گفتار نهم: خط سیدتی

گفتار نهم: خط سیدِتی

قلمرو: جنوب آناتولی، منطقه‌‌ی پامفیلیه

زبان: سیدِتی

دوره‌‌ی رواج: ۲۸۸۰-۳۱۸۰ تاریخی(۵0۰ – ۲۰۰ پ.م)

دولت‌‌ پشتیبان: هخامنشی

مردمی که سیدِتی^[1] نامیده شده‌‌اند و به نادرست در متون تاریخی عمومی امروزین نتیجه‌‌ی مهاجرت یونانیان به این منطقه (قرن ۲۷ تاریخی/ ق ۷ پ.م) قلمداد شده‌‌اند، در اصل همان اهالی منطقه‌‌ی پامفیلیه در جنوب آناتولی هستند که امروز آنتالیا نامیده می‌‌شود. این قوم از دوران برنز (قرن ۱۳ تاریخی/ ق ۱۴ پ.م) در این ناحیه حضور داشته‌‌اند و از خویشاوندی‌‌شان با هیتی‌‌ها و اهالی لوکیه و کاریه برمی‌‌آید که به گروه آریایی‌‌های باستانی آناتولی مربوط بوده‌‌اند، و بنابراین ارتباطی با یونانی‌‌ها ندارند.

الفبای سیدتی

نویسه‌‌ی سیدتی پس از دوران داریوش بزرگ در منطقه‌‌ی پامفیلیه رواج داشته و مانند سایر خطهای آناتولی بعد از سیطره‌‌ی یونانیان و رومیان بر این منطقه در قرن ۳۲ (ق ۲ پ.م) منقرض می‌‌شود. این خط ۲۵ نشانه داشته که از فنیقی مشتق شده و تنها برخی‌‌شان با علایم یونانی مشترک است. واج منسوب به دو سوم این نشانه‌‌ها امروز مشخص شده، ولی ابهام‌‌ها درباره‌‌ی نوشته‌‌های بازمانده به این خط همچنان بسیار است. متن‌‌های دوزبانه‌‌ی سیدتی با زبان‌‌های دیگر به شکل پراکنده یافت شده و در دوران هخامنشی با این نویسه بر سکه‌‌های شهربانی این منطقه نام حکمرانان را می‌‌نوشته‌‌اند. با این حال باید آن را نویسه‌‌ای دانست که هنوز کامل رمزگشایی نشده است.

جایگاه نبشته‌‌های کشف شده به خط سیدتی