ماه آبان: یکم تا سوم
یکم آبان
اول آبان روز گرامیداشت ابوالفضل بیهقی تاریخنویس برجستهی ایرانی در دربار غزنوی است. احتمالاً در این روز به سال ۵۲۲ پ.م. بوده که مردی به نام نیدینتو بعل، وقتی خبردار شد گوماتا بردیا به دست داریوش کشته شده، در بابل سر به شورش برداشت و ادعای سلطنت کرد. او به سرعت از داریوش بزرگ شکست خورد و در دوران یکی از نوادگان همین شاه هخامنشی بود که اخترشناسیِ بابلی بسیار پیشرفت کرد و شکوفا شد. طوری که در همین شهر یکی از کهنترین محاسبهها برای پیشبینی خورگرفت (کسوف) انجام شد. بر مبنای این محاسبه، خورشید میبایست روز اول آبان سال ۴۲۴ پ.م. بگیرد. اما چنین نشد و دلیلش هم آن بود که خورگرفتی که به واقع در این زمان رخ داد از عرض جغرافیای بابل مشاهدهپذیر نبود.
حدود هزار و پانصد سال بعد، در روز شنبه اول آبان سال ۴۷۱ (۱۲ رمضان ۴۸۵ ق.) یکی از فداییان اسماعیلی به نام ابوطاهر ارانی در دماوند به اردوی خواجه نظامالملک صدراعظم مقتدر دولت سلجوقی رفت و در فرصتی مناسب او را با کارد به قتل رساند و خود نیز به دست نگهبانانش کشته شد.
پنج قرن بعد در اول آبان ۱۱۰۱ هجری خورشید شورشی دیگر که در ایرانزمین رخ داده بود به پیروزی رسید و در این روز شاه سلطان حسین صفوی به اردوی محمودخان افغان رفت و تاج خود را به او هدیه کرد و به این ترتیب دودمان صفوی قدرت را از دست داد. به این ترتیب آشوبی در ایران برخاست که دو نسل به درازا کشید. در ۱۱۷۳ این کشمکشها با تثبیت دودمان قاجار بر تاج و تخت ایران به سرانجام رسید. در حدود اول آبان همین سال بود که مهمترین رقیب قاجارها یعنی لطفعلی خان زند که به دست آغا محمدخان قاجار نابینا شده و بسیار آزار دیده بود در تهران به امر او کشته شد.
لطفعلیخان زند
ابوطاهر ارانی و قتل نظامالملک
روز پنجشنبه اول آبان سال ۱۲۱۳ (۱۹ جمادیالثانی ۱۲۵۰ ق.) فتحعلیشاه قاجار دومین حاکم سلسلهی قاجار در شصت و هشت سالگی در اصفهان درگذشت. شکستی که او از روسها خورده بود تا دهههای بعد هم دامنگیر ایرانیان بود. چنان که در اول آبان سال ۱۲۹۰ روسها به دنبال اولتیماتومی که برای بیرون راندن مورگان شوستر[1] به ایران داده بودند، قوای خود را از خط مرزی گذراندند و خراسان را به اشغال خود در آوردند و در مشهد به کشتار مسافران و زایران دست گشاندند. کشتار روسها در مشهد تا سه روز ادامه داشت و در این مدت ۵۶۴ مرد و ۱۴ زن و ۱۱ سرباز روس به قتل رسیدند. روسها از حرم امام رضا به عنوان آخور اسبهایشان استفاده کردند و جنایتهایی باورنکردنی در حق مردم مشهد انجام دادند. در نهایت هم مزدوری به نام یوسفخان هراتی که خبرنگار ارتش روسها در افغانستان بود با دو هزار نفر مسلح آمد و شهر مشهد را تصرف کرد. رخداد ناخوشایند دیگر این روز به سال ۱۳۹۰ رخ داد و باز به شمال ایرانزمین مربوط میشد و تلفاتی مشابه هم داشت. در این روز زلزلهی ۲/۷ ریشتری وان[2] به مرگ ۵۸۲ تن و زخمی شدن هزاران تن انجامید.
زلزلهی وان
اول آبان در تاریخ سیاسی جهان نیز پر حادثه بوده است. در سال ۴۲ پ.م. سپاهیان متحد مارک آنتونی[3] و اوکتاویانوس[4] که به خونخواهی سزار برخاسته بودند ارتش بروتوس[5] پسرخوانده و قاتل سزار را در جنگ دوم فیلیپی[6] در مقدونیه به سختی شکست دادند. در این نبردها هریک از دو طرف حدود دویست هزار تن نیروی جنگی و پشتیبانی داشتند. بروتوس پس از این شکست خودکشی کرد.
در سال ۴۶۵ هجری خورشید ارتش مُرابطون[7] که به روایتی ۴۸ هزار نفر نیرو داشت به رهبری یوسف بن تاشفین[8] در نبرد ساگرایاس[9] (معرکه زَلاقه) بر قوای آلفونس ششم شاه کاستیل[10] که گویا ۶۰ هزار تن میشده غلبه کردند (تخمینهای جدید شش هزار تن در برابر ۲۵۰۰ تن است). نام این جنگ از آن رو زَلاقه (به عربی یعنی زمینِ لیز و لغزان) نهاده شده که خاک از خون جنگاوران گِل و لغزان شده بود و جنگاوران بر آن لیز میخوردند. در ۶۷۴ هم اسکاتلندیها و فرانسویها در پاریس عهدنامهای نوشتند تا در برابر توسعهطلبی انگلیسیها به طور هماهنگ عمل کنند.
سکهی مرابطون
بروتوس
کلود فرانسوا دو ماله
در اول آبان ۱۰۲۱ نبرد اِجهیل[11] که اولین جنگ داخلی مهم انگلستان است میان سلطنتطلبان و جمهوریخواهان آغاز شد. در این نبرد ۱۲۴۰۰ تن از سلطنتطلبان با فرماندهی چارلز اول در برابر ۱۵ هزار جمهوریخواه زیر فرمان ارلِ اسکس[12] جنگیدند و هیچ یک از دو طرف به پیروزی قاطعی دست نیافت. در ۱۰۸۶ اولین نشست پارلمان انگلستان برگزار شد و در ۱۱۹۱ ژنرالی فرانسوی به نام کلود فرانسوا دو ماله[13] از غیبت ناپلئون استفاده کرد و دسیسهای چید و با اعلام این که امپراتور در روسیه کشته شده، خود را حاکم پاریس خواند. کودتای او شکست خود و ناپلئون کمی بعد بازگشت و او را اعدام کرد.
نگو دین دیم
سربازان انگلیسی در نبرد العلمین
صد سال بعد در ۱۲۹۱ نبرد کومانُوو[14] میان صربها و دولت عثمانی در ولایت کوسُوو آغاز شد که جنگ اصلی دور اول نبردهای بالکان بود. در این جنگ شمار صربها دو برابر عثمانیها بود و به ترتیب ۱۳۲ هزار تن و ۶۵ هزار نفر نیرو داشتند. هر طرف هم در پایان ۴۵۰۰ کشته و بیش از سه هزار زخمی داد، اما روی هم رفته این جنگ برای صربها پیروزی محسوب میشد.
ولیهد صربستان پرنس الکساندر و کنارش سرهنگ پیتر بویوویچ
در ۱۳۲۰ سپهبد گرگوری ژوکوف[15] فرماندهی کل قوای نظامی روسیه را بر عهده گرفت تا از ورود آلمانیها به مسکو جلوگیری کند، در ۱۳۲۱ نبرد دوم العلمین[16] در شمال مصر آغاز شد و نیروهای متفقین به رهبری مونتگومری[17] حملهای بزرگ را برای راندن نیروهای آلمانی به رهبری رومل[18] آغاز کردند. در ۱۳۲۳ هم جنگ خلیج لیتی[19] که بزرگترین نبرد دریایی تاریخ است در نزدیکی فیلیپین میان آمریکا و ژاپن آغاز شد. این جنگ سه روز طول کشید و در جریان آن سیصد کشتی آمریکایی و انگلیسی با نزدیک به هفتاد کشتی ژاپنی درگیر شدند و خود بیش از سه هزار نفر تلفات دادند و ۱۲۵۰۰ تن از ژاپنیها را به قتل رساندند.
مارشال ژوکوف و سرداران پیروزمند متفقین در آلمان
انهدام رزمناو یو اس اس پرینستون
برخورد بمب به رزمناو یاماتو
در ۱۳۳۵ هزاران مجار در اعتراض به ستم رژیم کمونیستیشان تظاهرات کردند. مقاومت مردم تا ده روز بعد در هم شکسته شد و شمار زیادی در این میان دستگیر و کشته شدند. با این همه در نهایت مردم پیروز شدند و در ۱۳۶۸ مجارها موفق شدند حزب کمونیست مجارستان را از قدرت ساقط کنند و رئیسجمهور تازهشان ماتیاس زوروس[20] در این کشور جمهوری و دموکراسی را اعلام کرد. در این میان به سال ۱۳۶۲ پادگانهای نظامی آمریکا و فرانسه در لبنان با کامیونهایی پر از بمب مورد حملهی انتحاری قرار گرفت و به ترتیب ۲۴۱ و ۵۸ کشته داد. در ۱۳۸۱ هم مبارزان چچن به اپرای مسکو حمله کردند و هفتصد تماشاچی داخلش را گروگان گرفتند (تصویر زیر).
اول آبان در ضمن با رخدادهای اجتماعی و جنبشهای حقوقی هم گره خورده است. در ۱۱۶۳ روسها در جزیرهی کودیاک[21] در کانادا مهاجرنشینی تشکیل دادند، در ۱۱۷۶ آندره ژاک گارنرین[22] اولین پرش با چتر را از بلندای هزار متری به انجام رساند، در ۱۲۲۹ اولین کنوانسیون ملی حقوق زنان با رهبری پائولینا کلوگ رایت دیویس[23] در ماساچوست برگزار شد. در ۱۳۰۵ هری هودینی[24] آخرین نمایش خود را در دیترویت اجرا کرد. در ۱۳۰۸ هم سقوط سهام نیویورک و فروپاشی وال استریت آغاز شد. در ۱۳۸۷ هم هند اولین سفینهی بیسرنشینش را با نام چاندرایان ۱[25] به ماه فرستاد و در ۱۳۲۶ هم والت دیسنی برای همدستی با کمیتهی پیگرد ضدآمریکاییها در برابر محکمهی این سازمان حاضر شد و بر ضد آن کسانی از کارمندانش که کمونیست پنداشته میشدند شهادت داد.
هری هودینی
آندره گارنرین
پائولینا کلوگ رایت دیویس
فرهنگنامهی لاروس
مایکل کرایتون
اسمورفها
پله
یک نکتهی حاشیهای هم این که در اول آبان سال ۱۳۳۷ برای اولین بار شخصیت داستانی اسمِرف (کوتولههای آبیرنگ افسانهای) طی داستانی به نام La flute à six schtroumpfs در مجلهی اسپیرو[26] انتشار یافت.
اول آبان زادروز این نامداران است: پیر لاروس[27] فرهنگنامهنویس فرانسوی (۱۱۹۶)، شمسالرحمن شاعر و روزنامهنگار بنگلادشی (۱۳۰۸)، پله[28] فوتبالیست برزیلیزاده (۱۳۱۹) و مایکل کرایتون[29] انسانشناس و نویسندهی آمریکایی داستانهای علمی-تخیلی از جمله پارک ژوراسیک (۱۳۲۱). در این روز این شخصیتها نیز جان سپردهاند: ، ابراهیم دوم امیر اغلبی آفریقا (۲۸۱)، دایگو[30] امپراتور ژاپن (۳۰۹)، فرانتس بوپ[31] زبانشناس و دانشمند آلمانی (۱۲۴۶) و احمد قابل دینپژوه معاصر (۱۳۹۱).
فرانتس بوپ
سکهی امیر ابراهیم دوم
دوم آبان
روز دوم آبان سال ۵۲۶ هجری خورشیدی سپاهیان سلجوقی بر صلیبیهای مهاجم آلمانی که زیر فرمان کنراد سوم[32] میجنگیدند در نبرد دوریلائوم[33] غلبه کردند و همهی سپاهیان بیست هزار نفرهی او را کشتار کردند. تنها کنراد همراه با دو هزار نفر توانست جان سالم به در ببرد. از شگفتیهای تاریخ جنگ آن که در همین روز مسیحیان این شکست از مسلمانان را در جبههای دوردست جبران کردند. چون سربازان آلفونسو هنریک[34] پس از چهار ماه محاصره شهر مسلماننشین لیسبون را گرفتند و این مهمترین پیروزی مسیحیانی بود که در نبردهای دوم صلیبی شرکت میکردند. حاکمان شهر که مسلمان بودند و نمایندگان مردم پس از چهار ماه به خاطر بروز قحطی در شهر قرارداد صلح صلیبیها را پذیرفتند و قرار شد دروازهها را بگشایند و شهر را تسلیم کنند و در مقابل مردم در امان باشند و جان سپاهیان مسلمان مقیم شهر محفوظ باشد (تصویر زیر). اما صلیبیها به محض ورود به شهر عهد خود را شکستند و به کشتار و غارت مردم روی آوردند و سربازان مسلمان را که تسلیم شده بودند مثله کردند.
در ۹۸۴ جهانگیر گورکانی شاه هند تاجگذاری کرد و در ۱۲۶۸ مردی به نام میر حامد موسوی نیشابوری در لَکنَهوی هند درگذشت که نیای آیتالله خمینی بود.
جهانگیر گورکانی شاه هند
روز جمعه دوم آبان سال ۱۲۸۶ (۱۸ رمضان ۱۳۲۵ ق.) ابوالقاسمخان قرهگوزلو ناصرالملک (تصویر بالا) به صدراعظمی ایران رسید. او که در منگنهی خودکامگی محمدعلیشاه قاجار و مقاومت آزادیخواهان گیر کرده بود کابینهاش را با وزیرانی مشروطهخواه تشکیل داد که مهمترینهایشان عبارت بودند از صنیعالدوله (وزیر علوم)، آصفالدوله (وزیر داخله)، حسن پیرنیا (وزیر خارجه)، حسین پیرنیا (وزیر تجارت)، مخبرالدوله (وزیر عدلیه) و مستوفیالممالک (وزیر جنگ). درست ده سال بعد، به دنبال رخنه کردن آشوب جنگ جهانی اول در ایران، کمیتهی مجازات در سال ۱۲۹۶ میرزا محمدرضاخان جاوید مدیر روزنامهی کلید نجات را ترور کرد و به قتل رساند. در ۱۳۲۴ هم اولین کنگرهی حزب دموکرات کردستان ایران برگزار شد و قاضی محمد، که توسط کمونیستها و ارتش سرخ پشتیبانی میشد و سودای تجزیهی کردستان را در سر داشت، بیانیهای در این مورد صادر کرد.
دومیتیان
ویلیام لاسل
این روز از نظر کشمکشهای نظامی شاهد چند درگیری بوده است. در روز دوم آبان سال ۶۹ میلادی در نبرد دوم بِدریاکوم[35] نیروهای مارکوس آنتونیوس پریموس[36] که برای وسپازیان[37] می جنگیدند، بر قوای ویتلیوس[38] امپراتور مستقر روم غلبه کردند و راه را برای امپراتور شدن وسپازیان هموار ساختند. در این نبرد هر یک از دو جبهه بیش از ۲۵ هزار سرباز داشت. در همین روز به سال ۱۱۷۴ هجری خورشیدی قلمرو لهستان-لیتوانی تجزیه شد و بین کشورهای اتریش، روسیه و پروس تقسیم شد. در ۱۳۴۳ رودزیای شمالی[39] از انگلستان مستقل شد و نام خود را به زامبیا تغییر داد. در ۱۳۵۲ نبرد یوم کیپور بین اعراب و اسرائیل پایان یافت.
همچنین چندین نهاد در این روز تأسیس شده یا دستخوش تغیر شدهاند. در ۱۲۳۶ اف سی شفیلد[40] قدیمیترین باشگاه فوتبالی که هنوز فعال است در شفیلد انگلستان تأسیس شد، در ۱۳۲۴ سازمان ملل متحد تأسیس شد و در ۱۳۲۸ کلنگ ساخت ساختمان ملل متحد در نیویورک بر زمین زده شد. درست در همین روز سهام نیویورک سقوط کرد و سقوط اقتصاد آمریکا آغاز شد. در ۱۳۵۴ هم ۹۰٪ زنان ایسلندی در اعتصابی در اعتراض به نابرابری دستمزدها بین زنان و مردان دست به اعتصاب زدند.
ویدکون کیسلینگ
کشتار چینیها در لسآنجلس
این روز در ضمن با خشونت و غوغاهای عوامفریبانه و سیاستبازیهای خونین مصادف بوده است. در ۱۲۵۰ بیش از پانصد تن از اهالی لسآنجلس در جریان یک غوغای نژادپرستانه به محلهی چینیهای لسآنجلس حمله کردند و اموال چینیها را غارت کردند و خودشان را کتک زدند. برخی را هم شدیدتر شکنجه دادند و ناقص کردند. در آن میان ۱۷ تا ۲۰ چینی به قتل رسیدند. در ۱۲۹۶ هم با به حرکت در آمدن گاردهای سرخ و مصادرهی اموال و ساختمانهای مردم و کشتار اشراف قدیمی، انقلاب روسیه وارد مرحلهی پیروزی بلشویکها شد و به تعبیری انقلاب اکتبر آغاز شد.
در دوم آبان سال ۱۳۲۴ ویدکون کیسلینگ[41] به دست متفقین تیرباران شد. او سردار و سیاستمداری نروژی بود که نخستین بار به خاطر سازماندهی یاریرسانی به قحطیزدگان روسیه در سال ۱۳۰۰ که پیامد انقلاب بلشویکی بود شهرتی بینالمللی پیدا کرد. او بعد از بازگشت به نروژ به وزارت دفاع رسید، اما استعفا کرد و حزبی فاشیستی تأسیس کرد و در ۱۳۱۹ برای نخستین بار در تاریخ کوشید از راه پخش خبر در رادیو کودتا کند و قدرت را به دست بگیرد. اما آلمانیها که در همان هنگام در حال فتح اروپا بودند از او پشتیبانی نکردند و شکست خورد. با این همه پس از آن که نازیها در سال بعد نروژ را گرفتند او را به نخستوزیری این کشور برکشیدند و او و پیروانش فعالانه با نازیها همکاری میکردند.
در ۱۰۲۰ هجری خورشیدی گروهی از کاتولیکهای شهر اولستر[42] که پایگاه انگلیسیهای حاکم بر ایرلند بود، کوشیدند این شهر را بگیرند و آیین کاتولیک را بار دیگر در ایرلند تثبیت کنند.
این روز در ضمن با نوآوریهایی علمی و فنی نیز مقارن بوده است. در ۱۲۳۰ ویلیام لاسل[43] ماههای اورانوس را کشف کرد و آنها را اومبریل[44] و آریل[45] نام نهاد، در ۱۳۲۵ دوربینی که بر موشک آلمانی وی-۲ کار گذاشته شده بود نخستین عکسهای زمین از فضا را به زمین مخابره کرد (تصویر زیر). در ۱۲۴۰ خط تلگراف ساحل شرقی و غربی ایالات متحده را به هم متصل کرد و در ۱۳۸۲ هواپیمای کنکورد آخرین پرواز تجاریاش را انجام داد.
این روز سالگرد تولد این نامداران است: دومیتیان[46] امپراتور روم (۵۱ میلادی)، آنتونی وان لیونهوک[47] دانشمند هلندی (۱۰۱۱ هجری خورشیدی)، گریگول ارژونیکیدزه[48] ادیب و سیاستمدار گرجی (۱۲۶۵) و فؤاد سزگین[49] مورخ اهل ترکیه (۱۳۰۳). این افراد هم در این روز درگذشتهاند: ایگناتیوس[50] سراسقف بیزانتیوم (۲۵۶ هجری خورشیدی)، تیکو براهه[51] ستارهشناس دانمارکی (۹۸۰)، لویی رنو[52] بنیانگذار کمپانی خودروسازی رنو (۱۳۲۳)، جین رودنبری[53] خالق پیشتازان فضا (۱۳۷۰)، و مُکَرَّمه قنبری بانوی نقاش خودآموختهی مازندرانی (۱۳۸۴).
رنو
مکرمه قنبری
سوم آبان
در سال ۶۳۹ سیفالدین قُطُز، حاکم مملوک مصر و جنگاوری که هجوم مغولها را در نبرد عین جالوت پس زده بود، در صالحیه به دست آدمکشانی که بایبارس[54] فرستاده بود کشته شد. در همین روز به سال ۱۲۹۹ دیداری تاریخی و سرنوشتساز رخ داد. به این شکل که نیروهای قزاق ایرانی که پس از جنگ با بلشویکها در گیلان و شکست از آنها به دهکدهی آقبابا در قزوین عقبنشینی کرده بودند، در آنجا با افسرانی انگلیسی که قرار بود به آنها پشتیبانی بدهند درپیوستند. فرماندهی قزاقان رضاخان میرپنج بود و فرماندهی انگلیسیها ژنرال آیرونساید[55] و مترجم این دو سلطان کاظمخان سیاح از فعالان جنبش مشروطه. نتیجه آن شد که آیرونساید و رضاخان به متحدانی سیاسی تبدیل شدند و مسیر تاریخ ایران را به کلی دگرگون ساختند.
سه سال پس از این دیدار ملکالشعرای بهار آخرین شماره از هفتهنامهی ادبی-اجتماعی نوبهار را منتشر کرد. او در این مجله با همکاری احمد کسروی و رشید یاسمی و عباس اقبال آشتیانی تاریخ حزب دموکرات ایران را هم مینوشت. در همین روز به سال ۱۳۸۶ «قلعهی کاشان» که قصری بزرگ و زیبا در لسآنجلس بود و با سرمایهی لیلی فلاح ساخته شده بود در اثر آتشسوزی نابود شد. دو سال بعد (۱۳۸۸) یک بمبگذاری مرگبار در بغداد به کشته شدن ۱۵۵ نفر و زخمی شدن ۷۲۱ نفر منتهی شد.
سال ۱۲۹۹: ژنرال آیرونساید و ژنرال هالدین رهبران نیروهای انگلیسی در کرانهی دجله
جرج سوم
نبرد دماغهی فینیستر
در چنین روزی به سال ۲۸۵ میلادی سنت کریسپین و کریسپینیان[56] در دوران امپراتور دیوکلتیان[57] در روم اعدام شدند. این دو قدیس حامی دباغان و کفاشان هستند. در ۱۱۲۶ هجری خورشیدی در نبرد دوم دریایی دماغهی فینیستر[58] ناوگان انگلستان بر فرانسه غلبه کرد و در ۱۱۳۹ جرج سوم به پادشاهی انگلستان رسید. در ۱۲۳۳ طی جنگهای کریمه، نبرد بالاکلاوا[59] میان روسیه و قوای متحد عثمانی و انگلیس و فرانسه در گرفت. هریک از دو طرف در این نبرد بیش از بیست هزار سرباز وارد میدان کردند و بیش از ششصد تن تلفات دادند، اما نتیجهی درگیری به پیروزی قاطع هیچیک از دو طرف نینجامید. در ۱۲۹۷ اریش لودندورف[60] سپهسالار آلمانی چون زیر بار صلح نمیرفت توسط قیصر ویلهلم دوم[61] عزل شد. در ۱۳۲۳ هاینریش هیملر[62] در آلمان جنبش جوانان موسوم به «دزدان دریایی اِدِلوایس[63]» را که فرار از خدمت سربازی را تبلیغ میکرد در هم شکست و اعضایش را دستگیر کرد.
اعضای دزدان دریایی ادلوایس در سن سالخوردگی در مراسم سالگرد تأسیس گروهشان
در ۱۳۲۴ به دنبال شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم جمهوری چین کنترل تایوان را در دست گرفت، در ۱۳۲۶ قلمرو مهاراجهی جامو و کشمیر در کشور تازهتأسیس هندوستان ادغام شد و در ۱۳۴۱ نمایندهی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل عکسهایی را ارائه کرد که حضور موشکهای شوروی در پایگاههای کوبا را اثبات میکرد.
از جملهی رخدادهای دیگر این روز آن که در ۶۳۹ هجری خورشیدی لویی نهم شاه فرانسه کلیسای جامع شارتر[64] را افتتاح کرد (تصویر بالا)، در ۱۲۴۰ بازار سهام تورنتو شروع به کار کرد و در ۱۳۱۹ بنجامین دیویس[65] اولین سیاهپوستی شد که در تاریخ ارتش آمریکا به مقام تیمساری میرسید.
بنجامین دیویس
نبرد بالاکلاوا
زادگان نامدار این روز عبارتاند از بنژامن کنستان[66] ادیب و فیلسوف لیبرال سوئیسی-فرانسوی (۱۱۴۶)، ژرژ بیزه[67] موسیقیدان فرانسوی (۱۲۱۷)، پابلو پیکاسو[68] (۱۲۶۰) و هیلاری کلینتون[69] سیاستمدار آمریکایی (۱۳۲۶).
بنژامن کنستان
ژرژ بیزه
رفتگان نامدار این روز هم عبارتاند از: جئوفری چاوسر[70] ادیب و شاعر انگلیسی (۷۷۹)، اوانجلیستا توریچلی[71] دانشمند ایتالیایی (۱۰۲۶)، فیلیپ پینل[72] پزشک مشهور فرانسوی (۱۲۰۵) و عباس میرزا قاجار (۱۲۱۲).
عباس میرزا
فیلیپ پینل
جئوفری چاوسر
- William Morgan Shuster ↑
- Van ↑
- Mark Antony ↑
- Octavian ↑
- Brutus ↑
- Second Battle of Philippi ↑
- Almoravid ↑
- Yusuf ibn Tashfin ↑
- Battle of Sagrajas ↑
- Castilian King Alfonso VI ↑
- Battle of Edgehill ↑
- Earl of Essex ↑
- Claude François de Malet ↑
- Battle of Kumanovo ↑
- Georgy Zhukov ↑
- The Second Battle of El Alamein ↑
- Montgomery ↑
- Rommel ↑
- Battle of Leyte Gulf ↑
- Matyas Szuros ↑
- Kodiak Island ↑
- André-Jacques Garnerin ↑
- Paulina Kellogg Wright Davis ↑
- Harry Houdini ↑
- Chandrayaan-1 ↑
- Spirou ↑
- Pierre Larousse ↑
- Pelé ↑
- Michael Crichton ↑
- Daigo ↑
- Franz Bopp ↑
- Conrad III ↑
- Battle of Dorylaeum ↑
- Afonso Henriques ↑
- Second Battle of Bedriacum ↑
- Marcus Antonius Primus ↑
- Vespasian ↑
- VItellius ↑
- Northern Rhodesia ↑
- Sheffield F.C. ↑
- Vidkun Quisling ↑
- Ulster ↑
- William Lassell ↑
- Umbriel ↑
- Ariel ↑
- Domitian ↑
- Antonie van Leeuwenhoek ↑
- Grigol Konstantines dze Ordzhonikidze ↑
- Fuat Sezgin ↑
- Ignatius ↑
- Tycho Brahe ↑
- Louis Renault ↑
- Gene Roddenberry ↑
- Baibars ↑
- Edmund Ironside ↑
- Saints Crispin and Crispinian ↑
- Diocletian ↑
- Second Battle of Cape Finisterre ↑
- Battle of Balaclava ↑
- Erich Ludendorff ↑
- William II ↑
- Heinrich Himmler ↑
- Edelweiss Pirates ↑
- Cathedral of Chartres ↑
- Benjamin Davis ↑
- Benjamin Constant ↑
- Georges Bizet ↑
- Pablo Picasso ↑
- Hillary Clinton ↑
- Geoffrey Chaucer ↑
- Evangelista Torricelli ↑
-
Philippe Pinel ↑
ادامه مطلب: ماه آبان: چهارم تا ششم
رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب