سوشیانس تارنمای رسمی شروین وکیلی
ماه شهریور: بیست‌و‌هشتم تا سی‌و‌یکم
بیست و هشتم شهریور
روز بیست و هشتم شهریور سال سیزده هجری خورشیدی مسلمانان با فرماندهی خالد بن ولید دمشق را فتح کردند. در تاریخ معاصرمان هم این روز با چند رخداد پراکنده مصادف است. در ۱۲۸۷ روزنامه‌ی مشروطه‌خواه نداي وطن در تيراژ سه هزار نسخه در تهران انتشار يافت، در ۱۲۹۴ شیخ عبدالله بن جاسم از آشوب جنگ جهانی نخست بهره جست و نیروهای عثمانی را از قلمروی که امروز کشور قطر شده بیرون راند و امیر آن ناحیه شد. در ۱۳۲۵ پادگان کازرون توسط نیروهای عشایری ممسنی و قشقائی و بویراحمدی محاصره شد و جنگ سختی میانشان درگرفت.
در همین روز به سال ۱۳۵۵ به دنبال ظاهر شدن یک شیء پرنده‌ی ناشناخته (UFO/ شپن) در آسمان تهران دو جت اف-۴ از پایگاه هوایی شاهرخی با این حدس که شاید موشک یا هواپیمایی مهاجم به حریم تهران تعرض کرده باشد، با آن رویارو شدند. دست‌کم یکی از این هواپیماها که خلبانش پرویز جعفری بود با اختلال شدید ابزارهای الکترونیکی روبرو شد و هردو اختلال رادیویی را تجربه کردند. همچنین یکی از جنگنده‌ها کوشید موشکی به سمت شیء مورد نظر شلیک کند. پژوهشگران بعدتر این حادثه را به اثر بارش شهابی فصلی که در آن هنگام رخ داده بود مربوط دانستند و خرابی وسایل الکترونیکی را هم نتیجه‌ی نقص فنی هواپیما فرض کردند. این برخورد یکی از ده رویارویی مستند مهم با شپن‌ها در سطح جهانی است.
اسکات فاهلمن
کاپیتان پرویز جعفری
تئودور کازینسکی
در تاریخ جهان این روز با تحولات نهادی و سیاسی پیوند خورده است. در ۱۱۵۷ کنگره‌ی قاره‌ای اولین بودجه‌ی دولت آمریکا را تصویب کرد، در ۱۱۷۲ جرج واشینگتون[1] کلنگ ساخت بنای کاپیتول[2] را بر زمین زد، و در ۱۲۷۲ قانون جدید در نیوزلند به زنان حق رأی دادن اعطا کرد. در ۱۳۳۱ دولت آمریکا چارلی چاپلین[3] را زمانی که به انگلستان سفر کرده بود از بازگشت به این کشور منع کرد و وی را به خاطر تبلیغ عقاید سوسیالیستی تبعید کرد. او تا بیست سال بعد پایش را به آمریکا نگذاشت. در ۱۳۶۱ هم اسکات فاهلمن[4] اولین صورتک رایانه‌ای (emoticon) را ارسال کرد.
زلزله‌ی مکزیکوسیتی
چارلی چاپلین در مراسم اهدای جایزه‌ی اسکار
در ۸۹۸ فردیناند ماژلان[5] سفر خود به دور دنیا را آغاز کرد. از رخدادهای پرماجرای این روز هم یکی زلزله‌ی مکزیکوسیتی در سال ۱۳۶۴ است که هزاران نفر را کشت و چهارصد خانه را ویران کرد و دیگری اعلام موجودیت شخصیتی ویرانگر است که بارها مایه‌ی الهام فیلمسازان و داستان‌نویسان قرار گرفته است. در چنین روزی به سال ۱۳۷۴ روزنامه‌های نیویورک تایمز[6] و واشینگتن پست[7] بیانیه‌ی ضدمدرنیته‌ی تروریستی مرموز را که با نام اونابومبر[8] شناخته می‌شد منتشر کردند. بعدتر معلوم شد این فرد که با ارسال بمب به مراکز پژوهشی و صنعتی دانشمندان و صنعتگران کلیدی را به قتل می‌رساند، یک استاد جوان دانشگاه و فیزیکدان معتبر به نام تئودور کازینسکی[9] است. بیست و هشتم شهریور در ضمن زادروز آنتونیوس پیوس[10] امپراتور روم (سال ۸۶ میلادی) و فردیناند پورشه[11] خودروساز اتریشی (۱۲۸۸) هم هست.
فردیناند پورشه
آنتونیوس پیوس
بیست و نهم شهریور
روز بیست و نهم شهریور به‌ویژه در تاریخ ایران‌زمین از آن رو مهم است که مبدأ تاریخ هجری قرار گرفته است. چرا که در این روز در سال صفر هجری حضرت محمد و ابوبکر به مدینه رسیدند و هجرت پایان یافت. در همین روز به سال ۵۶۶ صلاح‌الدین ایوبی محاصره‌ی اورشلیم را آغاز کرد.
در قرن پیش مهم‌ترین رخداد این روز به سال ۱۲۳۶ رخ داد و آن زمانی بود که شورش هندیان بر ضد حاکمیت انگلستان با سرکوب شدید استعمارگران خاتمه یافت و انگلیسی‌ها دوباره دهلی را فتح کردند. این شورش که یک سال و نیم به درازا کشید، توسط «سپاهی‌ها» یعنی بازمانده‌ی ارتش گورکانی هدایت می‌شد و از پشتیبانی مردمی بسیار نیرومندی برخوردار بود و هدفش به قدرت بازگرداندن بهادر شاه ظفر گورکانی و احیای دولت قدیم پارسی‌زبان و ایرانی‌تبار شمال هند بود. کمپانی هند شرقی در سرکوب این شورش ناکام ماند و در نتیجه متصرفات خود در هند را به دولت انگلستان هبه کرد و در نتیجه پس از سرکوب این شورش هندوستان به صورت بخشی از امپراتوری انگلیس در آمد و دولت گورکانی هم به طور رسمی منحل اعلام شد.
به توپ بستن جنگاوران هندی
ویرانه‌ی دروازه‌ی کشمیر در دهلی
شمار کشته‌های هندیان در جریان این شورش که به طور مستقیم به دست انگلیسی‌ها کشته شدند و یا به دنبال آتش زدن کشتزارها و ویرانی روستاها از قحطی مردند بیش از هشتصد هزار تن بوده است. انگلیسی‌ها پس از فتح مجدد شهرها مردم غیرنظامی ساکن آن را به شکلی منظم کشتار می‌کردند. چنان‌که پس از فتح قلمرو اوده صد و پنجاه هزار هندی را کشتند که صد هزار نفرشان شهروندان غیرنظامی بودند. انگلیسی‌ها در جریان سرکوب این شورش با بی‌رحمی و وحشی‌گری غریبی رفتار کردند و رسم اعدام از راه به توپ بستن که پیش از این نوعی عقوبت نادر و وحشیانه قلمداد می‌شد. برای نخستین بار در این دوره برای کشتن شمار زیادی از سرداران سپاهی اسیرشده میان انگلیسی‌ها باب شد، هرچند مورخان انگلیسی به نادرست آن را به دولت گورکانی نسبت داده‌اند. از آنجا که بدنه‌ی شورشیان مسلمان بودند، انگلیسی‌ها پس از اشغال مجدد هندوستان و کشتار صدها هزار نفر از مسلمانان که جنگاورتر و سرکش‌تر بودند، پیروان این دین را به کلی از مقام‌های دولتی کنار گذاشتند و اداره‌ی امور دیوانی و اقتصادی را به هندوها سپردند.
در قرن کنونی تعادل شکننده‌ای که ایران در برابر دولت‌های استعماری داشت همچنان تداوم یافت و از وقوع فاجعه‌ای مثل فتح دهلی به دست انگلیسی‌ها جلوگیری به عمل آمد. با این همه، ارتباط یادشده پر تنش و پیچیده بود. در ۱۳۰۱ شرکت استاندارد اویل که خواهان بهره‌برداری از نفت شمال ایران بود امتیاز آن را از یک تبعه‌ی روس به نام خشتاریا که مدعی تملک آن بود خرید، هرچند در نهایت راه به جایی نبرد. در ۱۳۳۳ اداره‌ی کمک‌های خارجی امریکا ۱۲۷ میلیون دلار به عنوان وام به ایران پرداخت و این از رده‌ی یاری‌هایی بود که آمریکا پس از کودتای ۲۸ امرداد به ایران می‌کرد. در ۱۳۳۸ هم پس از دوره‌ای از تیره شدن روابط، پگوف[12] سفیر شوروی پس از شش ماه دوری از ایران با پیام خاص خروشچف[13] وارد تهران شد و مقدمه‌ی قطع جنگ تبلیغاتی بین دو کشور را فراهم کرد.
در این میان در همین روز به سال ۱۳۱۲ محمدعلی فروغی که نخست‌وزیر بود، انجمن آثار ملی را تأسیس و طرح تأسیس دانشگاه تهران را تدوین کرد. شالوده‌ی فرهنگستان زبان پارسی و برنامه‌ی ساخت آرامگاه حافظ و سعدی هم در این روز رسمیت یافت.
رخدادهای پرتنش و پرتلفات هم در این روز کم نبوده است. در سی‌ام شهریور سال ۱۳۱۸ نخست‌وزیر رومانی آرماند کالینِسکو[14] به دست گروه راست افراطی گارد آهن[15] ترور شد، در ۱۳۶۳ یک بمب‌گذار انتحاری در مقابل سفارت آمریکا در بیروت خود را منفجر کرد و ۲۲ تن را کشت، در ۱۳۶۹ اوستیای جنوبی با تحریک روسیه استقلال خود را از گرجستان اعلام کرد.
لئو اشتراوس
جان کالریج پتسون
نبرد آلما
آنی بسانت
در تاریخ جهان بیست و نهم شهریورماه با چندین جنگ مصادف بوده است. در ۱۲۳۳ قوای متحد انگلستان، فرانسه و عثمانی که روی‌هم‌رفته به شصت هزار تن بالغ می‌شدند در نبرد آلما[16] بر قوای سی و سه هزار نفره‌ی روس پیروز شدند و به این ترتیب جنگ کریمه[17] با شکست روسیه پایان یافت. در ۱۳۸۰ هم جورج دبلیو بوش در سخنرانی‌اش از آغاز جنگ با ترور سخن گفت.
در ۱۱۷۵ خطابه‌ی خداحافظی جرج واشینگتن[18] به صورت نامه‌ای سرگشاده در آمریکا انتشار یافت، در ۱۲۵۰ جان کالریج پتسون[19] اولین اسقف ملانزی در این سرزمین به دست بومیان کشته شد و در ۱۲۷۲ چارلز دوریا[20] و برادرش برای نخستین بار خودرویی با سوخت بنزین را آزمایش کردند. در ۱۳۲۵ هم اولین جشنواره‌ی سینمایی کن در فرانسه برگزار شد.
سن‌ژون پرس
ژان سیبلیوس
یاکوب گریم
برهان‌الدین ربانی
زادگان نامدار این روز عبارت‌اند از کان باهلام[21] شاه مایا (۵۲۴ میلادی)، لئو اشتراوس[22] فیلسوف و متفکر علوم سیاسی آمریکایی (۱۲۷۸)، فضل‌الرحمن مالک اندیشمند پاکستانی (۱۲۹۸) و اصلان مشهدزاده (مشهدوف)[23] سردار چچن و رئیس‌جمهور جمهوری چچنی ایخکریا[24] (۱۳۳۰). از میان رفتگان این روز هم این شخصیت‌ها شهرت بیشتری دارند: تقی‌الدین احمد ابن تیمیه فقیه و بنیانگذار مذهب سلفی (۷۰۷)، یاکوب گریم[25] زبان‌شناس آلمانی (۱۲۴۲)، آنی بسانت[26] مبلغ انگلیسی تئوسوفیسم (۱۳۱۲)، ژان سیبِلیوس[27] موسیقی‌دان و آهنگساز فنلاندی (۱۳۳۶)، سن ژون پرس[28] شاعر فرانسوی (۱۳۵۴) و برهان‌الدین ربانی دهمین رئیس‌جمهور افغانستان (۱۳۹۰).
اصلان مشهدزاده
سی‌ام شهریور
در چنین روزی به سال ۱۲۶۰ به دنبال عقد قرارداد آخال که توسط ایوان زینوویف[29] و مؤتمن‌الملک امضا شده بود، روس‌ها سمرقند و بخارا را گرفتند. روز یکشنبه سی‌ام شهریور سال ۱۲۷۵ (۱۲ ربیع الثانی ۱۳۱۴ ق.) هم شیخ هادی نجم‌آبادی مراسمی برای چهلم مرگ میرزا رضای کرمانی برگزار کرد که امین‌الدوله سیاستمدار مشروطه‌خواه نیز در آن شرکت کرد. در همین روز به سال ۱۲۸۷ مستبدین که در پی ریشه‌کنی مشروطه بودند سپاهی به فرماندهی عين‌الدوله به شهر تبريز فرستاده بودند. عین‌الدوله ۴۸ ساعت به مشروطه‌خواهان شورشی شهر مهلت داد تا تسلیم شوند و رهبرانشان را به باغ محل اقامتش خواست و به موعظه و نصيحت پرداخت تا از جنگ دست بردارند.
در ۱۳۲۱ مجله‌ی Life روی جلد خود عکس ملکه فوزیه را چاپ کرد و درباره‌اش در مقام ملکه‌ی ایران مطالب زیادی منتشر کرد (تصویر بالا). در ۱۳۳۳ هم به دنبال کودتای ۲۸ امرداد لایحه‌ی قرارداد نفت و کنسرسیوم بین‌المللی از طرف دولت تسلیم مجلس شورای ملی شد. روز جمعه سی‌ام شهریور سال ۱۳۵۲ هم فیلمبرداری ۲۷ساله به نام عباس سماکار در اداره‌ی تلویزیون مشهد دستگیر شد. او از چریک‌های مشهوری بود که با خسرو گلسرخی محاکمه شد و قصد گروگانگیری اعضای خانواده‌ی شاه را داشتند. در همین روز به سال ۱۳۷۰ هم ارمنستان از شوروی استقلال یافت.
این روز در تاریخ جهان هم پرماجرا بوده است. در ۶۳۹ مردم پروس در برابر استیلای شهسواران تُتُنی[30] سر به شورش برداشتند و تا چهارده سال بعد در برابر قوای این فرقه مقاومت کردند. در ۱۱۷۱ سپاهیان انقلابی فرانسه نخستین حمله‌ی قوای متحد ضدانقلابی دولت‌های اروپایی را در نبرد والمی[31] پس زدند. در ۱۲۳۹ طی جنگ‌های دوم تریاک سپاهیان متحد انگلیسی و فرانسوی در نبرد پالی‌کائو[32] بر چینی‌ها غلبه کردند.
آرماند کالینسکو
اچ. جی ولز
کشتی‌گیران «نبرد آزاد»
در سی‌ام شهریور ۱۳۱۸ ارتش سرخ و ورماخت[33] همراه هم در برست لیتوفسک[34] پس از پیروزی بر لهستان رژه رفتند! در ۱۳۴۳ مالتا از انگلستان استقلال یافت و در ۱۳۵۰ بحرین و بوتان و قطر به سازمان ملل متحد پیوستند. در ۱۳۵۱ فردیناند مارکوس[35] نخست‌وزیر فیلیپین حکومت نظامی اعلام کرد و به دیکتاتور تبدیل شد و در ۱۳۶۰ هم بلیز[36] از انگلستان استقلال یافت. در ۱۳۷۲ بوریس یلتسین[37] با انحلال پارلمان روسیه بحرانی سیاسی در کشور آفرید، در ۱۳۸۷ انفجار یک کامیون پر از مواد منفجره در برابر هتل ماریوت[38] در اسلام‌آباد به مرگ ۵۴ تن انجامید و در ۱۳۹۲ اعضای گروه الشباب به بازاری در نایروبی کنیا حمله بردند و ۶۷ نفر را به قتل رساندند.
تالکین
لئونارد کوهن
گوستاو هولست
عبدالحمید دوم
در چنین روزی به سال ۱۲۰۲ جوزف اسمیت[39] ادعا کرد الواحی زرین متعلق به تمدنی باستانی را یافته و فرقه‌ی مسیحی خود را که بعدتر به آیین مورمون[40] تبدیل شد برای مبنای آن بنیان نهاد. در ۱۳۰۰ یک سیلوی ذخیره‌ی غله به خاطر واکنش‌های شیمیایی غلبه با رطوبت و گرما در اوپاو[41] آلمان منفجر شد و پانصد ششصد نفر را به قتل رساند. در ۱۳۱۲ سالوادور لوتِروث[42] مسابقات کشتی کچ موسوم به «نبرد آزاد» (Lucha Libre) را در مکزیک بنیان نهاد و در ۱۳۱۶ ج.ر.ر تالکین[43] کتاب هابیت‌ها[44] را، که اولین جلد از ارباب حلقه‌ها بود، به چاپ رساند.
الواح جوزف اسمیت
نامدارانی که در این روز به دنیا آمدند عبارت‌اند از سلطان مراد پنجم (۱۲۱۹) و سلطان عبدالحمید دوم (۱۲۲۱) شاهان عثمانی، اچ جی ولز[45] داستان‌نویس آمریکایی (۱۲۴۵)، گوستاو هولست[46] آهنگساز آلمانی (۱۲۵۳)، قوام نکرومه[47] سیاستمدار اهل غنا (۱۲۸۸)، فریدون مشیری (۱۳۰۶)، لئونارد کوهن[48] آهنگساز کانادایی (۱۳۱۳).
رفتگان مهم این روز هم عبارت‌اند از ویرژيل[49] شاعر رومی (سال ۱۹ پیش از میلاد)، والتر اسکات[50] ادیب انگلیسی (۱۲۱۱)، و آرتور شوپنهاور[51] فیلسوف آلمانی (۱۲۳۹).
حمله‌ي الشباب به بازار نایروبی
سی و یکم شهریور
روز سی و یکم شهریور سال ۴۸۰ پیش از میلاد قوای متحد یونانی که زیر فرمان تمیستوکلس[52] سردار آتنی می‌جنگیدند در نبرد سالامیس[53] حمله‌ی ناوگان هخامنشی را پس زدند. اندکی بعد یونانی‌ها تمیستوکلس را به همدستی با پارس‌ها متهم کردند و او گریخت و نزد خشایارشا پناهنده شد. این واقعه که در جهان باستان اهمیتی نداشته، در قرون اخیر همچون سالگرد جنگی بزرگ و سرنوشت‌ساز که اروپا را از تهدید اقتدار پارسیان رهاند، گرامی داشته می‌شود.
نبرد سالامیس
روز شنبه سی و یکم شهریور سال ۳۱۰ هجری خورشیدی ابی بن زکریا التمایی در خراسان شورش کرد و مردم را به دین مزدیسنی فرا خواند و ادعای خدایی کرد و یکی از جنبش‌های اعتراضی دینی مهم دوران خود را ایجاد کرد. در ۱۱۸۲ هم در جریان دومین دور نبردهای میان انگلیسی‌ها و دولت ماراتا[54]، سربازان کمپانی هند شرقی در منطقه‌ی آسای بر قوای هندی که فرمانده‌ای آلمانی داشتند غلبه کردند و راهشان برای گرفتن شهر احمدنگر گشوده شد.
در دوران معاصرمان در روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۲۸۶ (۱۵ شعبان ۱۳۲۵ ق.) حزب اجتماعیون عامیون شعبه‌ی مشهد با شعار عدالت، برابری و آزادی اعلام موجودیت کرد. یک سال بعد در ۱۲۸۷ ستارخان و باقرخان با بيست و يك هزار مجاهد و بيست و پنج كرور فشنگ به مهم‌ترین جبهه‌ی نظامی مشروطه‌خواهی تبدیل شدند که در برابر کودتای محمدعلی‌شاه مقاومت می‌کردند.
در همین روز به سال ۱۳۰۰ روزنامه‌های شرق ایران و بهار که در مشهد منتشر می‌شدند و دومی‌شان را ملک‌الشعرای بهار مدیریت می‌کرد، به شدت قوام‌السلطنه و دولت انگلیس را مورد انتقاد و حمله قرار دادند. در همین روز به دستور کلنل محمدتقی‌خان پسیان حاکم خراسان طرح اسکناس‌هایی جدید به تصویب رسید و پیشکار دارائی خراسان امضایشان کرد. در همین روز پان‌ترک‌ها در ارمنستان به غارت و کشتار مردم سرگرم بودند. سرداران ترک مهم در این ماجرا عبارت بودند از کاظم پاشا، عثمان نوری کوپتاگِل، جاوید اردل، کاظم اوربای و خالد کرسیالان. در مقابلشان نیروهای ارمنی مقاومت می‌کردند که نام و نشان سردارانشان چنین بود: آرمین دانیال، بیک پیرومیان، آرمین هاروتیون، و موسی سِلیکیان. ارتش ارمنی‌ها و ترک‌ها در جبهه‌ی جنوبی کمابیش برابر بود و از حدود بیست هزار سرباز تشکیل شده بود. ترک‌ها بعد از شکست دادن سپاهیان ارمنی هم‌زمان با پیشروی در درون ارمنستان به کشتار منظم مردم و قتل‌عام اهالی غیرنظامی دست گشودند. شمار مردم کشتارشده در مرحله‌ی اول این نسل‌کشی شصت هزار تن بوده و سی و هشت هزار تن دیگر نیز در اثر شکنجه‌های ترکان به شدت زخمی یا علیل شدند.
در همین روز به سال ۱۳۵۹ عراق به ایران حمله کرد و جنگ تحمیلی آغاز شد که از نظر زمان و تلفات یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های قرن بیستم است. در ۱۳۹۲ هم در بمب‌گذاری پیشاور کلیسایی مورد حمله قرار گرفت و ۷۵ نفر کشته شدند.
تاریخ سیاسی جهان در این روز با چند رخداد پراکنده روبرو بود. در ۱۱۴۰ جرج سوم تاجگذاری کرد و شاه انگلستان شد، در ۱۱۵۵ ارتش انگلیس پس از غلبه بر استقلال‌خواهان آمریکایی و فتح نیویورک بخش‌هایی از شهر را آتش زد، در ۱۱۷۱ کنوانسیون انقلابی فرانسه الغای سلطنت و تأسیس جمهوری اول فرانسه را اعلام کرد، در ۱۲۷۵ هم نیروهای انگلیسی پس از شکست دادن قوای مهدی سودانی شهر دونگولا[55] را تصرف کردند و شمار زیادی از اهالی‌اش را کشتار کردند، در ۱۲۸۷ بلغارستان اعلام استقلال کرد و در ۱۳۲۲ آلمانی‌ها دولت دست‌نشانده‌ی جمهوری سوسیالیستی ایتالیا را در این قلمرو تأسیس کردند و در ۱۳۴۴ هم جنگ دوم هند و پاکستان بر سر کشمیر با حکم سازمان ملل به پایان رسید.
بن جانسون
در این روز چند رخداد جالب توجه دیگر هم در سطح اجتماعی و فرهنگی رخ داده است. در ۹۷۷ بن جانسون ادیب[56] و نویسنده‌ی انگلیسی در دوئل گابریل اسپنسر[57] را کشت و به این خاطر به جرم قتل دستگیر شد، در۱۱۹۰ اولین نامه با پست هوایی دولتی آمریکا جا به جا شد و در ۱۳۷۰ هم برای نخستین بار الواح بحرالمیت برای عموم به نمایش درآمد.
در این روز مایکل فارادی[58] دانشمند انگلیسی (۱۱۷۰)، محمد حسنین هیکل روزنامه‌نگار مصری (۱۳۰۲) و خولیو ایگلِسیاس[59] خواننده‌ی اسپانیایی (۱۳۲۲) زاده شدند و این نامداران در گذشتند: ژائوزونگ[60] امپراتور سلسله‌ی تانگ چین (۲۸۳)، سلطان سلیم اول عثمانی (۸۹۹)، شاکا[61] شاه زولوها[62] (۱۲۰۷) و زیگموند فروید[63] عصب‌شناس و روان‌شناس اتریشی (۱۳۱۸). جالب آن که در سال‌های اخیر شمار زیادی از شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی ایران‌زمین نیز در همین روز جان سپرده‌اند. مثلاً ابوالاعلی مودودی نظریه‌پرداز پاکستانی حکومت اسلامی در نیویورک درگذشت (۱۳۵۸)، در ۱۳۷۹ آیت‌الله علینقی طبسی حائری نویسنده‌ی کشکول طبسی در مشهد فوت کرد و در ۱۳۷۷ شاعر و نویسنده‌ای به نام حمید پورحاجی‌زاده متخلص به سحر به همراه پسر خردسالش به شکلی فجیع در جریان قتل‌های زنجیره‌ای در تهران کشته شد.
حمید پورحاجی‌زاده
ابوالاعلی مودودی
شاکا شاه زولوها
محمد حسنین هیکل
خولیو ایگلسیاس
- George Washington ↑
- Capitol ↑
- Charlie Chaplin ↑
- Scott Fahlman ↑
- Ferdinand Magellan ↑
- The New York Times ↑
- The Washington Post ↑
- Unabomber ↑
- Theodore John Kaczynski ↑
- Antoninus Pius ↑
- Ferdinand Anton Ernst Porsche ↑
- Nikolai Pegov ↑
- Nikita Khrushchev ↑
- Armand Călinescu ↑
- Iron Guard ↑
- Battle of Alma ↑
- Crimean War ↑
- George Washington ↑
- John Coleridge Patteson ↑
- Charles Duryea ↑
- Kan Bahlam ↑
- Leo Strauss ↑
- Aslan Maskhadov ↑
- Ichkeria ↑
- Jacob Grimm ↑
- Annie Besant ↑
- Jean Sibelius ↑
- Saint-John Perse ↑
- Ivan Zinoviev ↑
- Teutonic Knights ↑
- Battle of Valmy ↑
- Battle of Palikao ↑
- Wehrmacht ↑
- Brest-Litovsk ↑
- Ferdinand Marcos ↑
- Belize ↑
- Boris Yeltsin ↑
- Marriott Hotel ↑
- Joseph Smith ↑
- Mormonism ↑
- Oppau ↑
- Salvador Lutteroth ↑
- J. R. R. Tolkien ↑
- The Hobbit ↑
- H. G. Wells ↑
- Gustav Holst ↑
- Kwame Nkrumah ↑
- Leonard Cohen ↑
- Virgil ↑
- Walter Scott ↑
- Arthur Schopenhauer ↑
- Themistocles ↑
- Battle of Salamis ↑
- Maratha ↑
- Dongola ↑
- Ben Jonson ↑
- Gabriel Spenser ↑
- Michael Faraday ↑
- Julio Iglesias ↑
- Zhaozong ↑
- Shaka ↑
- Zulu ↑
-
Sigmund Freud ↑
رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب