ماه تیر: ششم تا دهم

ماه تیر: ششم تا دهم

ششم تیر

ششم تیرماه با چند رخداد فرعی و حاشیه‌ای تاریخ ایران مصادف است. یکی آن که روز دوشنبه ششم تیر سال ۵۷۳ خورشیدی ابوالقاسم شاطبی معروف به امام‌القُرّاء عالم و قاری مشهور درگذشت. شاطبی با وجود آن که نابینا بود، از هوش و استعداد سرشاری بهره داشت و از راویان مشهور حدیث بود. حدود هفت قرن بعد در ۱۲۴۷ صبح ازل که جانشین علی‌محمد باب و رهبر جنبش بابیه بود به فرمان عثمانی‌ها به قبرس تبعید شد. در ششم تیر۱۳۰۰ هم واپسین بقایای قدرت سید ضیاءالدین طباطبایی از سپهر سیاسی ایران رخت بر بست و این زمانی بود که در نشست مجلس شورای ملی اعتبارنامه‌ی عدل‌الملک و سلطان محمد عامری را به علت همکاری با او رد کردند.

MaharajaRanjitSIngh - L Massard.gif

رانجیب سینگ

Portrait of Joseph Smith Jr.

جوزف اسمیت

ششم تیر به شکل غریبی با رخدادهای خشن مذهبی در سایر جاهای دنیای مصادف بوده است. در این روز به سال ۹۳۵ هجری خورشیدی سیزده پروتستان را در لندن به جرم مذهبشان بر تیرک بستند و سوزاندند. در ۱۲۲۳ جوزف اسمیت^[1] بنیانگذار مذهب مورمونی^[2] به همراه برادرش هیروم^[3] در یک غوغای خیابانی در ایلینویز به دست مردم کشته شد. در ۱۳۲۰ هم دولت رومانی در یکی از خونین‌ترین پوگروم‌های تاریخ ۱۳۲۶۶ یهودی ساکن شهر لاشی^[4] را به قتل رساند.

در این روز چندین رخدادها سیاسی هم واقع شده که بیشترش به نوعی با روس‌ها و کمونیست‌ها مربوط می‌شود. در ۱۲۸۴ در میانه‌ی جنگ روس و ژاپن شورش ملاحان در کشتی روسی پوتمکین^[5] آغاز شد که مورخان آن را جرقه‌ی آغازین سرنگونی نظام تزاری می‌دانند. در ۱۳۳۳ اولین نیروگاه اتمی روسیه در اوبنینسک^[6] نزدیک مسکو راه‌اندازی شد؛ در ۱۳۵۳ نیکسون^[7] از شوروی دیدار کرد که گامی بزرگ در راستای تنش‌زدایی بود. در سایر جاهای دنیا هم فرانسه به جیبوتی استقلال داد (۱۳۵۶) و کمیته‌ی مرکزی حزب کمونیست چین طی بیانیه‌ای فاجعه‌ی انقلاب فرهنگی چین را محکوم کرد و گناه آن را متوجه مائو دانست (۱۳۶۰).

در ششم تیر ۱۲۹۳ آرشیدوک فرانتس فردیناند^[8] و همسرش در سارایه‌وو به دست صرب‌ها ترور شدند و این مهم‌ترین رخداد منتهی به جنگ جهانی نخست بود که تلفاتی سهمگین داشت و زمانی پایان یافت که طرف‌های پیروز در همین روز (هفتم تیر ۱۲۹۸) عهدنامه‌ی ورسای^[9] را امضا کردند.

رزمناو پوتمکین

$G:\pix\projects\west\Leader_of_Potemkin_revolt.jpg$

ماتوشِنکو رهبر شورشیان پوتمکین

در ۱۳۰۵ گوتلیب دایملر^[10] و کارل بنز^[11] شرکت‌هایشان را با هم ادغام کردند و کمپانی مرسدس- بنز را تأسیس کردند. در ۱۳۷۹ مرحله‌ی نخست پروژه‌ی ژنوم که نخستین خوانش کلی از محتوای ژنتیکی انسان را تکمیل کرد پایان یافت. در همان روزی که پروژه‌ی نقشه‌برداری از ژنوم انسان در ۱۳۷۹ تکمیل می‌شد، به فرمان پاپ ژان پل دوم^[12] متن سه راز فاطیما^[13] هم انتشار یافت. این متن پیشگویی‌هایی را شامل می‌شد که سه کودک چوپان پرتغالی همچون الهامی طی اردیبهشت تا آبان ۱۲۹۶ دریافت کرده بودند و در شکل نهایی‌اش به سال ۱۳۲۰ توسط یکی از ایشان نوشته شده بود. بنا به تفسیر واتیکان این پیشگویی جنگ جهانی اول و دوم و سرکوب مسیحیت در قرن بیستم در کشورهای کمونیستی را پیشگویی می‌کند.

زادگان نامدار این روز عبارت‌اند از ابواسحاق ابراهیم دوم فرمانروای اغلبی (۲۲۹)، لویی دوازدهم^[14] شاه فرانسه (۸۴۱)، ‌کریژتوف کیشلوفسکی^[15] کارگردان لهستانی (۱۳۲۰) و جی جی آبرامز^[16] کارگردان آمریکایی (۱۳۴۵). رانجیت سینگ^[17] بنیانگذار دولت سیک هم در این روز به سال ۱۲۱۸ درگذشته است.

$G:\pix\projects\west\Carl_Benz.png$

کارل بنز

Image result for kristof kishlovsky

کریژتوف کیشلوفسکی

هفتم تیر

هفتم تیرماه در تاریخ ایران‌زمین با مجموعه‌ای از رخدادهای متنوع مصادف بوده است. در سال ۴۷۷ مهاجمان صلیبی کربغا اتابک موصل را شکست دادند و به حد نهایی پیشروی جنگاوران مسیحی در قلمرو آسیا رسیدند؛ در تاریخ قرن اخیرمان هم چند رخداد فرهنگی در این روز واقع شده است. یکی آن که در ۱۳۰۱ از نیروی کار زندانیان استفاده شد تا زمین محوطه‌ی قلعه‌مرغی پاکسازی و تسطیح شود و این فضا برای برگزاری نمایشگاه‌ها و همچنین فرودگاه مورد استفاده قرار گرفت. دو سال بعد در ۱۳۰۳ نیما یوشیج آخرین نامه‌اش به میرزاده‌ عشقی را نوشت و شکایت کرد که چرا شعر امروز مشهورشده‌اش –افسانه- را در روزنامه‌ی قرن بیستم چاپ نمی‌کند؟ عشقی که پیشتر چند بیتی از این مجموعه را منتشر کرده بود، گویی قصد نداشت این کار را تداوم دهد و از پاسخش خبری نداریم. اما در همین روز آخرین شماره‌ی روزنامه‌ی قرن بیستم را منتشر کرد که پر بود از هجو و کاریکاتور دربار‌ه‌ی رضاخان و به روایتی به ترور شدنش منتهی شد.

حالا که سخن به اینجا کشید این را هم بگوییم که این روز با ترور و عملیات خشونت‌آمیز تروریستی هم پیوندی برقرار می‌کند. در هفتم تیر سال ۱۳۶۰ بود که بمبی که در دفتر حزب جمهوری اسلامی کار گذاشته شده بود شمار زیادی از دولتمردان را که عضو این حزب بودند از میان برد. شش سال بعد شکل دیگری از تروریسم دولتی مردم ایران‌زمین را تهدید کرد و آن در هفتم تیر سال ۱۳۶۶ رخ داد، زمانی که برای نخستین بار در تاریخ جهان مردم غیرنظامی یک شهر توسط بمب‌های شیمیایی مورد حمله قرار گرفتند. این رخداد زمانی واقع شد که صدام حسین به شهر سردشت حمله‌ی شیمیایی کرد. راهی که مجاهدین و صدام حسین گشوده بودند بعدتر نیز تداوم یافت. طوری که در ۱۳۷۳ اعضای فرقه‌ی اوم شین‌ریکیو^[18] در ژاپن گاز سمی سارین را در متروی توکیو پراکندند و باعث مرگ هفت نفر و آسیب دیدن ۶۶۰ تن دیگر شدند.

$G:\pix\projects\west\Lomonosov_Poltava_1762_1764.jpg$

نبرد پولتاوا

در سطح جهانی این روز با رخدادهای سیاسی و نظامی فراوانی پیوند خورده است. در ۱۰۱۴ فرانسویان گوادلوپ^[19] را مستعمره ساختند؛ در ۱۰۸۸ پتر کبیر^[20] در نبرد پولتاوا^[21] سوئدی‌ها را شکست داد، در ۱۱۸۶ دریاسالار دمیتری سِنیاوین^[22] فرمانده‌ی نیروی دریایی روسیه ناوگان عثمانی را در نبرد آتوس^[23] از میان برد و در ۱۲۱۷ ملکه ویکتوریا در انگلستان تاجگذاری کرد. این روز در ضمن با رخدادهای مربوط با جنبش سیاسی کمونیست‌ها هم مربوط بوده است. در هفتم تیر ۱۳۲۷ دعوای میان تیتو^[24] و استالین^[25] باعث شد حزب کمونیست یوگسلاوی از کمینفرم^[26] اخراج شود. در ۱۳۲۹ سربازان کمونیست کره‌ی شمالی شهر سئول را اشغال کردند و به کشتار مخالفان روی آوردند. در بیمارستان ملی سئول حدود هزار پزشک و پرستار و بیمار که حدس زده می‌شد با سربازان زخمی کره‌ی جنوبی ارتباطی دارند کشتار شدند. از سوی دیگر سربازان کره‌ی جنوبی هم در همین روز به خشونت روی آوردند و بین صد تا دویست هزار تن که مشکوک به هواداری از کمونیست‌ها بودند در کره‌‌ی جنوبی کشتار شدند. این هم جالب است که در همین روز به سال ۱۳۳۵ کارگران در پوزنان^[27] لهستان در خیابان‌ها به تظاهرات پرداختند و اولین جنبش ضدکمونیستی پس از جنگ در اروپا را پدید آوردند.

$G:\pix\projects\west\X5228_-_Altsaxofon_-_Adolphe_Sax_-_foto_Mikael_Bodner.jpg$ $G:\pix\projects\west\Adolphe_Sax_4a.jpg$

آدولف ساکس و ساکسیفونش

هفتم تیرماه در ضمن با دو نوآوری فنی و صنعتی هم پیوند خورده است. یکی این که در ۱۲۲۵ آدولف ساکس^[28] حق اختراع ساکسیفون را به نام خود ثبت کرد. در این روز گرهارد فون شارنهوست^[29] سردار بزرگ پروسی (۱‍۱۹۲)، جیمز مدیسون^[30] دولتمرد آمریکایی (۱۲۱۵) و باروفسکی (۱۲۱۷) درگذشته‌اند. شمار زادگان نامدار این روز بیشتر است و این نام‌ها را شامل می‌شود: پیتر پاول روبنس^[31] نقاش فلاندری (۹۵۶)، جان وسلی^[32] متأله و فیلسوف انگلیسی (۱۰۸۲)، ژان ژاک روسو^[33] فیلسوف سوئیسی-فرانسوی (۱۱۱۳) (۱۰۹۱)، پاول بروکا^[34] عصب‌شناس فرانسوی (۱۲۰۳)، لوئیجی پیراندلو^[35] نمایشنامه‌نویس ایتالیایی (۱۲۴۶)، ‌هلن کلر^[36] نویسنده‌ی نابینا و ناشنوای انگلیسی (۱۲۵۹)، گاستون باشلار^[37] فیلسوف فرانسوی (۱۲۶۳) و کارل فریدریش فون وایتساکر^[38] فیلسوف آلمانی (۱۲۹۱).

هلن کلر

Gerhard von Scharnhorst FileGerhard David von Scharnhorstjpg Wikimedia Commons

شارنهورست

$G:\pix\projects\west\Sir_Peter_Paul_Rubens_-_Portrait_of_the_Artist_-_Google_Art_Project.jpg$ روبنس

$G:\pix\projects\west\Gaston_Bachelard_1965.jpg$

گاستون باشلار

هشتم تیر

هشتم تیرماه در تاریخ معاصرمان به این خاطر اهمیت دارد که در سال ۱۳۲۵ قوام‌السلطنه حزب دموکرات ایران را در این روز تأسیس کرد و این سازمانی بود در مقابل حزب دموکرات آذربایجان که توسط شوروی هدایت می‌شد و هدفش تجزیه‌ی آذربایجان بود. حدود یک قرن پیش از آن در ۱۲۲۷ هم محمدقاسم‌میرزا فرزند خردسال ناصرالدین‌شاه که ولیعهدش هم بود به طور ناگهانی بیمار شد و درگذشت، که مورخان حدس می‌زنند به دست مادربزرگش مهد علیا مسموم شده باشد.

$C:\Users\Shervin\AppData\Local\Microsoft\Windows\INetCache\Content.Word\1936 Mahdist_in_the_Khalifa's_house,_Omdurman,_Sudan.png$ یک جنگجوی سودانی هوادار مهدی

$G:\pix\projects\iranzamin\modern\کابينه ۳ قوام سعدآباد 1325 از چپ ابوالحسن صادقي، محمدولي ميرزا فرمانفرمائيان، علي‌اکبر موسوي‌زاده، عزيزالله اعزاز نيک‌پي، احمد اميراحمدي، احمد قوام، حميد سياح، عبدالحسين هژير، منوچهر اقبال، شمس‌الدين اميرعلايي، .jpg$

کابینه‌ی سوم قوام، ۱۳۲۵: هژیر، اقبال و سیاح همراه قوام دیده می‌شوند.

در تاریخ جهان این روز با رخدادهای سیاسی پر جنب و جوشی مصادف بوده است. در ۷۳۹ محمد ششم پس از کشتن برادر خوانده‌اش اسماعیل دوم به حکومت دودمان ناصری گرانادا رسید و این در آن هنگام مرز پیشروی مسلمانان در اروپا محسوب می‌شد، در ۱۳۰۱ طی عهدنامه‌ای آمریکا جمهوری دومینیک را به خاک خود منضم کرد، در ۱۲۶۰ محمد احمد سودانی خود را مهدی موعود خواند و قیام کرد، در ۱۳۵۳ ایزابل پرون^[39] اولین رئیس‌جمهور زن آرژانتین شد و در ۱۳۹۳ ابوبکر بغدادی به نمایندگی از داعش اعلام خلافت کرد. در ۱۳۹۵ هم حمله‌ی تروریستی به فرودگاه آتاتورک استانبول به مرگ ۴۲ تن و زخمی شدن ۲۳۰ نفر انجامید.

هشتم تیرماه در ضمن با نوآوری‌های شرکت اپل هم قرین بوده است. چون در۱۳۷۴ استیو وُزنیاک^[40] اولین نمونه از رایانه‌ی اپل را ساخت و در ۱۳۸۶ شرکت اپل اولین تلفن همراهش –آی‌فون- را به بازار عرضه کرد. زادگان نامدار این روز عبارت‌اند از سلطان مراد اول عثمانی (۷۰۵)، آنتوان دو سنت اگزوپری^[41] نویسنده‌ی فرانسوی )۱۲۷۹( و اوریانا فالاچی^[42] خبرنگار ایتالیایی )۱۳۰۸). سید احمد ادیب پیشاوری اندیشمند ایرانی (۱۳۰۹) و توماس هنری هاکسلی^[43] زیست‌شناس انگلیسی هم در چنین روزی به سال ۱۲۷۴ درگذشت.

نهم تیر

نهم تیرماه به خاطر تراکم رخدادهای سیاسی و علمی در آن اهمیت دارد. در این روز به سال ۸۹۹ هجری خورشیدی هرنان کورتز^[44] و اسپانیایی‌های همراهش پس از کشتار غافلگیرانه‌ی سرخپوستان بی‌سلاح در یکی از جشن‌هایشان، در حالی که شاهشان را گروگان گرفته بودند پایتخت ایشان تنوچتیتلان ^[45] را ترک کردند. در ۱۳۱۳ شب خنجرهای بلند، هیتلر در پیروی از خواست سیاستمداران میانه‌رو که خواهان محدود شدن قدرت نیروهای پیراهن قهوه‌ای شبه‌نظامی اس.‌آ بودند، سران این نیرو را دستگیر و رهبرشان ارنست روهم^[46] را اعدام کرد. نیروهای اس. آ نازی و هوادار هیتلر بودند و شمارشان در این مقطع به چهار میلیون نفر می‌رسید، اما روحیه‌ای خشن داشتند و به شکلی فراقانونی با مخالفانشان درگیر می‌شدند.

$G:\pix\projects\west\Bundesarchiv_Bild_102-14393,_Ernst_Röhm_crop.jpg$

ارنست روهم

$G:\pix\projects\west\Haile_Selassie_in_full_dress.jpg$

هایله سلاسی

این روز برای کوشندگان هوادار مقاومت در برابر استعمار و سیطره‌ی قدرت هم پر ماجرا بوده است. در ۱۳۱۵ امپراتور حبشه هایله سلاسی در مجمع ملل حضور یافت و به حمله‌ی ایتالیا به کشورش اعتراض کرد و سخنرانی‌اش بسیار مورد توجه قرار گرفت. در ۱۳۳۹ کنگو از بلژیک استقلال یافت، در ۱۳۴۵ سازمان ملی زنان که بزرگ‌ترین انجمن زن‌گرای آمریکاست تأسیس شد، در ۱۳۶۸ کودتای نظامی در سودان دولت صادق المهدی سرنگون شد و در ۱۳۶۹ بعد از چهار دهه جداسازی زورمدارانه‌ی دوران جنگ سرد، اقتصاد آلمان شرقی و غربی ادغام شد. در ۱۳۷۶ هم انگلستان حاکمیت هنگ کنگ را به دولت چین بازگرداند. در ۱۲۵۹ هم فرانسه تاهیتی را به قلمرو خود افزود.

$G:\pix\projects\west\tenochtitlan5.jpg$

هجوم اسپانیایی‌ها به تنوچتیتلان

نهم تیرماه به خاطر دو رخداد علمی مشهور هم اهمیت دارد. یکی که در ۱۲۳۹ رخ داد، بحث مشهوری بود درباره‌ی حقانیت نظریه‌ی تکامل در موزه‌ی تاریخ طبیعی آکسفورد انجام پذیرفت. در این بحث توماس هنری هاکسلی^[47] سخنگوی نظریه‌ی تکاملی بود و اسقف ساموئل ویلبرفورس^[48] به آن حمله می‌کرد. این بحث بر خلاف تصور عمومی یک نشست مستقل با دو سخنگوی مخالف و موافق تکامل نبود، بلکه بحثی خودجوش بود که بعد از سخنرانی جان ویلیام دریپر^[49] (استاد دانشگاه نیویورک) درگرفت و افراد دیگری -از جمله بنجامین برودی^[50] فیزیولوژیست، جوزف دالتون هوکر^[51] گیاهشناس و روبرت فیتزروی^[52] ناخدای کشتی بیگل^[53] که آب‌و‌هوا‌شناس هم بود- هم در آن شرکت داشتند. دیگری به سال ۱۲۸۴ با سر و صدایی اندک وقوع یافت و آن این که انشتین مقاله‌ی «درباره‌ی الکترودینامیک اجسام متحرک» را برای انتشار در سالنامه‌ی فیزیک فرستاد. این مقاله‌ای بود که در آن نسبیت خاص را معرفی می‌کرد.

در ۱۳۳۸ آمریکا و انگلستان نیز توافق کردند که یکاهای انگلیسی (یارد، اینچ، پوند، فوت، مایل، اونس) به جای معیار متریک فرانسوی رایج در جهان رسمیت داشته باشد. گذشته از این‌ها، چند رخداد جالب توجه دیگر هم در این روز واقع شده است. یکی آن که در ۱۲۳۸ شارل بلوندن^[54] بندباز فرانسوی از روی طنابی که بر آبشار نیاگارا بسته شده بود گذشت، دیگری آن که در ۱۲۶۵ اولین قطار میان‌قاره‌ای کانادا که عرض قاره‌ را می‌پیمود از مونترئال به مقصد پورت مودی به حرکت درآمد. در ۱۲۸۲ اولین مسابقه‌ی دوچرخه‌سواری تور دو فرانس^[55] انجام شد، در ۱۳۱۶ اولین شماره تلفن امدادرسانی اضطراری (۹۹۹) در لندن به کار افتاد. در ۱۳۲۲ شهر توکیو در استان توکیو ادغام شد. از این تاریخ تا به امروز در ژاپن شهری به نام توکیو نداریم! (جایی که امروز به آن توکیو می‌گویند به طور رسمی شهر نیست). در ۱۳۲۶ نیروی هوایی مستعمره‌ی فیلیپین تأسیس شد، در ۱۳۳۸ حزب فدراسیون آفریقا^[56] نخستین کنفرانس خود را تشکیل داد و اعلام موجودیت کرد و در نهایت در نهم تیر ۱۳۵۰ بود که سرنشینان سفینه‌ی سویوز ۱۱^[57] به خاطر نشست هوای کابینشان به فضا کشته شدند. در ۹۰۲ خورشیدی هم یوهان اِش^[58] و هاینریش ووس^[59] نخستین شهدای پروتستان شدند و به امر پاپ بر تیرک بسته و سوزانده شدند.

$G:\pix\projects\west\The_Soviet_Union_1971_CPA_4060_stamp_(Cosmonauts_Georgy_Dobrovolsky,_Vladislav_Volkov_and_Viktor_Patsayev) (1).jpg$

تمبر یادبود فضانوردان سویوز ۱۱

$G:\pix\projects\west\Charles.Blondin.jpg$

شارل بلوندن و مدیر برنامه‌هایش!

زادگان نامدار این روز: وو امپراتور دودمان هان^[60] (۱۵۶ پیش از میلاد)، جوزف دالتون هوکر^[61] گیاه‌شناس و طبیعی‌دان نامدار انگلیسی و دوست نزدیک داروین که در بحث تکامل دانشگاه آکسفورد حضور داشت (۱۱۹۶ هجری خورشیدی). در این روز دادابایی نائوروجی^[62] سیاستمدار و دانشمند پارسی هندی (۱۲۹۶) هم درگذشته‌اند.

$G:\pix\projects\west\Dadabhai_Naoroji_1889.jpg$

نائوروجی

دهم تیر

دهم تیرماه روزی پرحادثه و پربار در تاریخ جهان بوده است. در عرصه‌ی جنگ و کشمکش‌های سیاسی این روز برجستگی چشمگیری دارد. نمونه‌های مربوط به حوزه‌ی تمدن ایرانی آن که در ۵۵۲ میلادی نرسه^[63] سردار ارمنی بیزانسی در ایتالیا طی جنگ تاگینای^[64] اوستروگت‌ها^[65] را شکست داد و شاهشان توتیلا^[66] در این میان زخمی مرگبار برداشت. حدود پانصد سال بعد در ۴۷۶ هجری خورشیدی هم صلیبی‌هایی که زیر فرمان بوهموند اهل تارانتو^[67] می‌جنگیدند در نبرد دوریلایوم^[68] (جایی نزدیک اسکی‌شهر) بر سپاهیان قلیج‌ارسلان اول^[69] غلبه کردند.

$G:\pix\projects\west\Dorylee2.jpg$

جنگ دوریلایوم

در ۹۴۸ دوک‌نشین لیتوانی و پادشاهی لهستان با هم متحد شدند و «مشترک‌المنافع لهستانی-لیتوانی» را تشکیل دادند. در ۱۲۴۲ طی جنگ‌های داخلی آمریکا، نبرد گتیسبورگ^[70] در آمریکا بین قوای شمالی و جنوبی آغاز شد. در این جنگ که سه روز به درازا کشید بیش از پنجاه هزار تن از هر دو طرف کشته شدند. نیم قرن بعد در ۱۲۹۵ در نخستین روز از نبرد سوم که از بخش‌های خونین جنگ جهانی اول بود، شانزده هزار سرباز انگلیسی کشته و چهل هزار زخمی شدند!

$C:\Users\Shervin\AppData\Local\Microsoft\Windows\INetCache\Content.Word\Crowd_of_citizens,_soldiers,_and_etc._with_Lincoln_at_Gettysburg._-_NARA_-_529085_-crop.jpg$

آغازگاه جنگ گتیسبورگ و سربازان شمالی که گرداگرد آبراهام لینکلن (پیکان سرخ) جمع شده‌اند

در دهم تیر سال ۱۳۰۰ حزب کمونیست چین تأسیس شد، در ۱۳۲۱ اولین جنگ العلمین که بخشی سرنوشت‌ساز از جنگ جهانی دوم بود در شمال آفریقا آغاز شد و با فرماندهی فیلدمارشال رومل^[71] (تصویر زیر) با پیشروی آلمانی‌ها ادامه یافت، و دو دهه بعد به دنبال در هم شکستن اروپا به خاطر جنگ و فروپاشی استعمار کلاسیک، استقلال کشورهای آفریقایی آغاز شد. طوری که در ۱۳۳۹ سومالی استقلال یافت، غنا استقلال یافت و قوام نکرومه^[72] اولین رئیس‌جمهورش شد. د ر ۱۳۴۱ هم رواندا و بوروندی استقلال یافتند.

$G:\pix\projects\west\Rommel_with_his_aides.jpg$

این روز در ضمن با خشونت‌های برخاسته از تعصب دینی مسیحیان هم پیوندی دارد. در ۱۰۲۲ اولین نشست شورای وست‌مینستر^[73] برای بازسازماندهی کلیسا در انگلستان تشکیل شد و این کلیسا را زیر فرمان شاه انگلستان قرار داد و زمینه را برای بگیر و ببند فرقه‌های مسیحی غیرمطیع هموار ساخت. در ۱۱۴۵ هم فرانسوا ژان دولابار^[74] نجیب‌زاده‌ی فرانسوی به خاطر آن که در یکی از مراسم مذهبی کاتولیکی درست ادای احترام نکرده بود، در حالی که کتاب فرهنگ‌نامه‌ی فلسفه^[75]‌ نوشته‌ی ولتر^[76] که نزدش یافته بودند با میخ به ساق پایش کوبیده شده بود، یک روز از صبح تا غروب شکنجه شد و چون «همدستانش» را لو نمی‌داد، گلویش را بریدند و بر تیرک بدنش را سوزاندند و خاکسترش را در رود سوم^[77] ریختند. ولتر و چارلز دیکنز^[78] داستان شهادت او را در آثارشان روایت کرده‌اند.

این روز با تأسیس نهادهای گوناگونی هم مقارن است. در ۱۲۱۶ سیستم ثبت احوال در انگلستان شکل گرفت، در ۱۲۴۱ کتابخانه‌ی ملی روسیه در موزه‌ی مسکو تأسیس شد، در ۱۲۴۹ وزارت دادگستری آمریکا به طور رسمی تأسیس شد. در ۱۲۸۷ علامت یاری‌خواهی جهانی SOSقرارداد شد.

این دگرگونی‌های نهادین تنها به غرب مربوط نمی‌شود و در سرزمین‌های نیمکره‌ی شرقی نیز نمایان بوده است. در ۱۳۲۷ محمد علی جناح بانک مرکزی پاکستان را تأسیس کرد، در ۱۳۲۸ دولت هند قلمرو کوچین^[79] و تیروکوچی^[80] را با هم ادغام کرد و استان امروزینِ کِرالا^[81] را پدید آورد. به این ترتیب خاندان شاهزادگان کوچین پس از هزار سال فرمانروایی در این قلمرو منقرض شد. در ضمن در ۹۳۴ تورگوت رئیس^[82] دریاسالار عثمانی شهر پائولا در ایتالیا را گرفت و غارت کرد و در ۱۲۰۲ برزیل با بیرون راندن نیروهای پرتغالی استقلال یافت.

مجموعه‌ای از قرار و مدارهای دیگر در راستای استانده‌سازی امور در سطح ملی و جهانی هم در این روز تحقق یافته است. در ۱۳۵۹ سرود «ای کانادا» در مقام سرود ملی این کشور رسمیت یافت، در ۱۳۶۹ آلمان شرقی واحد پول دویچه‌مارک^[83] را پذیرفت و در عمل اقتصاد دو کشور با هم ادغام شد، در ۱۳۷۰ در گردهمایی پراگ پیمان ورشو^[84] رسما منحل شد، در ۱۳۸۱ دادگاه جنایی بین‌المللی برای پیگیری جنایت‌ها در سطح جهانی تأسیس شد، در ۱۳۸۲ بیش از نیم میلیون نفر در هنگ‌کنگ در اعتراض به قانونی که این منطقه را زیر سیطره‌ی نظارت حزب کمونیست چین می‌برد راهپیمایی کردند. در ۱۳۸۶ در انگلستان سیگار کشیدن در همه‌ی مکان‌های عمومی ممنوع شد و ۱۳۹۲ کرواسی به عنوان عضو بیست و هشتم به اتحادیه‌ی اروپا پیوست.

$G:\pix\projects\west\Sholesglidden2.png$

ماشین تایپ شولز و گلیدن

$G:\pix\projects\west\راهپیمایی هنگ کنگ بر ضد قانون مرکزگرای چین.jpg$

راهپیمایی سال ۱۳۸۲ هنگ‌کنگ

نکته‌ی جالب آن که نوآوری‌هایی فراوان در زمینه‌ی فناوری ارتباطات در این روز به انجام رسیده است. در ۱۲۵۳ شولز و گلیدن^[85] اولین ماشین تایپ با مصرف عمومی را به بازار عرضه کردند، در ۱۲۶۰ اولین تماس تلفن بین دو کشور میان آمریکا و کانادا انجام شد، در ۱۲۶۹ کانادا و برمودا با خط تلگراف به هم وصل شدند، در ۱۳۱۱ سازمان خبررسانی ملی استرالیا شروع به کار کرد، در ۱۳۴۵ اولین برنامه‌ی رنگی تلویزیونی در کانادا پخش شد و در ۱۳۵۸ کمپانی سونی نخستین نمونه از واکمن را به بازار عرضه کرد.

در دهم تیر سال ۱۳۶۳ سیستم رده‌بندیPG-13 توسط اتحادیه‌ی تصویر متحرک آمریکا^[86] معرفی شد. این سیستم در اصل یک نظام سانسور است که انتشار فیلم‌هایی در رده‌هایی خاص از رسانه‌هایی خاص را ممنوع می‌سازد. در ۱۳۶۶ رادیوWFAN در نیویورک اولین رادیویی شد که فقط محتوای ورزشی پخش می‌کرد. یک مناسبت بی‌ربط به این بحث‌ها هم این که در همین روز در ۱۳۹۲ ماه نپتون به اسم S/2004 N 1 کشف شد!

نامداران زاده‌شده در دهم تیرماه عبارت‌اند از: لایب‌نیتس^[87] فیلسوف آلمانی (۱۰۲۵)، ژرژ ساند^[88] نویسنده و نمایشنامه‌نویس فرانسوی (۱‍۱۸۳)، ایگناز زمل‌وایز^[89] پزشک مجارستانی و مبلغ ضدعفونی کردن (۱۱۹۷)، آلیس گای‌بلانش^[90] فرانسوی اولین کارگردان زن جهان (۱۲۵۲)، سیدنی پولاک^[91] کارگردان آمریکایی (۱۳۱۳) و عزت ابراهیم الدوری سردار عراقی ایران‌ستیز (۱۳۲۱). از میان در گذشتگان نامدار این روز هم به این نام‌ها بر می‌خوریم: چاگاتای‌خان^[92] مغول (۶۲۱)، احمد سوم عثمانی (۱۱۱۵)، محمود دوم عثمانی (۱۲۱۸) و اسحاق شامیر^[93] دولتمرد اسرائیلی (۱۳۹۱).

Image result for Alice Guy-Blaché