پنجشنبه , آذر 22 1403

پی‌نوشت

پی‌نوشت

آثار هنری عصر پارینه‌سنگی و میان‌سنگی از نظر زمانی بخش عمده‌ی عمر گونه‌ی انسان خردمند را پوشش می‌دهند. نخستین نشانه‌های گذار به کشاورزی و یکجانشینی و آثار عصر نوسنگی تازه در حدود ده هزار سال پیش در اسناد باستان‌شناختی نمایان می‌شود و اولین تمدنها –ایران و مصر- حدود پنج هزار سال پیش شکل می‌گیرند. این اعداد در برابر عمر گونه‌ی ما که حدود ۱۶۰ هزار سال است، بسیار ناچیز است و حتا نسبت به تاریخ حضور هنر در این گونه (حدود چهل هزار سال) هم دیرآیند می‌نماید.

عصر دیرینه‌ی هنر به خاطر سبک زندگی گردآورنده و شکارچی‌هایی که این آثار را می‌آفریدند، نمونه‌هایی تک افتاده و گسسته و پراکنده از دستاوردهای زیبایی‌شناسانه را پدید آورده است. غیاب خط و نویسایی باعث شده معنای این آثار ناخوانا باقی بماند و نبودن ساختارهای یکجانشینانه‌ باعث شده شبکه‌ای از چیزها و نمادهای بیانگر و گره‌گشا در گرداگرد این اشیاء حضور نداشته باشند. با این حال، هنر دیرینه به خاطر پیوستگی زمانی و طولانی بودن پیشینه‌اش، چیره‌دستی هنرمندانه‌ی برخی از آثار، و ساختار عمومی سازمان یافته و تکرار شونده‌اش جای توجه فراوان دارد.

هنر شکوفا و پرشاخه‌ی دوران یکجانشینی ادامه‌ی مستقیم خلاقیت زیبایی‌شناسانه‌ایست که برای چند ده هزار سال پیش از ظهور نخستین روستاها در همه جا نمود داشته است. این نمودها از سویی تبارنامه‌ای دوردست و سرچشمه‌هایی ارجمند و معنادار برای آثار هنری به دست می‌دهند و از سوی دیگر راه را برای فهم بهتر هنر دورانهای بعدی هموار می‌سازند.

 

 

ادامه مطلب: کتابنامه

رفتن به: صفحات نخست و فهرست کتاب