پیشدرآمد
نوشته شدن این متن رخدادی ناگهانی و فیالبداهه بود و به همین خاطر قدری تردید دارم که آن را چه بنامم. میشود آن را کتابی کوچک فرض کرد، یا مقالهای طولانی. در هر دو حال، متنی است که ناگهان و طی سه روز پیاپی نوشته شده است. ماجرای این متن از لحظهی تماشای تابلوی زیبای «سفر مغان» اثر گوزولی نقاش ایتالیایی عصر نوزایی آغاز شد، و این ایده که پرسشهایی که دربارهشان طرح میشود را در یادداشتی پاسخ بدهم. پرسشها اما به سرعت به مسیرهایی جانبی رانده شد که سالها بود دربارهاش کنجکاو بودم و دادههایی به نسبت غنی پیرامونشان گرد آورده بودم. این بود که پرسشها از حوزهای به حوزهای در غلتیدند و از تاریخ هنر به تاریخ اندیشه و از آنجا به جامعهشناسی تاریخی و فلسفهی نوزایی منتهی شدند.
این متن را تقریبا به همان شکلی که نوشته شده -با اندکی ویرایش- حفظ میکنم. میشد آن را به چند مقاله تبدیل کرد، یا اجزائش را با ترتیبهایی متفاوت کنار هم چید. اما سودمند دیدم که با همان ترتیبی که آمده ثبتش کنم، چون جریان طبیعی طرح پرسشها در پی هم را نمایش میداد و حدس میزنم دنبال کردناش برای خواننده جذاب و سودمند باشد. ماهیت این نوشتار البته به شدت میانرشتهایست و چه بسا همهی مخاطبان از همهی بخشهایش لذت نبرند یا گوشههایی از آن برایشان دشواریاب باشد.
ادامه مطلب: گفتار نخست: سفر مغان