اخلاقی بازی کنید
«اخلاق» چیست؟ اخلاق قواعدی است که بر اساس آنها برنده-برنده بازی میکنیم. به این قواعد اخلاق میگویند. به زمانهایی فکر کنید که احساس میکردهاید چیزی اخلاقی یا غیر اخلاقی است. چه معیاری برای سنجش اخلاقی بودن رفتارها داشتهاید؟
پرسش این بود که چگونه ممکن است من در مناظره برنده شوم و در عین حال رابطهام با دیگری برنده-برنده باشد؟ برندهی واقعی در حقیقت کسی است که اخلاقی بازی میکند. من چگونه میتوانم کار خود را از لحاظ اخلاقی بودن یا نبودن نقد کنم؟
میخواهم از چارچوبی صحبت کنم که بتوانیم بر روی آن یک دستگاه اخلاقی بسازیم. دستگاه اخلاقی نیاز به تئوری دارد. ممکن است در سن شما وجدان به خوبی کار کند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که تا سی چهل سال دیگر نیز به همین خوبی کار کند. عادت کردن به امور وجدان را از کار میاندازد. پس ما نیاز به یک تئوری داریم تا بتوانیم در هر زمان و هر شرایطی کار خود را به لحاظ اخلاقی نقد کنیم. همانطور که گفتیم تعریف برنده شدن اخلاقی بازی کردن است. حال در مناظره چه باید کرد؟ آیا میتوانم از نقطهضعف دیگری برای به کرسی نشاندن حرف خود استفاده کنم؟ نظرتان چیست؟
دانشجو: بله میتوانیم، به این ترتیب هم خودمان در آن زمینه به رشد میرسیم و هم طرف مقابل.
دقیقاً. آیا من میتوانم از نقطهضعف دیگری استفاده کنم بدون اینکه به او صدمهای بزنم؟ آیا میتوانم به گونهای استفاده کنم که به او سودی هم برسد و متوجه اشتباه خود شود؟ البته سود بزرگتر به خودم میرسد. آیا میتوانم با دیگری بحث کنم و در این بحث برنده شوم و در نهایت با هم دوست شویم؟ بله، میشود. آیا میتوانم صاحب شرکتی باشم و با شرکتی دیگر در مناقصهای شرکت کنم و برنده شوم، ولی با آن شرکت وارد همکاری شوم؟ آیا میشود در رابطهی بین انسانها، شرکتها و یا کشورها یکی برنده شود، اما برنده-برنده بازی کند؟ بله، میشود.
بزرگترین دشمنتان را در ذهن مجسم کنید. ببینید آیا میتوانید با او برنده-برنده بازی کنید؟ فرض کنید با آن شخص سر از جزیرهای متروک درآوردهاید و تنها انسانهای زنده در آنجا شمایید و زنده ماندنتان بسته به دیگری است. در اینجا قطعاً برنده-برنده بازی خواهید کرد. همیشه میتوان چنین حالتی را فرض کرد.
ادامه مطلب: بر سر واقعیتها رقابت کنید، نه علامتها