سوشیانس تارنمای رسمی شروین وکیلی
پيش‌درآمد
ز دانا بپرسید پس دادگر که فرهنگ بهتر بود یا گهر؟
چنین داد پاسخ بدو رهنمون که فرهنگ باشد ز گوهر فزون
گهر بی‌هنر زار و خوارست و سست به فرهنگ باشد روان تندرست
(فردوسی)
ما در برشی ویژه از تاریخ و جغرافیا زندگی می‌کنیم. قلمرو تمدنی ایران‌زمین، که قرنی است به چندین و چند واحد سیاسی متمایز تجزیه شده، درگیر بحرانی است که هر دو حوزه‌ی سازماندهی اجتماعی و پیکربندی هویت را در بر می‌گیرد. در قرن گذشته، برخورد بستر فرهنگی سنتی ایرانی با موج تمدن مدرن آشوبی دامن‌گیر را پدید آورد که در سطوح گوناگونِ زندگی اجتماعی و روانیِ ایرانیان بازتاب یافته است.
شرایط کنونی با ابهام در بسیاری از مفاهیم بنیادین همراه است كه یکی از آنها فرهنگ است. بحث از فرهنگ این روزها نقل محافل است. گویی همگان دریافته‌اند که مشکلی با ماهیتی نرم‌افزاری در جایی وجود دارد، و گویا توافقی شکل گرفته که آشوبِ یادشده را به حوزه‌ی معنا مربوط مي‌داند. با این وجود، تعریفی دقیق و درست و جامع از فرهنگ در دست نیست و این کلیدواژه انگار به صورت برچسبی درآمده باشد که به تمامِ چیزهای خوبِ غایب یا همه‌ی امور ناخوشایندِ حاضر اشاره می‌کند.
نوشتار کنونی پیشنهادی است نظری برای صورت‌بندي مفهوم فرهنگ؛ به شکلی که تصویری دقیق و روشن و تحلیل‌پذیر از فرهنگ و عناصر فرهنگی و جریان‌های فرهنگی حاصل آید. فهمِ شرایطی که امروز در آن به سر می‌بریم و تدوین راهبردهای حلِ مسائلی که با آن روبه‌رو هستیم تنها زمانی ممکن خواهد شد که صورت مسأله به درستی درک شده باشد، و این کار در گروی فهم درستِ مفهوم فرهنگ است.
«نظریه‌ي منش‌ها» برای نخستین بار در قالب پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد نگارنده در رشته‌ی جامعه‌شناسی در دانشگاه تهران ارائه شد. آقایان دکتر تقی آزاد ارمکی و دکتر یوسف اباذری که به ترتیب راهنمایی و مشاوره‌ی این پایان‌نامه را بر عهده داشتند در جریان ارائه‌ی این رساله از هیچ کمکی دریغ نکردند که جای سپاس بسیار دارد.
این پایان‌نامه از دو بخش تشکیل یافته بود که یکی از آنها نظریه‌ی منش‌ها و دیگری پژوهشی درباره‌ی جوک‌های فارسی بود که کاربستِ میدانیِ نظریه‌ی منش‌ها را نمایش می‌داد. پژوهشِ يادشده در سال 1385 توسط انتشارات اندیشه‌سرا و موسسه‌ی خورشید به صورت کتابی با نامِ جامعه‌شناسی جوک و خنده به چاپ رسید. باید همین‌جا از همیاری و همدلی یاران خورشید و آقای بهزاد پاکروح، مدیر نشر اندیشه‌سرا، در به انجام رسانیدن این کار سپاسگزاری کرد.
کتابی که در دست دارید به همت انتشارات شورآفرین و یاریِ همکاران موسسه‌ی خورشید به زیور طبع آراسته می‌شود و یکی از کتابهای مجموعه‌ی زروان است که شالوده‌ی چارچوب نظری نگارنده را صورتبندی و بیان می‌کند. چارچوب زروان بنیانی نظری است که همه‌ی آثار دیگرِ این قلم را باید بر مبنای‌شان استوار دانست.
ادامه مطلب: بخش نخست: چيستىِ منش‌ها – گفتار نخست: تاريخچه‌ی رويكردها
رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب