین‌‌های جنوبی هند می‌‌بینیم. این خط ۱۲ واکه ( : اوییرِلوتّو، یعنی حروف روح) و ۱۸ همخوان ( : مِیِّه‌‌لوتّو، یعنی حروف بدن) دارد. یک حرف ویژه ( : آیثَه‌‌اِلوتّو) هم دارد که در واقع همان نشانه‌‌ی نقطه‌‌گذاری پایان جمله‌‌ها در خط اوستایی ( ) است.

خط تامیلی هم مثل سایر خطهای هندی هجایی است نه الفبایی، به همین خاطر ۳۱ نشانه‌‌ی پایه‌‌ی آن با هم ترکیب می‌‌شوند تا ۲۱۶ حرف هجانگار دیگر را پدید آورند و بر این مبنا این نویسه روی هم رفته ۲۴۷ نشانه دارد. از این نظر این خط نمونه‌‌ایست که سیر عقبگرد خطهای هندی به سمت نویسه‌‌های هجانگار-اندیشه‌‌نگار را نشان می‌‌دهد. در مقابل سیر تحول خط در ایران زمین که به کم کردن شمار حروف و ترکیب کردنشان در قالب کلمات جدا جدا گرایش داشت، خطهای هندی این ویژگی‌‌های واژگانی را در خود حروف الفبا وارد کردند و به ترکیب‌‌هایی پرشمار رسیدند که به خاطر سپردن و خواندن‌‌شان دشوار بود و یکی از عواملی است که سیر گسترش نویسایی در شبه‌‌قاره‌‌ را بعد از استیلای استعمارگران بر آن محدود و کند ساخته است.

برخی از نویسندگانی که به ناسیونالیسم مدرن تامیلی تعلق خاطر دارند تاریخ این خط را تا دوران آشوکا و خط براهمی عقب می‌‌برند. اما شکل‌‌گیری آن در واقع از قرن ۳۸ (ق ۴ م.) آغاز شده و بدل شدن‌‌اش به نویسه‌‌ای مستقل پس از فروپاشی دولت ساسانی در قرن ۴۲ (ق ۸ م.) در قلمرو پادشاهی چولا تحقق یافته است. خط خویشاوند دیگری که در همین زمان از براهمی تامیلی مشتق شده و برای نویسا کردن این خوشه‌‌ی زبانی کاربرد داشته وِلّوتّو نامیده می‌‌شود که به ویژه در سریلانکا در قرن ۳۹ تا ۴۲ (ق ۵-۸ م.) کتیبه‌‌هایی بر مبنای آن بر سنگ نوشته شده است. پس از فروپاشی دولت ساسانی این خط منسوخ شد و در قرن ۴۱ (ق ۷ م.) کم کم جای خود را به نویسه‌‌ی پالاوا-گرانثا داد که خود در قرن ۴۵ (ق ۱۱ م.) با خط تامیلی جایگزین شد.

کهنترین نمونه‌‌ی خط تامیلی-براهمی که در روستای مَنگولَم در تامیل نادو کشف شده و مورخان تامیلی قدمتش را بین سال‌‌های ۳۰۰۰ تا ۳۶۰۰ (حدود ۴۰۰ پ.م تا ۲۰۰ م.) تخمین زده‌‌اند. اما به احتمال زیاد به در قرن ۳۸ (ق ۴ م.) نوشته شده است.