ماه شهریور: نوزدهم تا بیست‌و‌یکم

ماه شهریور: نوزدهم تا بیست‌و‌یکم

نوزدهم شهریور

روز چهارشنبه نوزدهم شهریور سال ۴۶۹ هجری خورشیدی (۶ رجب ۴۸۳ ق.) حسن صباح بر قلعه‌ی الموت در قزوین استیلا یافت و آنجا را مرکز دعوت خود قرار داد. ششصد و بیست و یک سال بعد در ۱۲۸۶ روزنامه‌ی فکاهی ولی جدی و سیاسی نسیم شمال در رشت به مدیریت سیداشرف‌الدین حسینی قزوینی انتشار یافت. در ۱۲۸۷ جنگ خونينی میان مستبدین و آزادی‌خواهان تبريز درگرفت (تصویر زیر) که طی آن قواي دولتي و مستبدان تبريز را زير آتش توپخانه گرفتند و تلفات هر دو سو بسيار سنگين شد. در ۱۲۹۰ جنگ بين ملك منصور ميرزا شعاع‌السلطنه و قواي دولتي در حوالي مازندران آغاز شد كه منجر به شكست شعاع‌السلطنه گرديد. در ۱۳۰۶ آتش‌سوزی بزرگی به لاهیجان خسارات زیادی وارد کرد و صد مغازه را از میان برد. در ۱۳۳۹ به علت کاهش بهای نفت، کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه اجتماعی در بغداد تشکیل دادند.

این روز در تاریخ مسیحیت از این رو اهمیت دارد که در سال ۵۰۶ میلادی اسقف‌های قلمرو ویزیگت در شورای آگدِه^[1] گرد آمدند و در ۹۴۹ هجری خورشیدی گروهی از مبلغان ژزوئیت^[2] اسپانیایی در ساحل ویرجینیا پیاده شدند و مرکز تبلیغی‌ای تأسیس کردند که به زودی با شکست روبرو شد.

رخدادهای سیاسی این روز چنین بود که در ۱۱۵۵ کنگره‌ی قاره‌ای به طور رسمی اسم اتحادیه‌ی آمریکا را به ایالات متحده‌ی آمریکا تغییر داد، در ۱۱۸۲ پیشروی انگلستان در هند ابعادی تازه به خود گرفت. در نبرد دهلی که در جریان دومین جنگ انگلیس و ماراتا رخ داد، قوای انگلیسی بر ارتش هفده هزارنفره‌ی ماراتا^[3] پیروز شدند که سه برابرشان نفر داشت و زیر فرمان سرداری فرانسوی می‌جنگید. در ۱۲۰۲ سیمون بولیوار^[4] رئیس‌جمهور پرو شد و در ۱۲۹۸ آمریکا به هندوراس حمله کرد.

آببه بیکیلا

 چین شی هوانگ‌

در ۱۳۰۱ عهدنامه‌ی کارس^[5] در ایروان بین دولت ترکیه و دولت‌های قفقاز بسته شد و مرز بین ترکیه و ارمنستان و گرجستان و آذربایجان را تعیین کرد. منطقه‌ی قفقاز در این مقطع زیر سلطه‌ی شوروی‌ها درآمده بود. دولتمردان ایرانی تا دو دهه‌ی بعد همچنان قرارداد کارس را نامعتبر می‌شمردند، در ۱۳۲۱ انگلستان در ماداگاسکار نیرو پیاده کرد و در ۱۳۵۳ گینه‌ی بیسائو از پرتغال مستقل شد و در ۱۳۵۶ حمیده جَندوبی که مرد کشاورزی از اهالی تونس بود و دختری را در مارسی دزدیده و پس از شکنجه کشته بود، آخرین کسی بود که با گیوتین در فرانسه اعدام شد.

در نوزدهم شهریور سال ۱۲۲۵ الیاس هوو^[6] ماشین خیاطی را اختراع کرد، در ۱۲۷۱ ادوارد امرسون بارنارد^[7] سومین ماه برجیس را کشف کرد و آن را آمالتِئا^[8] نامید، در ۱۳۱۵ اولین مسابقات جهانی موتورسیکلت‌سواری در لندن برگزار شد و در المپیک تابستانی ۱۳۳۹ رم آبِبِه بیکیلا^[9] اولین قهرمان ماراتون شد که سراسر مسیر را با پای برهنه و بی‌کفش دوید.

الیاس هوو و ماشین خیاطی‌اش

چارلز سندرز پیرس^[10] فیلسوف و ریاضی‌دان آمریکایی (۱۲۱۸) و الساشیاپارِلی^[11] طراح مد ایتالیایی (۱۲۶۹)، ژرژ باتای^[12] فیلسوف فرانسوی (۱۲۷۶) و تئودور آدورنو^[13] فیلسوف آلمانی (۱۲۸۲) در نوزدهم شهریور زاده شده‌اند و چین شی هوانگ^[14] اولین امپراتور چین در این روز به سال ۲۱۰ پیش از میلاد درگذشته است. دیوید ریکاردو^[15] اقتصاددان لیبرال انگلیسی (۱۲۰۲) و اسماعیل گاسپیرالی نظریه‌پرداز هویت تاتارها و ترک‌ها (۱۲۹۳) هم در این روز درگذشته‌اند.

حمیده جندوبی

چارلز سندرز 

الزا شیاپارلی 

دیوید ریکاردو

بیستم شهریور

 روز بیستم شهریور سال ۱۱۷۴ غارت سه‌روزه‌ی مردم تفلیس به دست سپاهیان آغا محمدخان قاجار پایان یافت. در جریان جنگ تفلیس سیزده هزار سرباز قاجاری و چهار هزار گرجی کشته شدند. تلفات گرجی‌ها به میدان جنگ مربوط می‌شد و آغا محمدخان پس از گشودن تفلیس به غارت شهر بسنده کرد و تنها کشتاری که در شهر رخ داد به اشراف و به ویژه کشیشانی مربوط می‌شد که مردم شهر را برای مقاومت در برابر شاه برانگیخته بودند. یعنی تلفاتی که در تفلیس به مردم وارد آمد بی‌شک بسیار از آنچه در کرمان رخ داده بود فروپایه‌تر بود. شمار اسیرانی هم که آغا محمدخان از تفلیس گرفت به پنج هزار تن می‌‌رسید که یک سوم کل اسیرانی بود که قاجارها از سراسر قفقاز گرفتند. با این همه دستگاه وعظ مسیحیان در تفلیس که از این ماجرا به‌شدت لطمه دیده بود به‌تدریج تا به امروز روایتی اغراق‌آمیز از فتح تفلیس را به دست داد که بر مبنای آن ده‌ها هزار تن از مردم شهر کشتار شده و ده‌ها هزار تن دیگر به بردگی گرفته شده‌اند. در حالی که چنین چیزی بر مبنای منابع گرجی و ایرانی و رومی آن دوران بی‌شک نادرست است.

در روز جمعه بیستم شهریور سال ۱۲۸۷ (۱۴ شعبان ۱۳۲۶ ق.) جنگ اول ماکو میان مشروطه‌خواهان تبریز و اردوی دولتی هوادار محمدعلی‌شاه درگرفت و در جریان آن سردار ارفع از ستارخان شکست خورد. درست یک سال بعد در ۱۲۸۸ سيدحسن تقي‌زاده فرمان والي‌گري عين‌الدوله بر آذربایجان را باطل کرد و به این ترتیب شورشیان تبریزی دست بالا را پیدا کردند.

در ۱۳۰۷ بانک ملی ایران که از ۱۷ شهریور شروع به کار کرده بود با حضور شاه و هیئت دولت رسماً افتتاح شد و مورد بازدید قرار گرفت. سرمایه‌ی اولیه‌ی بانک دو میلیون تومان بود که صدی چهل آن نقداً پرداخت شده بود و اداره‌اش به کارشناسان آلمانی سپرده شده بود که گروه بزرگ ۲۵ نفره‌ای بودند با ریاست دکتر لیندنبلات^[16] و معاونت اتوفوگل^[17]. حساب شماره‌ی ۱ این بانک به اسم رضاشاه تشکیل شده بود.

در ۱۳۲۲ به مناسبت تسلیم ایتالیا از طرف ایران به سران سه کشور متفق تلگراف تبریک مخابره شد. یک سال بعد در ۱۳۲۳ زین‌العابدین رهنما مدیر روزنامه‌ی ایران به سمت وزیرمختار در حکومت جمهوری موقتی فرانسه تعین گردید. در همین روز کمیسیونی از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی تحت ریاست آقای کافتارادزه^[18] معاون کمیساریای امور خارجه‌ی شوروی وارد تهران شد.

در ۱۳۲۴ وزارت امور خارجه طی دو یادداشت به سفارتخانه‌های شوروی و انگلستان و همچنین آمریکا تخلیه‌ی ایران را از قوای متفقین بر طبق مقررات پیمان سه‌جانبه تا شش ماه بعد از خاتمه‌ی جنگ ژاپن خواستار شد. در همین روز سید مهدی فرخ نماینده‌ی مجلس از طرف دولت به سمت استانداری آذربایجان انتخاب شد و سرتیپ عبدالعلی اعتماد مقدم به فرماندار نظامی تهران رسید. سال بعدش (۱۳۲۵) هم به دنبال دستگیری و توقیف فرمانده‌ی لشگر خوزستان و بازجویی از وی توسط مظفر فیروز سپهبد احمدی وزیر جنگ و سرلشگر رزم‌آرا رئیس ستاد ارتش به عنوان اعتراض کناره‌گیری کردند.

در بیستم شهریور ۱۳۳۳ فرماندار نظامی تهران اعلامیه‌ای داد و از کشف شبکه‌ی افسران حزب توده خبر داد که زمینه‌ی کودتایی بلشویکی را در ایران هموار می‌ساختند. در همان ضرب اولِ شناسایی این گروه، ۴۵ تن از ایشان دستگیر شدند.

شش سال بعد در ۱۳۳۹ قانون دریافت جریمه‌ی پولی بابت جرایم رانندگی تصویب شد و مبلغ جریمه پنجاه، صد یا دویست ریال تعیین شد. در ۱۳۹۴ هم فرو افتادن یک جرثقیل در مسجدالحرام در موسم حج به مرگ ۱۱۱ تن و زخمی شدن ۳۹۴ تن انجامید. (تصویر بالا)

بیستم شهریور در تاریخ جهان هم بسیار پرماجرا بوده است. در ۹۲۰ سرخپوستان به رهبری میچی‌مالونکو^[19] به شهر سانتیاگو در شیلی حمله بردند و آنجا را به کلی از بین بردند و مهاجران سپیدپوستش را کشتار کردند. در ۱۳۸۷ هم شتاب‌دهنده‌ی بزرگ CERN که بزرگ‌ترین ماشین پژوهشی و بزرگ‌ترین آزمایش علمی انسانی است در ژنو راه‌اندازی شد.

در ۱۰۸۷ طی جنگ‌های بزرگ شمالی، کارل دوازدهم سوئد در نزدیکی اسمولنسک^[20] از پیشروی به سوی مسکو باز ایستاد و این تصمیمش به بازسازی قدرت روس‌ها و غلبه‌ی نهایی‌شان بر وی انجامید و باعث شد سوئد به قدرتی جهانی تبدیل نشود. (تصویر بالا)

در ۱۲۷۶ منلیک دوم^[21] شاه اتیوپی پس از ماه‌ها درگیری موفق شد گاکی شِروکو^[22] آخرین شاه دولت باستانی کافا^[23] (واقع در حبشه‌ی امروز) را دستگیر کند. او را بسته با زنجیری نقره‌ای به آدیس‌آبابا بردند و زندانی کردند و کمی بعد با مسمومیت کشتند.

در ۱۲۹۴ چهار هزار ارمنی که از کشتار ترک‌ها جان سالم به در برده بودند در موسی‌داغ با سربازان فرانسوی برخورد کردند و از پشتیبانی ایشان برخوردار شدند. در ۱۲۹۸ آدولف هیتلر به حزب کوچک کارگران آلمان پیوست و آن را به تدریج به حزب عظیم نازی تبدیل کرد. در ۱۳۰۰ اولین موشاو (اردوگاه مهاجران یهودی) در ناهالَل^[24] فلسطین تأسیس شد، در ۱۳۰۲ انگلستان رودزیای جنوبی را که امروز زیمباوه نامیده می‌شود اشغال کرد، در ۱۳۲۲ هم یک گروه تکاور آلمانی به رهبری اوتو اسکورزنی^[25] موفق شدند موسولینی را که در ویلایی در گران ساسو^[26] زندانی بود رها سازند و در ۱۳۲۳ هم نیروی هوایی انگلستان شهر دارمشتات^[27] را با بمب‌های آتش‌زا بمباران کرد و ۱۱۵۰۰ نفر از اهالی شهر را کشت.

مهاجران یهودی در ناهالل

بمباران دارمشتات

در ۱۳۴۴ ارتش هند در جریان جنگ با پاکستان تا نزدیکی لاهور پیشروی کرد و شهر بورکی را گرفت، در ۱۳۵۲ آگوستو پینوشه^[28] در شیلی کودتا کرد و قدرت را به دست گرفت و سالوادور آلنده^[29] را کشت. در ۱۳۸۰ به دنبال یک عملیات تروریستی پیچیده دو هواپیما به برج‌های تجارت جهانی و یکی دیگر به ساختمان پنتاگون برخورد کردند و روی هم رفته سه هزار نفر را کشتند. در ۱۳۸۶ هم ارتش روسیه بمبی به وزن هفت تن را آزمایش کرد و آن را «پدرِ همه‌ی بمب‌ها» نامید. این بمب نیرومندترین ابزار تخریبی غیرهسته‌ای است.

 منظره‌ی ماهواره‌ای از برج‌های دوقلو پس از فروپاشی

انفجار بمب روسی «پدر بمب‌ها»

بیستم شهریور در ضمن با نهادها و سازمان‌ها و به‌خصوص فرقه‌ها و کانون‌های قدرت پیوندی دارد. در ۶۰۵ آیین گرداندن اشیاء متبرک و دعا و نماز بر آن و تقدیس مردم از صومعه‌ها و کلیساها خارج شد و کم کم به مراسمی عمومی در قلمرو کاتولیک تبدیل شد، و در ۱۲۰۵ سرهنگ ویلیام مورگان^[30] که پیشتر فراماسون بود، در نیویورک اعلام کرد که قصد دارد رازهای فراماسون‌ها را در کتابی منتشر و افشا کند. پس از این به خاطر این ماجرا او را به بهانه‌ی مسائل مالی با پرونده‌سازی بازداشت کردند و کمی بعد به کلی ناپدید شد و تقریباً قطعی بود که به دست رفیقان سابقش ربوده و کشته شده است. این ماجرا جنبشی در مخالفت با فراماسون‌ها پدید آورد و حزبی در برابر حزب دموکرات شکل گرفت که قدرت را در دست داشت و رهبرش اندرو جکسون^[31] فراماسون بود. با این همه مرگ او بی‌پاسخ نماند و در چهارمین سالگرد ناپدید شدنش (در ۱۲۰۹) کنوانسیون ضدماسون‌ها که اولین گردهمایی حزبی آمریکا بود برگزار شد. در ۱۲۴۴ هم انجمن مخفی آلفا-تاو-اومگا^[32] در مؤسسه‌ی نظامی ویرجینیا به دست چهار دانشجو تأسیس شد که قصد داشتند به این وسیله دشمنی میان جنوبی‌ها و شمالی‌ها را در آمریکا به آشتی تبدیل کنند. این انجمن امروز ۲۵۰ هزار عضو دارد. در ۱۲۸۹ اولین اجرای سمفونی شماره‌ی هشت گوستاو ماهلر^[33] در مونیخ اجرا شد.

 ویلیام مورگان

گاکی شِروکو

نیکیتا خروشچف 

زادگان نامدار این روز عبارت‌اند از یوکنوم چین دوم^[34] شاه مایا (۶۰۰ میلادی)، اوهنری^[35] نویسنده‌ی آمریکایی (۱۲۴۱)، فریدون مشیری (۱۳۰۵) و بشار اسد رییس‌جمهور سوریه (۱۳۴۴). از میان رفتگانِ بیستم شهریور هم این نام‌ها جالب توجه‌اند: سیدی الهواری پیشوای دینی الجزایری (۸۱۸)، محمدعلی جناح سیاستمدار پاکستانی (۱۳۲۷)، ایلیا چاوچارادزه^[36] شاعر و ادیب گرج که در چنین روزی به سال ۱۲۸۶ به دست شش تروریست در نزدیکی تفلیس کشته شد، نیکیتا خروشچف^[37] سومین رهبر شوروی (۱۳۵۰)، یوآخیم فست^[38] روزنامه‌نگار و مورخ آلمانی (۱۳۸۵)، مارشال برمن^[39] فیلسوف و جامعه‌شناس آمریکایی و عبدالمحمد آیتی از ایدئولوگ‌های جمهوری‌ اسلامی ایران (۱۳۹۲).

ایلیا چاوچارادزه

مراسم تدفین چاوچارادزه

بیست و یکم شهریور

روز بیست و یکم شهریور سال ۴۹۰ پیش از میلاد کشتی‌های پارسی به پشتیبانی از هیپیاس حاکم پیشین آتن با او همراه شدند و در دشت ماراتون سربازانی پیاده کردند، اما وقتی دیدند آتنی‌ها چنان که هیپیاس گفته بود سر به شورش برنداشتند و به او نپیوستند، پس از چند روز به کشتی‌های خود سوار شدند و بازگشتند. آتنی‌ها این واقعه را معجزه‌آمیز پنداشتند و درگیری‌های حاشیه‌ای آن را جنگ بزرگ ماراتون^[40] نامیدند.

دشت ماراتون

در چنین روزی به سال ۱۲۷۶ در نبرد سراگَره^[41] یک ستون سرباز انگلیسی و سیک‌های متحدشان به سوی تنگه‌ی خیبر پیشروی کردند ولی با حمله‌ی پشتون‌های قبیله‌ی اوراکزی همگی کشته شدند.

سیک‌های متحد با انگلیسی‌ها

در تاریخ معاصرمان روز بیست و یکم شهریور به ویژه در سال ۱۲۸۶ (۵ شعبان ۱۳۲۵ ق.) اهمیت داشته است. در این روز مجلس پنج مجتهدی را که قرار بود بر قانون‌گذاری مجلس نظارت کنند انتخاب کرد و ایشان عبارت بودند از حاجی میرزا زین‌العابدین قمی، شیخ اسماعیل محلاتی، حاج سید اسدالله قزوینی، ثقه‌الاسلام اصفهانی و سید محمد بهبهانی. سید حسن مدرس که خواهان دستیابی به این مقام بود پس از دو بار رأی‌گیری تنها یک رأی به دست آورد!

در همین روز سپهدار تنکابنی که تا پیش از آن از مخالفان مشروطه بود از عهدشکنی محمدعلی‌شاه برآشفت و نامه‌ای به او نوشت و خواست که به قول و قرارش با مشروطه‌خواهان پایبند بماند. در همین روز میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله آخرین صدراعظم دوران استبداد و اولین رئیس‌الوزرای مشروطه که فرمان مشروطه در زمان زمامداری‌اش امضا شده بود، به طور ناگهانی درگذشت و مرگ وی در اذهان عمومی شایعاتی به وجود آورد. مجلس در این زمینه به تلاش و ریشه‌یابی پرداخت و احتمال به قتل رسیدنش را بررسی کرد.

درست دو سال پس از این روز، در ۱۲۸۸ مشروطه‌خواهان پس از غلبه بر مستبدان ساختار کشوری و لشکری را بازآرایی کردند. در نتیجه ظهيرالدوله به حكومت كرمانشاه، سردار جنگ بختياري به حكومت يزد و سردار معتمد رشتي به حكومت گيلان منصوب شدند. در همین روز به دنبال تبعید محمدعلی‌شاه از تهران یک هیئت‌مدیره اداره‌ی شهر را بر عهده گرفت.

در ۱۲۹۹ شمس کسمائی در شماره‌ی چهارم آزادیستان شعر نوی خود را با نام «پرورش طبیعت» منتشر کرد که بندهایی از آن چنین بود:

ز بسیاری آتش مهر و ناز و نوازش         از این شدت گرمی و روشنایی و تابش

گلستان فکرم          خراب و پریشان شد افسوس

چو گل‌های افسرده افکار بکرم          صفا و طراوت ز کف داده مأیوس

در بیست و یکم شهریور سال ۱۳۰۱ نیروهای ترک چهار روز پس از غلبه بر مقاومت شدید یونانی‌ها و ارمنی‌ها و فتح شهر ازمیر، محله‌های مسیحیان در این شهر را به آتش کشیدند. در این هنگام چند صد هزار تن در این منطقه می‌زیستند که بسیاری‌شان جنگ‌زده‌های پناهنده به ازمیر بودند. سربازان ترک در جریان آتش‌سوزی به کشتار مردم روی آوردند. در نتیجه بنا به تخمین‌های متفاوت از ۲۵ تا ۱۰۰ هزار شهروند ارمنی و یونانی ازمیر در جریان آتش‌سوزی به قتل رسیدند. از میان بازماندگان هم صد هزار مرد که توانایی جنگیدن داشتند دست‌چین شدند و به مناطق مرکزی آناتولی تبعید شدند که بین نیمی تا همه‌شان به خاطر شرایط دشوار ترابری و بدرفتاری‌های سربازان در راه یا در مقصد کشته شدند. باقی جمعیت مسیحی ازمیر که شمارشان به سیصد چهارصد هزار تن بالغ می‌شد از این شهر کوچیدند و به این ترتیب این منطقه یکپارچه ترک‌نشین شد. فرمانده‌ی نیروهای ترکی که این اعمال را انجام دادند نورالدین پاشا بود که به طور مستقیم در این مورد از مصطفی کمال پاشا (آتاتورک) فرمان می‌برد.

ازمیر هنگام سوختن در آتش

و   ویرانه‌های محله‌های مسیحی‌نشین

در ۱۳۱۲ محمدعلی فروغی به مقام نخست‌‌وزیری رسید، در ۱۳۲۳ کمیسیون خارجه‌ی مجلس به ریاست دکتر مصدق تصمیم گرفت در سال جاری از صدور تذکره و مسافرت حجاج جلوگیری به عمل آید. در ۱۳۳۹ هم رادیو مسکو تبلیغات خود را علیه ایران قطع کرد و اعلام نمود به زودی سفیر شوروی به تهران عزیمت خواهد کرد. در ۱۳۳۸ هم کارخانه‌ی سیمان دورود آغاز به کار کرد.

در ۶۷۶ هجری خورشیدی سپاهی پنج هزار نفره از اسکات‌ها به رهبری ویلیام والاس^[42] (تصویر بالا) و اندرو مورِی^[43] در نبرد پل استرلینگ^[44] بر قوای ۹ هزار نفری انگلیسی غلبه کردند و پنج هزار تن از ایشان را کشتار کردند.

این روز در تاریخ جهان با چند جنگ بزرگ میان مسیحیان و مسلمانان مصادف بوده است. در ۶۸۸ هجری خورشیدی پادشاهی کاستیل در حین محاصره‌ی جبل‌الطارق بر امیر مسلمان گرانادا غلبه کرد. در ۱۰۷۶ در نبرد زِنتا^[45] دو ارتش بزرگ پنجاه هزار نفره‌ی عثمانی و امپراتوری مقدس روم با هم روبرو شدند. پس از جنگی خونین شاهزاده اوژن ساووی^[46] که رهبری قوای اتریشی و مجاری را بر عهده داشت بر عثمانی‌ها پیروز شد و نزدیک به ده هزار تن از ایشان را همراه با سردارشان الماس محمد پاشا کشتار کرد. این بزرگ‌ترین شکست نظامی عثمانی‌ها تا این تاریخ بود. در ۱‍۲۶۲ هم در جنگ وین^[47] نیروهای اروپایی (امپراتوری مقدس روم، اتحادیه‌ی لهستان و لیتوانی، بلغارستان و ونیز) متحد شدند تا جلوی پیشروی عثمانی‌ها و سقوط اتریش را بگیرند. عثمانی‌ها در این نبرد خان‌های کریمه و امیران مجارستان و مولداوی را در جبهه‌ی خود داشتند. در این نبرد هر طرف حدود صد هزار سرباز وارد میدان کرد که در نهایت اروپاییان موفق شدند حمله‌ی عثمانی‌ها را پس بزنند.

نبرد زنتا

جنگ وین

در ۱۱۶۸ الکساندر همیلتون^[48] اولین وزیر خزانه‌داری آمریکا شد، در ۱۳۰۲ میگوئل پریمو دِ ریوِرا^[49] در اسپانیا کودتا کرد و دیکتاتور شد و در ۱۳۱۷ هیتلر که حالا به رهبر آلمان تبدیل شده بود، از دولت چکسلواکی خواست به منطقه‌ی آلمانی‌نشین سودتنلند^[50] خودمختاری بدهد.

اسکورزنی و موسولینی پس از عملیات

کارت عضویت هیتلر در حزب نازی اولیه

این روز در ضمن با کودتا و محاکمه‌ی دولتمردان هم پیوندی داشته است. چون از یک سو در ۱۳۵۳ هایله سلاسی امپراتور اتیوپی پس از پنجاه و هشت سال سلطنت با کودتایی از قدرت برکنار شد و در ۱۳۵۹ در ترکیه کودتا شد و از سوی دیگر در ۱۳۷۱ آبیمائل گوزمن^[51] رهبر جنبش «راه درخشان^[52]» توسط قوای دولتی پرو دستگیر شد و در ۱۳۸۶ رئیس‌جمهور پیشین فیلیپین جوزف استرادا^[53] به جرم غارتگری محاکمه و محکوم شد.

از رخدادهای فرهنگی این روز هم یکی این که در ۸۸۰ هجری خورشیدی میکلانژ^[54] کار بر مجسمه‌ی داوود را آغاز کرد در ۱۲۲۷ سوئیس اولین قانون اساسی‌اش را نوشت و به یک کشور فدرال تبدیل شد، در ۱۲۶۹ دولتی محلی و استعماری به نام سالیزبری^[55] در رودزیا تأسیس شد. و در ۱۳۱۲ لئو زیلارد^[56] فیزیکدان در حالی که پشت چراغ قرمز ایستاده بود ایده‌ی واکنش زنجیره‌ای و امکان ساخت بمب هسته‌ای را دریافت. در ۱۲۸۵ برای اولین بار هواپیماهای دارای بال ثابت در نبرد هوایی به کار گرفته شدند، در ۱۳۱۹ نقاشی‌های غار لاسکو^[57] کشف شد، و در ۱۳۳۱ چند نفر از اهالی شهرک فلت‌وودز^[58] در ویرجینیای غربی گزارش کردند ساعتی پس از دیدن یک شیئ پرنده‌ی ناشناخته در آسمان، هیولایی دو متری را با چشمان درشت درخشان و پایین‌تنه‌ای پوشیده در نوعی دامن مشاهده کرده‌اند (تصویر زیر). پژوهش‌های بعدی نشان داد که در این تاریخ شهاب‌سنگی در همان حوالی به زمین برخورد کرده و به احتمال زیاد گزارش‌دهندگان که از دیدن آن برانگیخته شده بودند، یک جغد را دیده و آن را با تخیل خود به این شکل وصف کرده‌اند. در ۱۳۳۲ هم جان اف کندی که هنوز سناتور بود با ژاکلین لی بوویر^[59] ازدواج کرد.

آبیمائل گوزمن

نقاشی‌های غار لاسکو

لئو زیلارد

این نامداران در بیست و یکم شهریور زاده شده‌اند‌: جان لِلاند^[60] شاعر و اولین مورخ انگلیسی (۸۸۲)، جسی اوِنز^[61] دونده‌ی آمریکایی (۱۲۹۲)، استانیسلاو لم^[62] نویسنده‌ی لهستانی داستان‌های علمی تخیلی (۱۳۰۰).

استانیسلاو لم

 

 

1. Council of Agde ↑
2. Jesuit ↑
3. Maratha ↑
4. Simón Bolívar ↑
5. Treaty of Kars ↑
6. Elias Howe ↑
7. Edward Emerson Barnard ↑
8. Amalthea ↑
9. Abebe Bikila ↑
10. Charles Sanders Peirce ↑
11. Elsa Schiaparelli ↑
12. Georges Bataille ↑
13. Theodor W. Adorno ↑
14. Qin Shi Huang ↑
15. David Ricardo ↑
16. Kurt Lindenblatt ↑
17. Otto Vogel ↑
18. Sergey Kavtaradze ↑
19. Michimalonco ↑
20. Smolensk ↑
21. Menelik II ↑
22. Gaki Sherocho ↑
23. Kaffa  ↑
24. Nahalal ↑
25. Otto Skorzeny ↑
26. Gran Sasso ↑
27. Darmstadt ↑
28. Augusto Pinochet ↑
29. Salvador Allende ↑
30. William Morgan ↑
31. Andrew Jackson ↑
32. Alpha Tau Omega Fraternity ↑
33. Gustav Mahler ↑
34. Yuknoom Chʼeen II ↑
35. O. Henry ↑
36. Ilia Chavchavadze ↑
37. Nikita Khrushchev ↑
38. Joachim Fest ↑
39. Marshall Berman ↑
40. Battle of Marathon ↑
41. Battle of Saragarhi ↑
42. William Wallace ↑
43. Andrew Moray ↑
44. Battle of Stirling Bridge ↑
45. Battle of Zenta ↑
46. Prince Eugene of Savoy  ↑
47. Battle of Vienna ↑
48. Alexander Hamilton ↑
49. Miguel Primo de Rivera ↑
50. Sudetenland ↑
51. Abimael Guzmán ↑
52. Shining Path ↑
53. Joseph Estrada ↑
54. Michelangelo ↑
55. Salisbury ↑
56. Leo Szilard ↑
57. Lascaux ↑
58. Flatwoods ↑
59. Jacqueline Bouvier ↑
60. John Leland ↑
61. Jesse Owens ↑

62. Stanisław Lem ↑

 

 

ادامه مطلب: ماه شهریور: بیست‌و‌دوم تا بیست‌و‌چهارم

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب